Rozważając zakup nowego auta, nabywcy coraz częściej biorą pod uwagę samochody elektryczne, stanowiące reprezentację nowoczesnych technologii w branży motoryzacyjnej. Zmiana źródła napędzania silnika wymaga od kierowcy przystosowania się do innej charakterystyki przyspieszenia, przyzwyczajeń za kierownicą, a także kosztów związanych z zakupem i eksploatacją pojazdu.
Rozwiejmy wątpliwości dotyczące kosztów posiadania samochodu elektrycznego. W celu dokładnego opisania zagadnienia skupimy się na całkowitym koszcie posiadania (ang. Total cost of ownership), obejmującego zarówno koszt zakupu, jak i wszystkie późniejsze wydatki związane z eksploatacją. Sprawdzamy, czy elektryk się opłaca?
Najważniejszym, a dla niektórych jedynym kosztem, który biorą pod uwagę, jest cena zakupu pojazdu. Tutaj samochody elektryczne mają poważną wadę: jest ona często wyższa w porównaniu do auta spalinowego. Głównym winowajcą jest akumulator, który stanowi najdroższą część pojazdu elektrycznego. Prawdopodobnie wynika to z faktu, że branża ma dużo mniejsze doświadczenie i można spodziewać się, że w dłuższej perspektywie koszt produkcji akumulatorów będzie spadać.
Podsumowując, można założyć, że koszt zakupu samochodu elektrycznego jest o ok. 20-30% wyższy, niż w przypadku odpowiednika z silnikiem spalinowym. Dla przykładu możemy porównać modele Mazda CX-30 oraz Mazda MX-30. Są bardzo podobne pod względem wymiarów, trudno jednak skonfrontować je pod względem osiągów, ponieważ silnik elektryczny zachowuje się zupełnie inaczej niż układ spalinowy. Nie sposób porównać moc obydwu modeli nie zapominając o wyjątkowo szybkim przyspieszeniu silnika elektrycznego z postoju oraz o elektronicznym ograniczeniu prędkości do 140 km/h w elektrycznej Mazdzie MX-30.
W tym konkretnym przypadku Mazda MX-30 w podstawowej wersji jest o kilkanaście procent droższa od spalinowej Mazdy CX-30. Z drugiej strony, porównując wersję z automatyczną skrzynią biegów (silnik elektryczny ma tylko jedno przełożenie podczas pracy w danym kierunku, co w świecie spalinowej motoryzacji można porównać do bezstopniowej automatycznej skrzyni biegów o wyjątkowym komforcie) różnica staje się już jednak kosmetyczna.
Podsumowując, pod względem kosztu zakupu nowego samochodu, pojazd spalinowy może okazać się bardziej korzystny, jednak warto zwrócić uwagę na dodatkowe aspekty, np. dopłaty, podatki i amortyzację.
Decydując się na zakup samochodu elektrycznego warto pamiętać, że w latach 2022-2024 Polacy skorzystali z dopłat rządowych o wartości prawie 1 mld zł podczas zakupu około 25 tysięcy nowych samochodów elektrycznych. Program Mój Elektryk znacząco obniżał koszt zakupu aut elektrycznych, jednak obecnie został wstrzymany.
Przy rozważaniu zakupu pojazdu elektrycznego (BEV jak np. Mazda MX-30) warto zwrócić uwagę na inne korzyści finansowe, takie jak obniżona akcyza podczas sprowadzania samochodu z zagranicy oraz podwyższony limit amortyzacyjny w przypadku przedsiębiorców.Warto szukać dopłat do pojazdów elektrycznych również w innych miejscach np. u władz samorządowych lub producentów.
Mimo wszystko najważniejszym aspektem, dającym przewagę samochodom elektrycznym, są koszty eksploatacyjne: paliwa oraz serwisu. Dodatkową zaletą użytkowania samochodów elektrycznych jest możliwość korzystania z darmowego parkowania w wielu miastach, poruszania się po buspasach oraz tańszych winiet za autostrady w niektórych krajach europejskich.
Ogromną zaletą pojazdów elektrycznych są oszczędności na koszcie paliwa, ponieważ nie wymagają one tankowania konwencjonalnym paliwem. Jednak nie wszyscy mogą wiedzieć, jak porównać koszt ładowania samochodu elektrycznego względem spalinowego na jednostkę pokonanej trasy. W ogromnej większości przypadków cena ładowania samochodu elektrycznego jest znacznie niższa niż tankowanie auta spalinowego potrzebne do pokonania takiego samego odcinka trasy.
