W relacjach biznesowych kontrahenci bardzo często wymagają od drugiej strony zabezpieczenia prawidłowego wywiązania się ze zobowiązań umownych. W większości przypadków dotyczy to początków współpracy, ale może również wynikać z polityki danej firmy, nawet przy stałych relacjach handlowych. Oferując kontrahentowi zabezpieczenie w formie gwarancji, firma może wynegocjować lepsze warunki kontraktu, np. dłuższe terminy płatności. Możliwe jest to dzięki temu, że gwarancja bankowa stanowi jednostronne, nieodwołalne i bezwarunkowe zobowiązanie banku do wypłaty określonej sumy pieniężnej w przypadku niewywiązania się przez zleceniodawcę gwarancji z jego obowiązków wynikających z kontraktu. Nieodwołalność oznacza, że tylko osoba uprawniona do żądania wypłaty z gwarancji (beneficjent) może zwolnić gwaranta z zobowiązania do zapłaty. Natomiast bezwarunkowość gwarancji stanowi o tym, że bank nie może uzależnić wypłaty z gwarancji od spełnienia przez beneficjenta dodatkowych warunków, innych niż wynikających w treści gwarancji.
Gwarancji można użyć do zabezpieczenia różnego rodzaju zobowiązań, począwszy od udziału w przetargu, poprzez należyte wykonanie kontraktu w czasie jego realizacji lub w okresie rękojmi, zwrot zaliczki, terminową zapłatę za dostarczony towar, wykonaną usługę czy inne zobowiązania. Zabezpieczenie w formie gwarancji cieszy się dużą popularnością, ponieważ w wielu przypadkach eliminuje konieczność angażowania i zamrażania gotówki w formie depozytów zabezpieczających, składanych u kontrahenta.
Wielu przedsiębiorców, na podstawie swojego doświadczenia z gwarancjami, wypracowało własne wzory gwarancji. Ich treść często jednak różni się od wzorów bankowych w kwestiach kluczowych zarówno dla beneficjenta, jak i zleceniodawcy gwarancji. W takich przypadkach Bank Millennium szczegółowo analizuje zapisy gwarancji oraz informuje zleceniodawcę o ryzykach, jakie wynikają dla niego i dla gwaranta z udzielenia niestandardowej gwarancji.
Najczęściej spotykane odstępstwa we wzorach gwarancji dotyczą:
- klauzuli identyfikacyjnej, regulującej zasady sprawdzania autentyczności i prawomocności podpisów pod ewentualnym roszczeniem złożonym w ramach gwarancji, co ma na celu wyeliminowanie ryzyka złożenia roszczenia przez nieuprawnione do tego osoby,
- klauzuli cesji określającej zasady ewentualnego przelewu praw z gwarancji, dzięki czemu eliminowane jest ryzyko wystąpienia z roszczeniem przez nieuprawniony podmiot.
Aby ograniczyć ryzyko związane z niestandardowymi zapisami, Bank Millennium może zaproponować zastosowanie własnych klauzul lub przeredagowanie istniejących zapisów w sposób eliminujący ryzyko, zarówno dla klienta, jak i gwaranta, a często również beneficjenta gwarancji. Firma na podstawie takiej opinii, mając świadomość ryzyka nietypowych klauzul, może negocjować z beneficjentem wzór gwarancji. W przypadku braku możliwości wypracowania porozumienia z beneficjentem, wystawienie gwarancji na zaproponowanym wzorze jest możliwe po akceptacji ze strony banku.
Bank Millennium może także, na prośbę klienta, przygotować projekt gwarancji o parametrach wymaganych przez jego kontrahenta (kwota, termin ważności). Obie strony zapoznają się z ostateczną treścią gwarancji jeszcze przed jej wystawieniem, co pozwala na uniknięcie późniejszych nieporozumień.
Dzięki takim działaniom ograniczane jest ryzyko, wynikające ze stosowania nietypowych lub rodzących ryzyko interpretacyjne zapisów oraz ryzyko braku niezbędnych klauzul w treści gwarancji.
Joanna Zembalska, Kierująca Wydziałem Finansowania Handlu w Banku Millennium