Pracownicze Plany Kapitałowe – zmiany w kodeksie pracy. Na czym polega nowy plan oszczędnościowy?
Coraz więcej Polaków zaczyna poważnie niepokoić się wysokością swoich przyszłych emerytur. Bardzo dobrze, bo choć z jednej strony sama obawa o wysokość przyszłych (a nawet obecnych) świadczeń jest raczej znakiem niewydolności systemu emerytalnego w Polsce, to świadomość konieczności podejmowania jakichś działań we własnym zakresie jest tu bardzo ważna. Z pomocą przychodzą również rozwiązania wprowadzane odgórnie – takie jak wchodzące właśnie w życie Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK).
– Głodowe emerytury to fakt. Osób ze świadczeniem niższym niż minimalne jest już ponad 160 tys. Liczba ta jednak szybko rośnie, a prognozy są porażające. Godna jesień życia będzie praktycznie niemożliwa. Gorzej niż w Polsce ma być tylko w Meksyku – rysuje sytuację raczej w ciemnych barwach Nikola Bochyńska z portalu Money.pl.
Niestety, niewiele wskazuje na to, aby ci, którzy dopiero niedawno weszli na rynek pracy, mogli z nadzieją spoglądać w odległą przyszłość, kiedy ich również obejmie system emerytalny. Przynajmniej takiej nadziei nie dają prognozy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
– Według raportu OECD obecni 20-latkowie mogą otrzymać na rękę jedynie 38,6 proc. ich finalnej pensji netto. To gigantyczna przepaść pomiędzy państwami naszego regionu, takimi jak Czechy, Słowenia czy kraje bałtyckie, gdzie wynik wynosi średnio 60 proc. Natomiast przeciętna wartość świadczeń emerytalnych wśród państw OECD wynosi 69,1 proc – dodaje Bochyńska.
Pracownicze Plany Kapitałowe – światełko w tunelu?
Właśnie w przypadku młodych pracowników sytuacja ta może okazać się pułapką. Nie jest bowiem tajemnicą, że w stosunkowo wczesnym jeszcze etapie życia i pracy zawodowej, temat emerytur nie wysuwa się na pierwszy plan. Nic dziwnego – inaczej patrzy się na coś, co dopiero ma nastąpić za dobrych kilkadziesiąt lat.
Jednak wydolność (a raczej niewydolność) systemu emerytalnego – przynajmniej w Polsce – powinna zainteresować młodych pracowników już teraz. Sprawa jest tym pilniejsza, że – jak podaje strona Rzecznika Finansowego za Komisją Nadzoru Finansowego – obecnie tylko 10 procent aktywnych zawodowo Polaków odkłada dodatkowe fundusze na dodatkową emeryturę.
Pewnym rozwiązaniem, które w zeszłym roku zostało przyjęte przez sejm i zatwierdzone podpisem prezydenta, są Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), czyli – w największym skrócie – plan oszczędnościowy, mający za zadanie podnieść wysokość przyszłych emerytur. Nowe przepisy weszły w życie z początkiem obecnego roku, jednak pełna ich implementacja potrwa jeszcze jakiś czas, bowiem kolejne etapy reformy obejmą dopiero kolejnych pracodawców i pracowników. Trudno więc mówić o wynikach reformy. Natomiast można prześledzić jej założenia i kolejne etapy – i na tej podstawie nawet pokusić się o wyciągnięcie pewnych wniosków.
123rf.com
Kodeks pracy – zmiany w związku z PPK
W związku z wprowadzaniem programu PPK od nowego roku nastąpiły stosowne zmiany w kodeksie pracy, który od tej pory uwzględnia przepisy związane z nową reformą, zachęcającą do odkładania na swoją emeryturę. Również w zakresie dokumentacji pracowniczej wprowadzono nowe przepisy. W tym jednak wypadku pewnym udogodnieniem będą cyfrowe rozwiązania dotyczące jej prowadzenia.