Zazwyczaj, w przypadku obliczania kosztów zużycia energii przez samochód elektryczny przyjmuje się średnie 25 kWh/100 km. Jednak zużycie prądu przez Mazdę MX-30 wynosi, według producenta jedynie 19 kWh/100 km. Zakładając koszt zakupu energii elektrycznej na poziomie 1 zł netto za 1 kWh (dokładnie w 2024 r. ceny energii elektrycznej plasowały się pomiędzy 0,8585 a 1,47 zł brutto w zależności od dostawcy), koszt przejechania 100 km wynosi zaledwie 19 zł. To już wartość, która może być łatwiej wyobrażalna dla kierowców, jednak wciąż brak tu porównania do samochodów spalinowych.
Przykładowo, realne spalanie podobnej gabarytowo Mazdy CX-30 z silnikiem 2.0 (122 KM/90 kW) użytkownicy portalu autocentrum.pl szacują na 7 l/100 km. Co przy optymalnej cenie zakupu benzyny za 6 zł/ 1l wynosi 42 zł za pokonanie 100 km. W związku z tym koszt przejechania tego samego odcinka elektryczną Mazdą MX-30 jest ponad dwa razy niższy! Podczas obliczania kosztów specjalnie wzięto pod uwagę dane zaokrąglone, ponieważ rozbieżność spalania jest w dużej mierze zależna również od innych czynników (takich jak np. temperament kierowcy, średnia prędkość jazdy oraz temperatura otoczenia).
Za oszczędność podczas jazdy samochodem elektrycznym przede wszystkim odpowiada niższy koszt zakupu energii elektrycznej. Warto pamiętać, że podczas korzystania z taryfy komercyjnej na ogólnodostępnych stacjach ładowania, korzyść może być znacznie mniejsza. Z drugiej strony, w przypadku ładowania samochodu z własnej instalacji fotowoltaicznej uzyskujemy właściwie darmową jazdę.
Drugim aspektem, pod którym samochód elektryczny może przynieść oszczędność oraz komfort, są koszty serwisowania. Przede wszystkim elektryk nie jest wyposażony w większość elementów eksploatacyjnych typowych dla aut spalinowych, takich jak filtry czy płyny, w tym np. olej silnikowy i filtr oleju, które wymagają regularnego serwisu. Niektóre części również zużywają się wolniej, np. klocki i tarcze hamulcowe, ponieważ za hamowanie w większości odpowiada silnik. Według producentów w elektrykach jest niewiele komponentów eksploatacyjnych wymagających wymiany. Wśród nich pojawia się m.in. wymiana płynu chłodzącego baterię (zwykle raz na 5 lat).
Podsumowując na podstawie badań serwisu Rankomat: 10-letnie utrzymanie samochodu elektrycznego jest o 16% tańsze niż spalinowego, i to włączając jednorazowy koszt wymiany akumulatora wysokiego napięcia.
Należy pamiętać, że statystki mają charakter ogólny, a rzeczywiste koszty utrzymania samochodu mogą znacznie różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb i sposobu użytkowania pojazdu. Poniższa analiza może stanowić podstawę do decyzji o wyborze samochodu elektrycznego lub spalinowego.
Opłacalność samochodu elektrycznego zależy w dużej mierze od pokonywanych dystansów oraz sposobu ładowania. Elektryk, z reguły droższy w zakupie, ale tańszy w eksploatacji, będzie najbardziej opłacalny dla osób, które będą intensywnie z niego korzystać. Jeśli samochód będzie stał głównie w garażu, niższy koszt użytkowania może nie zrekompensować wyższej ceny zakupu.
Kluczowym czynnikiem jest analiza codziennych potrzeb transportowych. Samochód elektryczny będzie najbardziej korzystny finansowo dla osób, które na co dzień pokonują dystanse nieprzekraczające 200 km. Średnio Europejczyk przejeżdża około 50 km dziennie, co pozwala większości użytkowników na codzienne, tanie ładowanie pojazdu w domowej instalacji nocą, unikając kosztowniejszych publicznych stacji szybkiego ładowania.
Dla kierowców, którzy na co dzień przemieszczają się na krótkich dystansach, elektryk będzie idealnym wyborem, umożliwiając zaspokojenie większości codziennych potrzeb przy optymalnych kosztach. Jednak dla osób regularnie pokonujących trasy dalsze niż wojewódzkie, samochód elektryczny może okazać się mniej praktyczny.
Kolejnym ważnym aspektem jest dostępność i koszt energii do ładowania pojazdu. Trudno polecić zakup elektryka osobom, które dużo jeżdżą, ale nie mają możliwości ładowania samochodu w domu lub miejscu pracy, gdyż korzystanie z ogólnodostępnych stacji będzie trudne i mało opłacalne.
Podsumowując, samochód elektryczny będzie najbardziej oszczędnym wyborem dla osób mieszkających pod miastem w domach jednorodzinnych, dojeżdżających samochodem do pracy oraz wykorzystujących go na potrzeby codziennego życia. Dodatkową optymalizację kosztów zakupu może zapewnić instalacja fotowoltaiczna.