Jak rozmawiają boty, czyli projektowanie interakcji pomiędzy maszynami i ludźmi
Agata Piekut
10 lipca 2017, 15:09·3 minuty czytania
Publikacja artykułu: 10 lipca 2017, 15:09Ręka w górę, kto chce mieć swojego bota? Dzięki otworzeniu się na na nie platformy Messenger, projektowanie interfejsów konwersacyjnych cieszy się coraz większą popularnością. Wymagają jednak zastosowania szerokiego zakresu zasad komunikacji - w końcu ich działanie jest oparte o nasz pełny, naturalny system komunikowania się.
Projektanci muszą zmierzyć się ze skomplikowanym, heterogenicznym i wielopoziomowym procesem, oraz zająć się takimi kwestiami, jak różnice językowe, indywidualne interakcje, relacje wewnątrz danych grup i pomiędzy nimi oraz szerszy kontekst kulturowy.
Lingwistyka stosowana w NLP
Wiele artykułów poświęcono roli natural language processing w sztucznej inteligencji, jednak niewiele mówi się o wpływie dziedzin naukowych skupionych w ramach lingwistyki stosowanej, w szczególności psycholingwistyki i socjolingwistyki.
Już w 1800 roku, badacz języka Alexander von Humboldt opublikował hipotezę, że różne światopoglądy określają język. Chociaż rzadko patrzy się na psychologię i socjologię od strony językowej, to język jest podstawą procesów psychologicznych i socjologicznych. Jeden z najważniejszych psychologów XX wieku, Zygmunt Freud, stworzył motorową teorię percepcji mowy, która mówi, że wytwarzasz to, czego nauczyłeś się produkować, słyszysz to, czego nauczyłeś się słyszeć.
Tak jak wspominałam dwie dziedziny współczesnej lingwistyki stosowanej mają znaczący wpływ na jakość wykonania projektów, których kluczowym elementem są interakcje, szczególnie w przypadku tych na linii człowiek-maszyna.
Psycholingwistyka zajmuje się procesami psychologicznymi związanymi z przetwarzaniem informacji językowych przez ludzi. Znaczenie komunikacji i języka najlepiej widać w przypadku psychoterapii, która jest leczeniem przez komunikację. Natomiast socjolingwistyka bada tworzenie się relacji i zależności w ramach różnych społeczności i pomiędzy nimi w oparciu o język, z którego korzystają. Wiele teorii opracowanych w połowie XX wieku nadal ma zastosowanie w komunikacji biznesowej. Na przykład the shop assistant phenomenon (Milroy & Milroy), która opisuje skłonność do naśladownictwa językowego pomiędzy osobami, które ze sobą rozmawiają. Według tej teorii dostosowujemy się do osób o wyższym statusie społecznym, stąd też wzięła się nazwa zjawiska: naukowcy odkryli, że sprzedawczynie w sklepach imitowały sposób, w jaki rozmawiały ich zamożne klientki. Podobnie w marketingu można zaobserwować np. nastolatki naśladujące zachowania swoich ulubionych blogerek (przykładowo rozprzestrzenianie się hashtagów). Kolejną wartościową informacją z dziedziny socjolingwistyki jest sposób przenoszenia się zmian językowych pomiędzy różnymi społecznościami. Komunikacja w ramach jednej grupy wzmacnia aktualne tendencje, zmiany są wprowadzane przez członków społeczności, którzy mają najbardziej rozbudowane kontakty ze światem zewnętrznym.
Jesteś człowiekiem?
Sposób definiowania sukcesu nowej technologii często wpływa bezpośrednio na jej publiczny wizerunek. Dla sztucznej inteligencji (w tym botów) była to klasyfikacja według wyników w teście Turinga. Duma twórców nie przełożyła się jednak na podziw społeczeństwa, a doprowadziło do masowej paniki internautów, którzy prześcigają się w opracowywaniu sposobów na potwierdzenie czy rozmawia się z człowiekiem czy robotem.
Dlatego chociaż bot powinien posiadać osobowość (inaczej użytkownicy sami mu ją nadpiszą), to twórcy powinni się raczej skoncentrować na zadbaniu o płynność komunikacji i strategie szybkiego reagowania, gdy zostanie ona zakłócona.
Pod patronatem technologicznym IBM Watson Health
Z takiego założenia wyszłam projektując prototyp chatbota do zastosowania w profilaktyce zdrowia. Głównym problemem wszelkiego rodzaju akcji informacyjnych (zarówno niekomercyjnych jak i komercyjnych) są restrykcyjne ograniczenia czasu, jeśli chodzi o utrzymanie zainteresowania odbiorcy. Badania pokazują, że preferowana długość tekstu wynosi do jednej strony A4 zapisanej standardowym drukiem, a w przypadku video informacyjnego (tutorialu) jest to maksymalnie 90 sekund. To często zbyt krótko, gdy trzeba przekazać większą ilość informacji.
Stąd pomysł na przetestowanie onboarding through storytelling - wydłużenie czasu zaangażowania użytkownika poprzez grę narracyjną w oparciu o chatbota. Tak powstał pilot akcji społecznej nt. zdrowej diety i cukru Amanda & Sugar.
Gra narracyjna Amanda & Sugar została zbudowana we współpracy z IBM w oparciu o technologię Watson Conversations i jest dostępna na platformie Messenger w języku polskim i angielskim.
Więcej informacji nt. roli i budowania chatbotów w nowej publikacji Healthy Culture Action Tank
“Chatbots in Health Care”, wydanej pod patronatem technologicznym IBM Watson Health.