– Dzięki cyfryzacji dokumentacji, firmy zatrudniające około 500 osób będą mogły zredukować koszty nawet o 200 tys. zł rocznie - informuje resort przedsiębiorczości i technologii. Kodeks pracy zakłada również, że zamiast trzech części, z których składała się dokumentacja, została ona rozdzielona na cztery – czytamy w artykule Daniela Bochena na Money.pl.
Regularne zastrzyki gotówki z budżetu
Przechodząc do opisu założeń PPK należałoby może zacząć od tego, jakie zachęty finansowe przygotował ustawodawca dla pracowników objętych programem. Przede wszystkim mamy tzw. wpłatę powitalną, czyli pewną ilość gotówki (dokładnie 250 zł) pochodzącej z Funduszu Pracy za samo uczestnictwo w PPK.
Dodatkowo każdy pracownik co roku będzie regularnie otrzymywał dopłatę w wysokości 240 zł pochodzącą z budżetu państwa. Prócz tych źródeł dochodzą oczywiście wpłaty ze strony zarówno pracodawcy, jak i pracownika: w pierwszy przypadku jest to 1,5% wysokości pensji pracownika brutto, w drugim – 2% (z pewnymi wyjątkami, zależnymi od wysokości pensji, nie mniej jednak niż 0,5% pensji brutto).
– Podczas prac nad projektem Pracowniczych Planów Kapitałowych pojawiały się obawy, że PPK stanie się powtórką OFE, dlatego też w ustawie znalazł się bezpośredni zapis o wyłącznej własności środków uczestnika PPK. Trzeba jednak dodać, że mimo tak jasno zdefiniowanej kwestii własności, uczestnik nie będzie mógł całkowicie dowolnie pieniędzmi rozporządzać – tłumaczy portal „Pracownicze Plany Kapitałowe – PPK”, specjalnie przygotowany dla klarownego przedstawienia zasad nowej reformy oszczędnościowej.
Program PPK oparty jest na założeniu długoterminowego kumulowania oszczędności, dlatego też wcześniejsze ich wypłacanie przez pracownika (poza nielicznymi wyjątkami, związanymi na przykład z zaciągnięciem kredytu pod dom czy mieszkanie albo poważnymi problemami zdrowotnymi samego pracownika lub członka jego rodziny) jest obwarowane finansowymi obostrzeniami. Podobne rozwiązania działają zresztą w różnych państwach świata – i sprawdzają się całkiem nieźle.
123rf.com
https://www.esaliens.pl/pl/emerytura/oferta-dla-firm/pracownicze-plany-kapitalowe
PPK dla pracodawcy – i pracownika
Wspomnieliśmy o rzeczy najważniejszej, czyli o wysokości składek podstawowych w ramach PPK ze strony pracodawcy oraz pracownika. Należy wspomnieć jeszcze o kilku pozostałych przepisach, które odnoszą się zarówno do tych pierwszych, jak i drugich.
– Pracownicze Plany Kapitałowe są programem, który automatycznie obejmie wszystkich pracowników w wieku od 18 do 54 lat, za których pracodawca odprowadza składki emerytalno-rentowe (pod PPK nie będą natomiast podlegały osoby samozatrudnione, służby mundurowe oraz rolnicy). Osoby między 55 a 69. rokiem życia będą mogły uczestniczyć w PPK dopiero po złożeniu stosownego oświadczenia woli – pisze portal „Pracownicze Plany Kapitałowe – PPK”.
Ponadto pracodawca (w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowniczą w przypadku ich braku) wybiera określoną w ustawie instytucję finansową, która będzie zarządzała rachunkami pracowników. Umowa PPK może być zawarta z funduszem inwestycyjnym, zarządzanym przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, zakładem ubezpieczeń lub funduszem emerytalnym. Przy podejmowaniu stosownej decyzji pracodawca w porozumieniu z pracownikami muszą wziąć pod uwagę szereg czynników, w tym między innymi wysokość opłaty, jaką instytucja pobiera za zarządzenie wspomnianymi rachunkami.
