Aż 5 miliardów złotych trafi do rodzimych uczelni i studentów. MNiSW ogłasza program „Uczelnie przyszłości”
Izabela Marczak
20 maja 2015, 12:19·5 minut czytania
Publikacja artykułu: 20 maja 2015, 12:19
Lepsze przygotowanie absolwentów do wejścia na rynek pracy i wyposażenie ich w miękkie kompetencje, podniesienie jakości nauki i dydaktyki, wzmacnianie pozycji polskiego szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej – oto cele „Uczelni przyszłości”. Dziś MNiSW przedstawiło nowy program reform szkolnictwa wyższego.
Reklama.
„Uczelnie przyszłości” to pakiet kompleksowych działań podjętych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, finansowanych ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER).
Podczas środowej konferencji Minister Lena Kolarska-Bobińska ogłosiła założenia nowego programu reform. W jego ramach szkoły wyższe mogą ubiegać się o dofinansowanie na takie działania jak: rozwój miękkich kompetencji studentów, praktyki i staże, Akademickie Biura Karier, wspieranie tych najbardziej uzdolnionych, obowiązkowe przyuczenie zawodowe, walkę z plagiatami oraz na wzorcowe programy doktoranckie.
Szkoły, które przedstawią najlepsze programy w ramach wymienionych działań, otrzymają status „uczelni przyszłości” i mogą liczyć na ich finansowanie z budżetu państwa w postaci dotacji projakościowej. W sumie w ramach "Uczelni przyszłości" w 2015 r. odbędą się cztery konkursy i trzy projekty pozakonkursowe, a w roku 2016 dwa kolejne dotyjące Nowe Programy Kształcenia i umiędzynarodowienie polskiego szkolnictwa wyższego.
PO WER – siła zmian
Przypomnijmy, że PO WER to odpowiedź polskiej administracji na wyzwania Strategii Europa 2020, w ramach której za konieczne uznano opracowanie długofalowych programów działań związanych z globalizacją, rozwojem ekonomicznym, jakością polityk publicznych, zjawiskami demograficznymi, czy inwestycjami w kapitał ludzki.
Obszary wsparcia PO WER, jakie wyznaczyła sobie Polska, dotyczą: rynku pracy, walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, poszerzenia integracji społecznej, zwiększenia adaptacyjności przedsiębiorstw i pracowników, usprawnienia polskiego systemu ochrony zdrowia, reformy systemu edukacji i szkolnictwa wyższego, poprawy zarządzania krajem, ze szczególnym naciskiem na klarowność regulacji prawnych, a także troski o właściwe przystosowanie osób młodych do potrzeb obecnego i przyszłego rynku pracy.
Dzisiejsze reformy szkolnictwa wyższego to efekt analizy sytuacji w Polsce we wspomnianych obszarach i odpowiedź na wynikające z tej analizy potrzeby. Obszary wymagający poprawy przedstawiono w ramach PO WER na początku 2014 r. i od tej chwili trwały prace nad kierunkiem jaki mają przybrać niezbędne zmiany.
Odnośnie szkolnictwa wyższego ustalono, że musi ono zmierzyć się z wyzwaniami, które są charakterystyczne dla całej Europy tj.: potrzebą internacjonalizacji, zwiększeniem zatrudnialności absolwentów, wzmocnieniem więzi z otoczeniem społeczno-gospodarczym, szerszym otwarciem się na potrzeby kształcenia osób dorosłych, a także mocnym wsparciem osób posiadających zaawansowane kompetencje badawcze. Ten ostatni element dla rozwoju kadr akademickich uczelni i budowania innowacyjnej gospodarki jawi się jako działanie kluczowe.
Uczelnie przyszłości, przyszłość uczelni
Jednocześnie jest to ukłon w stronę studentów, którzy często kończąc edukację na poziomie wyższym nie czuli się dobrze przygotowani do wejścia na rynek pracy. Dlatego właśnie MNiSW postanowiło zadbać o poprawę tej sytuacji, zapewniając studentom możliwość odbycia wysokiej jakości staży związanych bezpośrednio z uzyskiwanymi przez nich efektami kształcenia na ich kierunkach studiów.
- Zakres realizowanych zadań określi uczelnia we współpracy z podmiotem przyjmującym na staż –wyjaśniała podczas konferencji minister Lena Kolarska-Bobińska i zapewniła, że pierwszy konkurs na staże/praktyki zostanie uruchomiony jeszcze w drugiej połowie 2015 roku. Na realizację działań z tego obszaru zostanie przeznaczona część sumy 550 mln zł, które zarezerwowano na pokrycie kosztów realizacji wszystkich zorganizowanych w tym obszarze konkursów.
