Burza wśród naukowców. Podejrzane dane zatrzymały badania nad lekiem na COVID-19

Na pierwszy rzut oka wydawało się, że 22 maja w czasopiśmie "The Lancet" zadano ostateczny cios kontrowersyjnej metodzie leczenia COVID-19 firmowanej przez Donalda Trump. Badacze ostrzegali, że zakażeni koronawirusem pacjenci przyjmujący przeciwmalaryczne chlorochinę lub hydroksychlorochinę częściej niż inni cierpieli z powodu arytmii serca i umierali w szpitalach.

Jako że stosowanie chlorochiny do leczenia COVID-19 od dawna budziło spore kontrowersje wśród naukowców, publikacja w jednym z najbardziej prestiżowych czasopism medycznych świata sprawiła, że w ciągu kilku dni zatrzymano kilka dużych badań nad skutecznością tego leku. Rekrutację do swojego badania nad skutecznością hydroksychlorochiny wstrzymało również WHO.

Problematyczne dane

Równie szybko jednak część naukowców zaczęła wyrażać wątpliwości dotyczące danych wykorzystanych w artykule. Kilka dni temu dziennik "The Guardian" donosił o dużym błędzie w danych dotyczących Australii. W kwestionowanym artykule podano, że w pięciu australijskich szpitalach do 21 kwietnia zmarło 73 pacjentów – jednak 73. osoba zmarła w Australii z powodu koronawirusa dopiero dwa dni później. Autorzy badania tłumaczyli, że w australijskich danych zawieruszyły się przez przypadek dane z jednego z azjatyckich szpitali.

Równocześnie jednak pojawiły się również pytania o to, skąd w ogóle autorzy z "The Lancet" swoje liczby wzięli: dane, na które powoływali się w artykule, nie były bowiem łatwo dostępne w australijskich bazach danych klinicznych. Jak podaje pismo "Science", swój sceptycyzm zaczęli zgłaszać naukowcy z całego świata: kwestionowano m.in. to, że choć dane miały pochodzić z niewielkiej ilości szpitali, to równocześnie w szpitalach tych miał przebywać wyjątkowo duży odsetek wszystkich chorych w danym kraju.

Wygląda na to, że pośpiech ten mógł mieć związek z artykułem przygotowywanym przez "The Guardian". Brytyjski dziennik w ramach śledztwa dziennikarskiego przyjrzał się bowiem Surgisphere – niewielkiej firmie z USA, która dostarczyła naukowcom potrzebne dane.

Tajemnicza firma

Prezes Sugisphere Sapan Desai był współautorem obydwu publikacji naukowych – oraz jedyną osobą w swojej firmie, która ma jakiekolwiek doświadczenie naukowe. Pracownik, który na serwisie LinkedIn był wymieniony jako redaktor naukowy, wydaje się być autorem science fiction, zaś dyrektor marketingu jest hostessa.

Nie wiadomo w tym momencie, czy dane w "The Lancet" na pewno zostały zmanipulowane oraz czy badania nad chlorochininą będą wznowione – naukowcy zwracają jednak uwagę, że niewłaściwa weryfikacja dopuszczonego do publikacji artykułu mogła zaszkodzić walce z koronawirusem.