Polska nauka w ostatnich latach coraz mocniej przebija się do masowej świadomości za sprawą wpływających na wyobraźnię wynalazków. Z pewnością 2015 zapadnie w pamięć wszystkim miłośnikom wynalazczości i myśli badawczej - ten rok będzie obfitował w jubileusze istnienia wydziałów chemicznych naszych najlepszych uczelni, które zbiegną się w czasie ze 150 rocznicą istnienia koncernu BASF.
Nauka pod skrzydłami biznesu
Rok 2015 jest szczególnie ciekawy dla chemicznych wydziałów kilku naszych największych uczelni - swoje 100-lecie obchodzić będzie m.in. Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej. Z tej okazji Dirk Elvermann, dyrektor zarządzający BASF Polska wystąpił z przemówieniem, w którym podkreślił istotę wkładu obu jubilatów w rozwój polskiej chemii.
Dirk Elvermann podkreślił, że BASF Polska ceni sobie stałą wymianę opinii i inspiracji, jaka zachodzi w ramach współpracy z Wydziałem Chemicznym.
Na uwagę zasługują w tym obszarze przede wszystkim wspólnie realizowane programy skierowane do studentów – m.in. prowadzony przez specjalistów firmy cykl wykładów „Zarządzanie biznesem technologicznym”, na zakończenie którego studenci mają szansę na odbycie staży letnich w BASF. Firma współpracuje ze studenckim kołem naukowym „Flogiston” oraz angażuje się w proces przygotowywania przez studentów prac naukowych w ramach programu „ChemHR”.
Jest on koordynowany przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego, a jego głównym celem jest przygotowanie studentów do wejścia na rynek pracy.
"ChemHR" dedykowany jest przedsiębiorstwom z branży chemicznej, biotechnologicznej i powiązanych, z pierwszeństwem dla Członków Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, które są zainteresowane pozyskaniem dobrze wykształconej kadry, która tuż po skończeniu studiów będzie przygotowana do pracy na stanowisku wybranym przez partnera. To jeden z przykładów na to, w jaki sposób efektywniej profilować edukację i wiązać ją z biznesem.
Ale swoje jubileusze obchodzić będą także Wydziały Chemii Uniwersytetu Warszawskiego i Wrocławskiego - 60. rocznice utworzenia, zaś 70-lecie - Politechnika Wrocławska. Ciekawą współpracę BASF prowadzi właśnie z tą ostatnią instytucją - Akademię BASF.
Akademia BASF
Program szkoleniowy dla studentów ostatnich lat studiów na wydziałach: Chemicznym, Inżynierii Produkcji oraz Automatyka–Robotyka. Celem programu jest przygotowanie studentów do podjęcia pracy w zawodzie, uzupełnienie braków w wiedzy, pomoc w zdobyciu kompetencji potrzebnych w pracy w nowoczesnym koncernie chemicznym oraz zdobycie wiedzy merytorycznej i umiejętność jej prezentacji.
Seria warsztatów prowadzonych przez BASF jest częścią obieralnego fakultetu – studenci mają możliwość wyboru formy zaliczenia, jeśli zdecydują się na proponowaną przez BASF formułę, będą mieli okazję zakwalifikować się do procesu rekrutacji na staże letnie w BASF.
Zgodnie ze słowami Dirka Elvermanna, na naszych najlepszych uczelniach trwa wiele projektów, których celem jest wdrażanie rozwiązań chemicznych do naszego życia w przyszłości. Jednym z dowodów na realizację tej strategii są choćby wyniki konkursu Inter, organizowanego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej. Laureatami zostali dr Wiktor Lewandowski oraz dr Karolina Piecyk, oboje z Wydziału Chemii UW.
Polacy ozłocą grafen!
Dr Lewandowski zajmuje się niezwykle głośną w ostatnim czasie technologią produkcji grafenu, ale za cel postawił sobie połączenie tego materiału ze złotem.
Wraz z kierowanym przez siebie zespołem, dr Lewandowski chce do opracowywanego materiału przyłączać nanocząstki złota, a ma to być możliwe dzięki specyficznym bakteriom. Ich zadaniem będzie „zrobienie miejsca” poprzez usunięcie atomów tlenu z tlenku grafenu. - Chcemy, aby bakterie zrobiły za nas tę najcięższą pracę, do której często wykorzystuje się niebezpieczne bądź rakotwórcze substancje chemiczne. Do tej pory nikt nie wpadł na taki pomysł – podkreślał naukowiec.
