Reklama.
Reklama.
Reklama.
Co to jest polityka monetarna i jaki wpływ ma na gospodarkę? Wyjaśniamy
Według definicji polityka monetarna to rodzaj polityki prowadzonej przez państwo w dziedzinie gospodarki, która opiera się na wprowadzaniu planowanych akcji, które mają na celu zapewnienie stabilności cen. Kto odpowiada za politykę monetarną w Polsce i jakimi narzędziami dysponuje? Wyjaśniamy.
Reklama.
Co to jest polityka monetarna – wprowadzenie
Każde państwo na świecie prowadzi swoją politykę monetarną (politykę pieniężną). Jest to bardzo ważny element gospodarki danego kraju. Ma ona na celu utrzymać na jak najniższym poziomie inflację, tak, żeby nie doprowadzała ona do nadmiernego wzrostu cen oraz wspierać politykę rządu dotyczącą gospodarki.Polityka monetarna – co to jest?
Według definicji polityka monetarna jest specyficznym rodzajem polityki państwa w dziedzinie gospodarki, która opiera się na prowadzeniu planowanych akcji, które zapewniają stabilność cen w kraju.Dopełnieniem polityki monetarnej czy też pieniężnej stanowi polityka fiskalna, czyli ogół czynności związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem środków publicznych niezbędnych do realizacji funkcji państwa. Według Encyklopedii Zarządzania "polityka fiskalna zajmuje się kształtowaniem dochodów i wydatków państwa oraz wszelkimi posunięciami rządu w sferze zarządzania środkami publicznymi w celu uzyskania kontroli i wywarcia wpływu na podział dochodów, oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej kraju".
Kluczowy jest fakt, że to rząd decyduje o tym, jak kształtuje się polityka monetarna w kraju, co przyczynić się może do wzrostu gospodarczego, zastoju w gospodarce albo do kryzysu. Ponadto polityka pieniężna zajmuje się regulowaniem ile pieniędzy jest w obiegu.
Polityka monetarna w polsce
Za politykę monetarną w Polsce odpowiadają dwa organy: Rada Polityki Pieniężnej oraz Narodowy Bank Polski. Jak możemy przeczytać na stronie tego drugiego, realizuje on założenia polityki pieniężnej stanowione przez Radę Polityki Pieniężnej. Podstawowym zadaniem polityki pieniężnej jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen."NBP wpływa na poziom inflacji przede wszystkim poprzez określanie wysokości oficjalnych stóp procentowych, które wyznaczają rentowności instrumentów polityki pieniężnej" – czytamy na stronie NBP.
Przy kształtowaniu krótkoterminowych stóp procentowych NBP wykorzystuje instrumenty polityki pieniężnej takie jak:
operacje otwartego rynku
operacje depozytowo-kredytowe
rezerwę obowiązkową
Restrykcyjną politykę monetarną, która ma na celu zmniejszenie podaży pieniądza poprzez sprzedaż papierów wartościowych na otwartym rynku, podwyższanie stóp procentowych, zmiany poziomu rezerw obowiązkowych.
Ekspansywną politykę monetarną, która ma na celu zwiększenie podaży pieniądza poprzez zakup papierów wartościowych na otwartym rynku, obniżanie stóp procentowych, obniżanie poziomu rezerw obowiązkowych.
Wyróżnić można dwie polityki działania, które wykorzystuje bank centralny taki jak NBP:
Bank centralny ma różne cele operacyjne, ale nie posiada możliwości bezpośredniego oddziaływania na poziom cen. Określa zatem poziom zmiennych, do których przeważnie zalicza się podaż pieniądza, stopę procentową, kurs walutowy, nominalny PKB oraz prognozę inflacji.
W zależności od tego, jaki cel pośredni zostanie obrany wyróżnia się:
strategię monetarną
operowanie zmianami stopy procentowej
oddziaływanie na kurs walutowy
oddziaływanie na dochód nominalny
strategię bezpośredniego celu inflacyjnego [list]
instrumenty pośrednie – to one oddziałują na płynność bankową, czyli podaż i koszt kredytów. Banki centralne takie jak NBP czynią to za pomocą trzech klasycznych instrumentów, do których należą przede wszystkim polityka dyskontowa (ma na celu zmianę oficjalnej stopy redyskontowej), operacje otwartego rynku (czyli sprzedaż lub skup papierów wartościowych z rynku) oraz kontrola rezerw obowiązkowych (innymi słowy jest to regulacja poziomu rezerw obligatoryjnie gromadzonych przez banki).
instrumenty typu administracyjnego – są one związane z bezpośrednią kontrolą banku centralnego nad systemem bankowym, na przykład przez racjonowanie kredytów.
