Historycy europejscy debatują już od 500 lat o genezie pochodzenia skrzypiec. Zdania są podzielone, niektórzy uważają, że to polski, niektórzy, że – włoski wynalazek.
Martin Agricola, niemiecki teoretyk muzyki urodzony w Świebodzinie w 1486 roku, w 1545 roku opisał instrument, nazywając go polskimi skrzypcami (Polnische Geige). Michael Praetorius, niemiecki kompozytor, uważa, że Polnische Geige ruszyły z Polski do Włoch dzięki królowej Bonie.
Współczesne odkrycia archeologiczne tylko potwierdzają teorię o polskich skrzypcach. Tuż po drugi wojnie światowej, w 1948 roku w Opolu, znaleziono instrument nazwany potem gęślami z Opola, pochodzący z XI wieku. Rok później w Gdańsku znaleziono instrument z 1225 roku, który, jakże by inaczej, został nazwany gęślami z Gdańska.
Najbardziej istotne znalezisko miało jednak miejsce w Płocku w 1985 roku. To wtedy na terenie Starego Miasta znaleziono sześciostrunowy instrument z XV wieku. Poza tym w Polsce odkryto jeszcze wiele instrumentów spokrewnionych ze skrzypcami. Nie ma drugiego takiego kraju na świecie, w którym znaleziono tak wiele tego typu skrzypcopodobnych sprzętów .