„Niech Morawiecki prezesowi wytłumaczy, jak inwestują przedsiębiorcy”. Ekonomiści oburzeni słowami Kaczyńskiego

Z prośbą o komentarz zwróciliśmy się do szerokiego spektrum ekspertów: począwszy od organizacji takich, jak Konfederacja Lewiatan, Polska rada Biznesu, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Fundacja Republikańska czy Klub Jagielloński (eksperci dwóch ostatnich organizacji odmówili komentarza do słów Jarosława Kaczyńskiego), natomiast przyczyny spadku dynamiki polskiej gospodarki skomentował z kolei były wicepremier i minister gospodarki, Janusz Piechociński.

Warto byłoby Jarosławowi Kaczyńskiemu wyjaśnić – i sądzę, że Mateusz Morawiecki mógłby to zrobić – mechanizm, w oparciu o który przedsiębiorcy podejmują decyzje. Jest on dosyć prosty: żaden przedsiębiorca nie zrezygnuje z opłacalnej inwestycji tylko dlatego, że u władzy jest ten czy inny rząd. Nie obchodzi nas, kto jest u władzy, jeżeli produkujemy meble, kosmetyki czy ubrania. Kierujemy się jednym wskaźnikiem: stopą zwrotu z inwestycji, ważoną ryzykiem.

Są dwa powody, dla których inwestycje w Polsce maleją, a przedsiębiorcy się z nimi wstrzymują. Po pierwsze, ryzyko, na które rządząca partia nie ma wpływu: koniunktura zewnętrzna, w europejskiej i światowej gospodarce. Przykładowo, dostarczamy komponenty do Niemiec, a oni eksportują gotowy produkt do Chin – tak jesteśmy w łańcuchu dostaw.

Nie wiem, czy ta wypowiedź nadaje się do jakiegokolwiek komentarza. Ona się komentuje sama przez się, nie ma tu co dodawać. Jest to, oczywiście, teza absurdalna i niczym nie uzasadniona.

Tak naprawdę to nie wiem, jak rozumieć tę wypowiedź. Myślę, że pan prezes mógłby ją rozwinąć, bez tego trudno się odnieść. Nie obserwuję sytuacji tak bardzo, ale zdaje mi się, że przedsiębiorcy, mając różne sympatie polityczne, jednak są przede wszystkim zainteresowani rozwijaniem swojego biznesu, tworzeniem nowych przedsiębiorstw i wzrostem gospodarczym.

Nie widzę zatem żadnej korelacji: jeżeli przedsiębiorcy czekają z decyzjami biznesowymi, to jest to wynik niepewności na rynku, w tym otoczeniu prawnym – w Polsce i za granicą. Myślę, że to naturalne: jeżeli ktoś inwestuje swoje pieniądze i ma wątpliwości co do otoczenia prawnego, zwleka z decyzjami i ma do tego pełne prawo. Na tym polega prowadzenia biznesu i bycie przedsiębiorcą. Nie zakładałbym, że przedsiębiorcy sabotują w jakiś sposób naszą gospodarkę. Nie widzę czegoś takiego, to się po prostu nie dzieje.

Gospodarka nie wyhamowuje tak łatwo: w pierwszym półroczu jednak wiele się wydarzyło. Przede wszystkim uderzono w opinię o Polsce i Polakach – poza nastrojami kryzysowymi, bardzo szybko wygłupami i sporami wokół TK zburzono opinię o naszym kraju. Przestaliśmy być liderem optymizmu w regionie. Pojawiła się narracja „Polski w ruinie”, a wielu polityków – wchodząc do resortów, również gospodarczych – zajęło się polowaniem na poprzedników. Doszła do tego ta filozofia: jak najmniej kontynuacji, jak najwięcej rewolucji.

W efekcie wśród przedsiębiorców zaczęły się mnożyć zjawiska takie, jak niechęć do rozbudowywania aparatu wytwórczego: wykorzystuje się istniejący park maszynowy, pracując na kolejnej zmianie albo w weekendy, byleby nie inwestować w nowe maszyny. Pogorszyła się sytuacja zewnętrzna, a z Polski poszły sygnały, że nasilają się tendencje autarkiczne, skłonność do zamykania gospodarki. Kapitał zagraniczny „tylko grabi i zabiera”, ministrowie zaczynają rozmowy od tego, że „skończyło się łupienie”, zapanowała łatwość stygmatyzacji. Doprawdy trudno się dziwić, że wyniki mamy po tych dziewięciu miesiącach takie, jakie mamy.