IKE a IKZE – co bardziej zabezpieczy Twoją emeryturę?

Temat emerytur budzi wiele kontrowersji, zwłaszcza, że według danych Komisji Europejskiej, w 2050 roku relacja przeciętnej emerytury do średniego wynagrodzenia będzie wynosić zaledwie 27,3 proc. Niepokojący jest też fakt, że obecnie jedynie 1,6 mln Polaków ma IKE lub IKZE, zaś ubezpieczonych w ZUS są 23 miliony. Oznacza to, że na starość oszczędza mniej niż 10 proc. z nas. Z drugiej strony dane KNF są optymistyczne, ponieważ w 2018 roku blisko 230 tys. Polaków mogło skorzystać z odliczenia podatkowego wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego – to o 16 proc. więcej niż rok wcześniej. Wciąż to zaledwie kropla, biorąc pod uwagę, że obecnie ponad 8 mln osób jest na emeryturze.

Jak wskazują eksperci, większą popularnością od IKZE cieszą się IKE – czym różnią się oba te programy?

Gdy mówimy o IKE, korzyść podatkowa odnosi się do braku podatku od zysków kapitałowych, który wynosi 19 proc. – jest to więc zwolnienie z podatku Belki, które jednak nie ma zastosowania podczas wcześniejszej wypłaty środków, czyli przed ukończeniem 60. r. życia. W przypadku inwestowania w IKZE istnieje możliwość odliczania dokonywanych wpłat od swojej podstawy opodatkowania i w ten sposób zmniejszymy swoje zobowiązania podatkowe – tego w IKE nie ma.

Mimo zalet podatkowych programy mają ograniczenia. Pierwszym z nich jest limit wpłat, które publikowane są w Monitorze Polskim w obwieszczeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W 2019 r. limit kwot wpłacanych na IKE wynosi 14 295 zł, a wpłat na IKZE – 5718 zł. Drugim ograniczeniem jest wiek emerytalny, który upoważnia nas do skorzystania w pełni z korzyści oferowanych przez te dwa programy. Jeżeli przed ukończeniem 60 r. życia w IKE zdecydujemy się sięgnąć po zgromadzone środki, wtedy urząd skarbowy naliczy 19 proc. podatku od wypracowanego zysku. Co więcej, nie będziemy mogli dalej prowadzić naszego IKE i będziemy musieli założyć nowe Indywidualne Konto Emerytalne.

Taka sama sytuacja dotyczy IKZE, z tym że tutaj poprzeczka wiekowa jest ustawiona nieco wyżej i wynosi 65 lat. Rezultaty przedwczesnego wyciągnięcia pieniędzy są takie same: naliczenie odsetek kapitałowych, zamknięcie konta i tym samym brak możliwości dalszych wpłat. Wynika to z tego, że obywatel może mieć tylko jedno konto IKE i jedno konto IKZE. Przy czym nie istnieje górny limit wieku, w którym można założyć konta IKE oraz IKZE, ale minimalny już jest i wynosi w obu przypadkach 16 lat (przy zastrzeżeniu, że niepełnoletni może wpłacić tylko tyle, ile zarobił z tytułu legalnej umowy o pracę).

Pamiętajmy też, że uruchamiając emerytalne konta oszczędnościowe, nie jesteśmy skazani na dożywotnie korzystanie z oferty jednego podmiotu finansowego. W ramach transferu istnieje możliwość zmiany instytucji prowadzącej IKE lub IKZE.

- Środki zgromadzone na IKZE wypłacasz w wieku 65 lat jednorazowo lub w rocznych ratach po co najmniej 5 latach kalendarzowych, w których dokonano wpłat. Zapłacisz wtedy podatek ryczałtowy od całej sumy w wysokości 10 proc.

- Możesz także wypłacić środki wcześniej, wówczas zostaną doliczone do Twojego dochodu i zapłacisz od nich podatek PIT.

- Zgromadzone przez Ciebie środki podlegają dziedziczeniu.

– Im wcześniej zaczniemy oszczędzać, tym niższe kwoty musimy co miesiąc odkładać. To jest mniej bolesne. W wieku 50 lat niewiele już zdziałamy – zauważa Grzegorz Parosa z Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych AXA, przypominając, że gromadzone na IKZE oszczędności można odpisać sobie od podatku.

Scenariuszy oszczędzania jest sporo, dlatego posłużymy się jednym dość prostym, ale też dość powszechnym przykładem:

Jesteśmy w pierwszym progu podatkowym, który wynosi 18 proc., i w danym roku wpłaciliśmy na IKZE maksymalną kwotę, czyli 5,7 tys. zł. Nasz podatek zostanie więc automatycznie pomniejszony o 18 proc., czyli o około tysiąc złotych. Jest to więc dokładnie 1 tys. zł, które będziemy „dostawać” co roku.

Analogicznie w przypadku 32-procentowego progu kwota odpisu jest wyższa. Warto też pamiętać, że małżeństwa, które rozliczają się razem, mają podwójny limit wpłat i odpisów – od podatku mogą odpisać maksymalnie niemal 11 tysięcy.

Załóżmy, że konto IKE i IKZE założyliśmy zaraz po ukończeniu 16. r. życia i wpłacamy po 50 zł miesięcznie, aż w wieku 26 lat decydujemy się zwiększyć kwoty składek do 200 zł miesięcznie i kontynuować wpłaty w tej wysokości do 65 r. życia. W trakcie całej inwestycji zarabiamy średnio rocznie 2 proc. W trakcie 50 lat inwestycji suma składek wynosi 102 tys. zł, natomiast kapitał w momencie wypłaty jest wart 162 676 zł, zysk zatem wynosi 60 676 zł. Korzyść wynikająca z niezapłacenia podatku Belki od tego zysku dla obu kont jest taka sama, czyli 11 529 zł. Dzięki wpłatom do IKZE mamy dodatkową ulgę podatkową, która wynosi 18 360 zł przy założeniu 18-procentowego PIT (w IKE takiej ulgi nie ma). Kwota zapłaconego 10 proc. ryczałtu od wypłaconego kapitału z IKZE jest równa 16 268 zł.

W takim scenariuszu Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego będzie korzystniejsze niż IKE, a różnica będzie wynosiła ponad 2 tys zł.

– Osiągnięcie wieku emerytalnego nie oznacza, że powinniśmy automatycznie kończyć swoją aktywność zawodową. Jeżeli czujemy się na siłach i zdrowie nam pozwala, możemy wszak dalej pracować. Weźmy przy tym pod uwagę – co cały czas podkreślam – że każdy rok pracy po przekroczeniu wieku emerytalnego może oznaczać świadczenie wyższe nawet o 8–10 proc. – mówiła Uścińska „Faktowi”

Skąd takie nastawienie? Profesor przyznała, że w obecnej sytuacji tzw. stopa zastąpienia, czyli stosunek wysokości emerytury do ostatnich zarobków, nie jest specjalnie atrakcyjna. Wynosi ona ok. 55 proc., na dodatek wraz z upływem czasu będzie spadać.