Szara strefa tytoniowa osiąga rekordowo niskie poziomy. Jednocześnie rosną zyski z tytułu akcyzy. To jednak nie koniec potencjalnie dobrych wiadomości dla budżetu państwa. Jak prognozuje Paweł Cybulski, były wiceminister finansów i były szef Krajowej Administracji Skarbowej do budżetu państwa może trafić dodatkowe 2 mld złotych. Są jednak warunki.
Jak wynika z badania zrealizowanego na zlecenie czterech globalnych koncernów tytoniowych w Polsce przez Instytut Doradztwa i Badania Rynku Almares szara strefa papierosowa w 2022 roku wynosiła 5,35 proc. To najniższy wynik w historii badań. Szara strefa na rynku tytoniowym maleje od 2015 roku, gdy wynosiła ponad 18 proc..
Przedstawiciele branży tytoniowej podkreślają, że sukces jest wypadkową skutecznego działania służb walczących z przestępczością tytoniową, a także przyjęcia długofalowego i znanego branży już z góry planu Ministerstwa Finansów w zakresie akcyzy tytoniowej:
– Polska wytyczyła w ten sposób kierunek, którym potem poszły inne kraje UE. Pomaga to prowadzić biznes, kontrolować szarą strefę i zwiększać wpływy budżetowe. Równolegle jesteśmy europejskim liderem w zwalczaniu przestępczości tytoniowej, co wiąże się ze skutecznym działaniem Policji, Straży Granicznej i Krajowej Administracji Skarbowej, z którą ściśle współpracujemy nie tylko w ograniczaniu szarej strefy, lecz także w ramach Programu Współdziałania KAS – dodał Niewierko.
Ministerstwo Finansów informuje z kolei, że budżet państwa zyskał z tytułu podatku akcyzowego aż 11 proc. więcej, niż w 2021 roku. Do państwowej kasy trafiło aż 25,6 mld zł (versus 23,04 mld zł w roku 2021).
Wyniki te skomentował dla portalu ISBnews Paweł Cybulski, były wiceminister finansów i były szef Krajowej Administracji Skarbowej:
– Pierwszy rok mapy akcyzowej przyniósł rekordowo niską szarą strefę na rynku papierosowym (5,35 proc.) i wysoki (11 proc.) wzrost wpływów do budżetu. Mapa (akcyzowa – red.) doskonale spełniła funkcję fiskalną. Czas pójść za ciosem i podnieść minimum akcyzowe na papierosy, a najlepiej zmienić strukturę ich opodatkowania. To może dać nawet 2 mld zł więcej dla budżetu – stwierdził Cybulski.
Wspomniana mapa akcyzowa to przyjęty w 2021 roku harmonogram zmian stawek podatku na akcyzowego. Zgodnie z tymi ustaleniami wzrosło między innymi minimum akcyzowe na papierosy (ze 100 do 105 proc.) oraz stawka na wyroby nowatorskie (do 100 proc.). W latach 2023-2027 podatek na wyroby tytoniowe, czyli również tytoń do palenia oraz wyroby nowatorskie, będzie rósł 10 proc. rok do roku.
Cybulski podkreśla, że wzrost podatków nie spełnił jednak wszystkich pokładanych w nim oczekiwań. Nie udało się bowiem ograniczyć sprzedaży, która wzrosła o 8,5 proc. W 2022 roku Polki i Polacy kupili 49,39 mld sztuk papierosów (rok wcześniej: z 45,5 mld sztuk).
Zdaniem Cybulskiego, podwyżki były po prostu zbyt niskie, aby zadziałać prewencyjnie i ograniczyć sprzedaż, szczególnie wśród ludzi młodych. Były wiceminister tłumaczy, że rozwiązaniem tego problemu powinno być podniesienie minimum akcyzowego dla papierosów ze 105 do 110 proc. oraz zmiana struktury opodatkowania:
– Podniesienie części kwotowej i obniżka części procentowej utrudnią producentom manipulacje cenami i pozwolą zrealizować cel prozdrowotny, który przyświecał autorom ustawy – powiedział Cybulski.
Cybulski również podkreślał znaczenie polskiej mapy w skali międzynarodowej:
– Skuteczna polityka akcyzowa Ministerstwa Finansów pozwoliła nam suchą nogą przejść przez przejściowe trudności przełomu roku i może być wzorem dla innych krajów. Część z nich już podąża śladem Polski aktualizując mapy akcyzowe albo wprowadzając nowe – podsumował Cybulski.