Głównym zastosowaniem takiego hybrydowanego materiału ma być produkcja ekstremalnie czułych sensorów biologicznych. - W naszych badaniach skupiamy się na zastosowaniach optycznych pozwalających na kontrolowaną manipulację światłem, zatem niezbędnych przy rozwijaniu technologii ultraszybkich komputerów optycznych albo do optycznego przesyłania danych. W tych zagadnieniach uzyskamy merytoryczne wsparcie od fizyka, prof. Carstena Rockstuhla" - wyjaśniał dr Lewandowski. W pracach uczestniczy też biolog UW dr Łukasz Drewniak.
Koniem trojańskim w pasożyty
Z kolei dr Karolina Piecyk z powodzeniem pracuje nad nową generacją leków antypasożytniczych. Według Światowej Organizacji Zdrowia, w ciągu ostatniej dekady pasożytami zaraziła się niemal połowa naszej populacji, a ich obecność w naszym organizmie odpowiedzialna jest za co czwarty zgon.
By zrozumieć, na czym polegają pionierskie badania dr Piecyk, należy skoncentrować się na strukturze informacyjnej kwasu rybonukleinowego – RNA. Struktura ta na jednym ze swoich końców posiada nietypową cząsteczkę, zwaną z angielskiego „cap”, czyli - czapeczką. Jest ona niewielka w stosunku do całej nici mRNA, ale pełni bardzo ważną funkcję w tłumaczeniu informacji zawartych w mRNA na język białek.
Jak zwalczać pasożyty?
W komórce obecne jest białko 4E. Białko to wiąże strukturę czapeczki i w momencie powodzenia tej operacji, cała machineria tłumacząca informacje zawarte w mRNA zostaje uruchomiona. W momencie, gdy nie może dojść do poprawnego związania białka 4E z czapeczką, cały proces zostaje zatrzymany, a wraz za nim - rozwój całego organizmu.
Zespół badawczy chce wpuszczać do organizmu pasożyta zmodyfikowane RNA, które będzie "konkurować" z tym już obecnym w mikrobie. Gdy "rywalizację" wygra spreparowany łańcuch, organizm nie będzie już korzystał ze swojego standardowego RNA, a w konsekwencji - umrze.
Angażując naukowców z trzech różnych dziedzin: biofizyków, biologów i chemików, badacze chcą odpowiedzieć na dwa kluczowe pytania: w jaki sposób organizm pasożyta radzi sobie z dwoma różnymi populacjami RNA w komórce oraz które elementy budowy tego RNA można wykorzystać do racjonalnego projektowania leków przeciwpasożytniczych.
Zrównoważony rozwój
BASF wspiera chemiczne wydziały naszych rodzimych uczelni, bo doskonale zdaje sobie sprawę, że solidnie wykształceni absolwenci to przyszłość firm o globalnych aspiracjach. Zgodnie ze swoim przesłaniem: „Tworzymy chemię dla zrównoważonej przyszłości”, w roku jubileuszowym BASF zaprasza wszystkich do wspólnego poszukiwania rozwiązań dla globalnych wyzwań związanych z życiem w miastach, inteligentną energią i żywnością.
Aby pobudzić dyskusje, firma uruchomiła interaktywną platformę internetową o nazwie Creator Space™, gdzie naukowcy, internauci oraz eksperci firmy BASF mogą wymieniać swoje poglądy i pomysły. Wnioski przedstawione w konwersacjach internetowych będą stanowić podstawę do dyskusji prowadzonych podczas wydarzeń organizowanych wirtualnie i w świecie realnym.
Most budowany na linii uczelnie-biznes rozwija się, a w całym 2015 roku będziemy mieli jeszcze wiele okazji, by dostrzec w tym procesie decydującą rolę BASF-u.
DIRK ELVERMANN, DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCY BASF W POLSCE
Kiedy dwie znakomite instytucje – wiodąca uczelnia technologiczna, sławna także poza granicami kraju, oraz wiodąca firma chemiczna na świecie – świętują swe okrągłe rocznice w tym samym roku – staje się to świetną okazją do tego, by celebrować te wydarzenia razem, łączyć siły, wspólnie patrzeć na naszą historię i osiągnięcia, a także – co prawdopodobnie najważniejsze - wspólnie spoglądać na przyszłość chemii i rolę, jaką będzie ona pełniła w XXI wieku