Przełomowy eksperyment z plazmą. Za tym sukcesem stoją polscy naukowcy!

Historyczna reakcja została przeprowadzona w Wendelstein 7-X. Jest to urządzenie z serii stellaratorów - reaktorów wyposażonych w cewki pozwalające na utrzymanie stabilnego pola magnetycznego, niezbędnego do uwięzienia rozgrzanej do temperatury miliona stopni plazmy. Po dziewięciu latach intensywnych prac naukowcom z niemieckiego instytutu udało się utrzymać ją przez jedną dziesiątą sekundy, tym samym odtwarzając w kontrolowanych warunkach procesy zachodzące w jądrze Słońca (fuzja termojądrowa).

W projektowaniu stellaratora uczestniczyli polscy naukowcy i inżynierowie z Działu Budowy Aparatury i Infrastruktury Naukowej oraz Działu Obsługi Technicznej Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, o czym poinformował na Facebooku Bartosz Stodulski, syn jednego z polskich badaczy.

Nad całością prac realizowanych przez polską stronę czuwał dr inż. Marek Stodulski. Głównymi osobami oddelegowanymi do współpracy przy tym przedsięwzięciu w Greifswaldzie byli: dr Zenon Sulek i mgr Leszek Hajduk. Pomagali im Edward Górnicki i Barbara Dzieża. Z kolei dr inż. Jacek Błocki wykonywał przez kilka miesięcy analizy wytrzymałościowe narzędzi do montażu, magazynowania i transportu powłok zewnętrznych, zaś Jerzy Kotula kierował zespołem produkującym mechanikę do urządzeń diagnostycznych plazmy.

Zakończony sukcesem test reaktora jest kolejnym etapem na drodze poszukiwań przez naukowców niewyczerpanych źródeł olbrzymich ilości czystej energii. Nadrzędnym celem jest utrzymanie plazmy wodoru przez 30 minut w temperaturze stu milionów stopni. Gdyby udało się go zrealizować, ludzkość wykonałaby milowy krok w zakresie kontrolowanej syntezy termojądrowej.

Instytut Fizyki Jądrowej PAN (IFJ PAN) został założony w 1955 roku w Krakowie przez prof. Henryka Niewodniczańskiego. Placówka prowadzi wszechstronne badania w dziedzinie fizyki jądrowej, zajmując się strukturą materii i własnościami oddziaływań fundamentalnych od skali kosmicznej po wnętrza cząstek elementarnych. Prowadzi też nowoczesne Centrum Cyklotronowe Bronowice, unikalny w skali europejskiej ośrodek umożliwiający radioterapię nowotworów.