Koniec świata jaki znamy. Po 30 latach Polska... wprowadza prawdziwe ulgi podatkowe na innowacje

Redakcja Inn:Poland dotarła do analizy projektu ustawy MNiSW, którą przygotowało Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego. Autor tej opinii, Aleksy Miarkowski, ekspert CAKJ ds. podatków, pozytywnie ocenia konsultowany właśnie projekt resortu, za niemal podwojenie stawki ulgi B+R oraz wprowadzenie możliwości otrzymania zwrotu gotówkowego przez start–upy.

– Rozwiązanie zaproponowane przez MNiSW zdecydowanie poprawia i zwiększa wysokość ulgi B+R– zauważył Aleksy Miarkowski i dodał od razu, że sytuacja wciąż nie jest idealna. – Na tle państw regionu nadal nie jest to rozwiązanie atrakcyjne ani dla międzynarodowych korporacji, którzy lokując swoje centra B+R często biorą pod uwagę także zachęty podatkowe, ani dla polskich przedsiębiorców, którzy muszą ponosić większe obciążenia fiskalne niż ich konkurenci za granicą – dodał.

Eksperci zauważają jednak, że dziś konsultowany pomysł ministerstwa przypomina projekt Bronisława Komorowskiego w jego pierwotnym kształcie, następnie mocno okrojony w Sejmie. Ostatecznie projekt, który wszedł w życie w styczniu, wprowadził 30 proc. kosztów wynagrodzeń i 10 proc. dla pozostałych kosztów i rozróżnienie dla dużych i małych firm.

Zdaniem ekspertów Konfederacji Lewiatan ulga ta była zbyt mała, by faktycznie zachęcać do działalności B+R. – To był efekt totalnej blokady ze strony ówczesnego ministerstwa finansów – powiedziała redakcji Inn:Poland Małgorzata Starczewska–Krzysztoszek, główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan. Jej zdaniem, ta oferta nie pozwalała mniejszym firmom na poważne wejście w innowacje.

– Większe firmy, które w swoim DNA mają działalność B+R, machnęły ręką. Ale i one uważały, że „rozkręcenie” działalności badawczo–rozwojowej wymaga znacznie silniejszego impulsu – zauważyła Małgorzata Starczewska–Krzysztoszek i sięgnęła po metaforę. – To jak z pociągiem, który, aby ruszyć, potrzebuje znacznie większej siły działania, większego wsparcia. Duże firmy to taki jadący już pociąg, ale jeśli to miał być efekt zachęty dla mniejszych firm i dużych firm, które nie inwestują w B+R, a mogłyby, to jest on zbyt słaby – dodaje. Propozycję resortu nauki ekonomistka ocenia dobrze, ale zauważa, że nawet to może się okazać niewystarczające dla uruchomienia aktywności badawczo–rozwojowej.

Z taką argumentacją nie zgadza się Małgorzata Starczewska–Krzysztoszek. – Procedura nakazywała chronić budżet i doprowadzić deficyt do poziomu nie wyższego niż 3 proc. PKB. Jeśli nie mielibyśmy żadnej ulgi związanej z innowacjami i B+R, to rozumiałabym argument o procedurze nadmiernego deficytu. Ale mieliśmy – ulgę na zakup nowych technologii!

Propozycja MNiSW nie rozwiązuje całego zagadnienia, zdaniem ekspertów jest - aż i jedynie - krokiem w dobrym kierunku. Jakie są ich rekomendacje na przyszłość? Aleksy Miarkowski postuluje likwidację zamkniętego katalogu kosztów kwalifikowanych. – Pozwoli to wyeliminować potencjalne spory interpretacyjne i urealnić poziom zachęty B+R do rzeczywistego poziomu ponoszonych wydatków – stwierdził. Dodałby jeszcze rezygnację z zaproponowanego mechanizmu przyrostowego (tj. wzrost ulgi dla inwestujących długo i coraz więcej) oraz możliwość dobrowolnego otrzymania opinii zabezpieczającej prawo podatnika do skorzystania z ulgi B+R. Proponuje też zwiększenie stawki ulgi B+R oraz kwoty zwrotu gotówkowego. – Pomimo propozycji MNiSW w zakresie dwukrotnego podwyższenia stawki, nadal będzie ona dwa razy niższa od podobnych zachęt w państwach naszego regionu – zauważył.

Ekspert Lewiatana dodałaby jeszcze mocniejsze dostosowanie ich do realnych potrzeb. – Należałoby umożliwić uznawanie za koszty uzyskania przychodów także koszty leasingu kupowanych do projektów B+R aktywów, m.in. aparatury badawczej – powiedziała Małgorzata Starczewska–Krzysztoszek. Nie zawsze bowiem aktywa potrzebne w realizacji jednego projektu badawczego, będą przydatne także w innym. Leasing w takich sytuacjach może okazać się nie tylko mniej kosztowny, ale także lepiej dopasowany do potrzeb realizowanych przez przedsiębiorstwa projektów B+R.

– Do tej pory, główną przyczyną nie wykazywania oraz nie raportowania przez firmy nakładów na B+R był brak motywacji do sprawozdawania się, brak szczegółowych regulacji prawnych, jak również weryfikacja firm przez organy podatkowe z powodu niematerialnego charakteru prowadzonych prac naukowo – badawczych – napisała redakcji Inn:Poland Agnieszka Kozłowska–Korbicz, radca ministra środowiska i Koordynator GreenEvo.

Wyjaśniła, że do tej pory firmy zajmujące się innowacjami lub prowadzące badania, jeśli nie musiały (tzn nie były zobligowane przez np. rozliczenie dotacji na B+R), nie zgłaszały w sprawozdaniach takich prac, z jednej prostej przyczyny – badania rynku i prace badawczo–rozwojowe należą do obszaru ryzyka podatkowego. B+R mają częściowo charakter niematerialny, co powoduje, że organy podatkowe mogą dochodzić ustalenia faktycznej ich wartości – zauważa radca. A znalezienie się w obszarze zainteresowania urzędów skarbowego to coś, czego firmy wolą unikać.