Znasz ją i korzystasz z jej pomocy od 16 lat. Czas lepiej ją poznać. Ujawniamy, jak działa Twój informator

Polska wersja językowa tej internetowej encyklopedii wystartowała 26 września 2001 roku. Jej twórcy to lekarz Krzysztof Jasiutowicz oraz fizyk Paweł Jochym. Początkowo był to ich samodzielny projekt. Dopiero 12 stycznia 2002 roku, zgodnie z sugestią twórców wersji angielskiej, która powstała niemal dokładnie rok wcześniej, został przyłączony do przedsięwzięcia międzynarodowego. Wiki.rozeta.com.pl, bo tak początkowo się nazywała, przeniosła się pod adres pl.wikipedia.com.

Nazwa Wikipedia to neologizm powstały w wyniku połączenia słów „encyklopedia” i „wiki”. To drugie w języku hawajskim oznacza po prostu szybko. Idea funkcjonowania witryny wywodzi się z koncepcji WikiWikiWeb, która umożliwia wszystkim użytkownikom edytowanie i uaktualnianie treści w czasie rzeczywistym.

Początkowo Wikipedia funkcjonowała jako dodatek do innej internetowej encyklopedii – Nupedii. Użytkownicy, korzystając z dodatku, mogli zamieszczać artykuły, które po weryfikacji trafiały do głównej encyklopedii. Takie rozwiązanie nie odpowiadało jednak władzom Nupedii. Doszło do rozłamu – Wikipedia stała się samodzielną witryną. Jej starsza siostra nie przetrwała próby czasu i w 2003 roku jej serwery zostały wyłączone, a zawartość przeniesiona na łamy młodszej.

Na łamach witryny treści może zamieszczać każdy, ale muszą one spełniać określone wytyczne, z których główną jest neutralny punkt widzenia. Pod hasłem „Wikipedia” na stronie samej Wikipedii możemy przeczytać: – Podstawowe zasady to „Brak możliwości przedstawienia twórczości własnej”, „Zachowanie świadomości tego, czym Wikipedia nie jest”, „Zachowanie neutralnego punktu widzenia”, „Weryfikowalność” i „Prawa autorskie”.

Pierwsza z wymienionych reguł zakazuje wprowadzania twierdzeń, które wcześniej nie zostały opublikowane. Wikipedia jest wtórnym źródłem informacji, a twórczość wikipedystów, związanych granicami wiedzy dostarczanej przez źródła pierwotne, może polegać najwyżej na kompilacji. Druga z nich wskazuje negatywne definicje Wikipedii (Wikipedia nie jest encyklopedią papierową, słownikiem, blogiem, mównicą itp.), a także wylicza negatywne definicje społeczności wikipedystów (nie jest demokracją, biurokracją, anarchią). Trzecia zasada dotyczy publikowania informacji o różnych punktach widzenia wraz z przytoczeniem argumentacji, lecz bez wskazywania, który pogląd jest słuszny. Czwarta nakazuje umieszczanie odniesień do opublikowanych, rzetelnych źródeł pierwotnych. Dodatkowo, kryterium encyklopedyczności decyduje o usuwaniu artykułów o nieodpowiedniej treści – dowiadujemy się z artykułu.

Już w pierwszym roku baza wiedzy portalu urosła do 20 000 artykułów w 18 edycjach językowych. W Polsce zasoby tej encyklopedii już dawno przekroczyły milion haseł, obecnie jest ich około 1 240 060, a dzięki zwiększającej się liczbie użytkowników liczba artykułów stale rośnie.

W grudniu 2004 roku liczba korzystających z polskiej wersji językowej witryny wyniosła 960 159 tys., dwa lata później w było ich już około 6 milionów. W kolejnych latach pozycja serwisu sukcesywnie się umacniała, osiągając stabilny poziom w okolicach 10 mln użytkowników. Mówimy tu o danych opartych jedynie na odwiedzających z komputerów stacjonarnych – po uwzględnieniu ruchu z urządzeń mobilnych okazuje się, że ta liczba w rzeczywistości jest dużo większa i w grudniu 2016 roku wyniosła 14 mln. Z badań ruchu na poszczególnych urządzeniach wnioskujemy, że w ostatnich miesiącach niemal tyle samo osób korzysta z Wikipedii z komputerów co z urządzeń mobilnych.

Ciekawy i nieco zadziwiający jest fakt, że uczniowie w wieku 15-24 są grupą użytkowników portalu, która uplasowała się dopiero na trzecim miejscu pod względem częstotliwości odwiedzin na stronie. Najczęściej na Wikipedię zaglądają 25-34-latkowie. Zaraz po nich w rankingu są nieco starsi 35-45-latkowie.

Rosnąca nieustannie popularność portalu zauważalna jest też głównie wśród ludzi z wyższym wykształceniem, co dobrze świadczy o tej witrynie. Jakiś czas temu popularny był pogląd o braku rzetelności polskiej Wikipedii i błędach w artykułach. Zainteresowanie wśród wykształconych internautów może być powodem do zmiany tej opinii.

Błędy jednak nadal się zdarzają. W sieci możemy znaleźć fora, na których ludzie opisują przekłamania, na jakie trafili w internetowej encyklopedii. Jest ich z roku na rok coraz mniej, ale wprawne oko eksperta w konkretnej dziedzinie zauważy błędy, na które przeciętny człowiek nie zwróci uwagi. Samuel, użytkownik portalu historycy.org donosi: – Pod hasłem Józef Bem przeczytałem: Bem z przyjęciem islamu (z nim uczyniło to ponad 6000 Polaków) zmienił nazwisko na Murad Pasza. W rzeczywistości, jak podaje István Kovács, uczyniło to zaledwie kilku, kilkunastu ludzi – twierdzi Samuel. Jego koledzy, zgodnie z prawdą, odpowiadają, że jeśli zauważył błąd, może go w każdej chwili edytować i poprawić artykuł. Tak działa Wikipedia – dzięki temu staje się coraz lepsza.

Współzałożyciel portalu Jimmy Wales określił Wikipedię jako: „próbę stworzenia i rozpowszechnienia wielojęzycznej wolnej encyklopedii o najwyższym możliwym poziomie dla każdej osoby na Ziemi w jej własnym języku”. W 2002 roku ten sam człowiek ogłosił, że Wikipedia nigdy nie będzie wyświetlała reklam, co jest jej ogromnym atutem. W tym samym roku projekt został przeniesiony pod adres wikipedia.org, gdzie pozostaje do dziś.