Podstawowe narzędzia polityki pieniężnej
Narzędzia polityki pieniężnej to inaczej instrumenty, którymi posługują się banki centralne w celu kontroli podaży pieniądza i krótkoterminowej stopy procentowej.Narzędzia polityki pieniężnej można podzielić na:
[list]Banki centralne nie mogą natomiast wydawać bezpośrednich poleceń bankom komercyjnym. Mogą jednak wykorzystywać perswazję i przekazywać im wszelkie uwagi i sugestie.
Ma to na celu wymuszenie na bankach komercyjnych określonych działań przy pomocy ustnie formułowanych nieformalnych zaleceń. Często oddziaływanie to ma skalę znacznie szerszą – międzynarodową i wywierane jest przez międzynarodowe organizacje finansowe
Charakterystyka poszczególnych narzędzi polityki pieniężnej państwa
Operacje otwartego rynku
W danym kraju urząd, który odpowiada za kreowanie polityki monetarnej (pieniężnej) może wykorzystywać odpowiednie instrumenty finansowe takie jak rezerwy obowiązkowe, ustalanie stóp procentowych i operacje otwartego rynku.Operacje otwartego rynku polegają na tym, że bank centralny tak jak w Polsce NBP proponuje zakup i sprzedaż różnych aktywów bankom komercyjnym. Co konkretnie może sprzedać? Przede wszystkim papiery wartościowe, dewizy, a także wyemitowane własne papiery dłużne.
Jak czytamy na stronie Businessinsider.com.pl"celem tych transakcji jest równoważenie popytu i podaży środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. W ten sposób centralna instytucja finansowa wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym".
Rezerwa obowiązkowa
Jest to kolejny instrument polityki monetarnej, którym posługują się banki centralne. W jaki sposób on działa? Polega na utrzymywaniu rezerwy obowiązkowej na rachunkach banku centralnego przez banki, oddziały instytucji kredytowych, oddziały zagranicznych banków, a także spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową.Celem tego typu instrumentu polityki monetarnej jest łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku bankowym. Warto dodać także w odniesieniu do polskiego rynku, że utrzymywanie takiej rezerwy na rachunkach Narodowego Banku Polskiego służy ograniczaniu nadpłynności banków.
Operacje kredytowo-depozytowe
Następnym instrumentem polityki monetarnej są operacje kredytowo-depozytowe. W dużym skrócie służą one przede wszystkim do łagodzenia wahań transakcji otwartego rynku z siedmiodniowym terminem zapadalności banku centralnego.Operacje tego typu prowadzi się z bankami kredytowymi, ale, co warto nadmienić, z ich inicjatywy. O jakich kredytach tu mowa? Wyróżniamy kredyt lombardowy oraz lokaty terminowe banków w banku centralnym. Wymienione transakcje mają wpływ na wysokość stóp procentowych na rynku monetarnym.
Uściślijmy jeszcze, czym jest kredyt lombardowy? Jest to forma refinansowania banków komercyjnych w banku centralnym. Innymi słowy, jest to krótkookresowa pożyczka udzielana bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych.
A co zatem rozumieć pod pojęciem lokata terminowa? Jest ona w formie depozytu i na koniec dnia umożliwia ona bankom zdeponowanie w banku centralnym krótkookresowych, jednodniowych depozytów.
Co bardzo istotne – górną granicą stóp procentowych jest oprocentowanie kredytu lombardowego, a dolną oprocentowanie depozytu w banku centralnym.
Narzędzie administracyjne
Państwo wykonując swoją politykę monetarną może wykorzystywać również narzędzia administracyjne, czyli instrumenty sterowania pośredniego. Sposoby te regulują w sposób bezpośredni ceny instrumentów finansowych, wielkość depozytów i udzielanych kredytów.Jak polityka monetarna wplywa na przedsiebiorczość?
Kwestię tę przeanalizował dr Konrad Szydłowski, wykładowca w Katedrze Finansów i Bankowości Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Z przeprowadzonych przez niego analiz wynika, że zmiany parametrów polityki monetarnej w zakresie stóp procentowych wpływają na decyzje przedsiębiorców odnośnie wyboru źródeł i instrumentów finansowania."Odzwierciedleniem tych decyzji jest zmienność struktur kapitałowych charakteryzująca się wzrostem bądź spadkiem zadłużenia. Tym samym kanał stóp procentowych należy uznać za istotny mechanizm oddziaływania banku centralnego na struktury kapitałowe przedsiębiorstw" – czytamy w jego pracy naukowej.
Reklama.