PPK a Pracownicze Programy Emerytalne (PPE)
Pracownicze Plany Kapitałowe – choć obejmujące poszczególnych pracodawców (w zależności od liczby zatrudnianych pracowników) etapami – są oczywiście programem dla przedsiębiorstw obowiązkowym. Jednak nie do końca, bowiem ci, którzy wcześniej wprowadzili u siebie dobrowolne Pracownicze Programy Emerytalne (PPE) zostają niejako wyłączeni – W 2018 roku zainteresowanie PPE znacznie wzrosło, ponieważ część firm preferowała tę formę pracowniczego planu oszczędzania. PPE jest już dobrze znane i wypróbowane, a przy okazji daje możliwość podniesienia prestiżu firmy oraz budowania lepszych ofert pracy, wzbogaconych np. o 7% dodatek do emerytury – czytamy na stronie https://www.esaliens.pl/pl/mojaemerytura/blog/ppe-czy-ppk-jak-i-gdzie-odkladac, na której dokładnie podano podobieństwa i różnice pomiędzy PPK a PPE.
Najwyższy czas na zmiany
Dane Głównego Urzędu Statystycznego potwierdzają to, co pisaliśmy na początku artykułu: demografia prawdopodobnie nie obejdzie się łagodnie z systemem emerytalnym, dlatego tak dużo nadziei pokłada się w planach typu PPK.
– Zgodnie z szacunkami GUS, w 2050 r. na tysiąc osób w wieku produkcyjnym będzie przypadać blisko 500 emerytów. Na jedną emeryturę ma „składać się” dwóch pracowników. Bez środków z PPK świadczenia emerytalne będą bardzo niskie – pisze Anna Bartosiewicz na stronie Strefa Biznesu.
Czy Pracownicze Plany Kapitałowe pobudzą zatem Polaków do odkładania na emerytury? Czas pokaże, program obejmuje dopiero kolejnych pracodawców. Pozostaje trzymać kciuki, że pozwoli przywrócić nadzieję w wysokość wypłat na emeryturze. W każdym razie w końcu ktoś dał zachętę do oszczędzania.
Źródła: ● A. Bartosiewicz, Pracownicze Plany Kapitałowe w pigułce. Kogo obejmą PPK 2019?, https://strefabiznesu.pl/pracownicze-plany-kapitalowe-w-pigulce-kogo-obejma-ppk-2019/ar/c10-13772332 (dostęp: 24.07.2019) ● D. Bochen, Kodeks pracy 2019. PPK, zmiany w dokumentach pracowniczych i zasadach wypłat, https://www.money.pl/gospodarka/kodeks-pracy-2019-ppk-zmiany-w-dokumentach-pracowniczych-i-zasadach-wyplat-6405650364700289a.html (dostęp: 24.07.2019) ● N. Bochyńska, Zatrważające prognozy przyszłych emerytur. Gorzej tylko w Meksyku, https://www.money.pl/emerytury/wiadomosci/artykul/emerytury-prognozy-polska-wysokosc-emerytury,250,0,2399226.html (dostęp: 24.07.2019) ● PPE czy PPK, czyli jak i gdzie odkładać na emeryturę w III filarze?, https://www.esaliens.pl/pl/mojaemerytura/blog/ppe-czy-ppk-jak-i-gdzie-odkladac (dostęp: 24.07.2019) ● Pracownicze Plany Kapitałowe – PPK, https://pracowniczeplanykapitalowe.org.pl/ (dostęp: 24.07.2019) ● Pracowniczy Plan Kapitałowy (PPK), https://www.esaliens.pl/pl/emerytura/oferta-dla-firm/pracownicze-plany-kapitalowe (dostęp: 24.07.2019)