Akademickie Biura Karier
76 mln zł przeznaczą twórcy PO WER na wparcie instytucji świadczących wysokiej jakości usługi, które ułatwiają start absolwentów na rynku pracy. Za tą sumę ma się dokonać swego rodzaju modernizacja Akademickich Biur Karier, funkcjonujących w Polsce już od dawna, choć nie do końca tak efektywnie jakby od nich oczekiwano.
MNiSW chce, aby w miejsce modelu brytyjskiego, z którego ABK się wywodzą, powstały biura o nowym wymiarze, czerpiące ze wzorców ogólnoeuropejskich, które służyć będą młodym ludziom wsparciem psychologicznym, poradnictwem edukacyjnym i będą im pomagać odnaleźć się w bogatej ofercie kształcenia.
Najlepsi z najlepszych!
Z kolei 42 mln zł trafi do uczelni, które wykażą się pomysłowością we wspieraniu uczestnictwa wybitnie uzdolnionych studentów w międzynarodowych konkursach lub zawodach. Młodzi naukowcy będą mogli przeznaczyć pieniądze z projektu m.in. na pokrycie kosztów ich udziału w danych wydarzeniach, a także na zakup środków niezbędnych do przygotowania projektu, z którym wystąpią na arenie międzynarodowej.
Zawodowcy na wagę złota
Minister Nauki zapowiedziała także nowe rozwiązanie systemowe, czyli program praktyk zawodowych w Państwowych Wyższych Szkołach Zawodowych (PWSZ). Ma to umożliwić wypracowanie, przetestowanie oraz trwałe wdrożenie sześciomiesięcznych obowiązkowych praktyk studenckich, dzięki którym: „będziemy mieli ogólnopolski, jednolity system praktyk zawodowych dla kierunków studiów o profilu praktycznym w PWSZ”.
Na ten cel MNiSW planuje wyłożyć sumę 136 mln zł.
Wyrugować nieuczciwość
Nieco mniej, bo tylko 100 mln złotych pójdzie na kompleksowe rozwiązania, pozwalające efektywnie zwalczać plagiatowanie. Za tę sumę uczelnie będą mogły stworzyć, zmodyfikować lub zakupić licencję systemów antyplagiatowych oraz opracować i wdrożyć procedury antyplagiatowe zgodne z obowiązującym prawem.
Doktoranci pod kloszem
Szczególną troską mają być objęci doktoranci. W ramach PO WER wspierane będą interdyscyplinarne i międzynarodowe programy studiów doktoranckich tworzone przy współpracy z jednostkami naukowymi, instytutami PAN i instytutami badawczymi. Będzie też można dostać środki na zamawianie studiów doktoranckich w obszarach kluczowych dla gospodarki. Na ten cel przewidziano aż 470 mln zł.
Reformujące bonusy
W trybie pozakonkursowym począwszy od 2016 r. MNiSW ma zamiar wspierać konsolidację uczelni i procesy uzyskiwania zagranicznych akredytacji przez polskie szkoły wyższe lub programy kształcenia. W budżecie projektu na cet cel zarezerwowano 257 mln zł na konsolidację i 243 mln zł na realizację programów kształcenia w językach obcych, międzynarodowych programów studiów i szkół letnich.
Wsparciem objęte zostaną także procesy uzyskiwania zagranicznych akredytacji lub programy kształcenie (21 mln zł).
Ponadto na wsparcie mogą liczyć również wszelkie inicjatywy podnoszące kompetencje zarządcze kadr kierowniczych i administracyjnych na uczelniach oraz zachęcające zagranicznych wykładowców do przyjazdu, a polskich wybitnych uczonych do powrotu do kraju. W puli konkursu są na to 53 mln zł.
„Uczelnia przyszłości” poza dodatkowym wsparciem z budżetu państwa może także liczyć na ułatwienia w dostępie do funduszy europejskich. Starać się o to mogą ośrodki, które w obszarze dydaktyki spełniają dwa główne kryteria: posiadają kategorię A+ (red. A i A+, to dwie najwyższe oceny parametryczne jednostki oświatowej) oraz wyróżniającą ocenę programową lub instytucjonalną Polskiej Komisji Akredytacyjnej (PKA).
Szansa na przyszłość
Dzięki tym wszystkim zmianom, jakie mają nastąpić w Szkolnictwie Wyższym w Polsce, nasze uczelnie mają stać się nowoczesnymi jednostkami, otwartymi na potrzeby rynku, elastycznymi i dostosowanymi do potrzeb podmiotów, korzystających z ich usług.
Dla wielu uczelni w Polsce, których największą bolączką był, nie brak chęci zmian, nie brak pomysłów czy gotowości do reform, lecz niedostateczna ilość środków na ich realizację, program „Uczelnie przyszłości” to z pewnością szansa na rozwinięcie skrzydeł.