Rolą uczelnianych centrów transferu technologii oraz spółek celowych do komercjalizacji wyników prac B+R jest zbudowanie jasnej i przejrzystej oferty inwestycyjnej dla funduszy lub przedsiębiorców. By tego dokonać konieczna jest nieskrępowana współpraca z zespołami naukowymi, które prowadzą prace B+R, w celu zebrania ogółu informacji projektowych. Ich przetworzenie umożliwi przygotowanie dokumentu zawierającego dane o pomysłodawcy (twórcy) oraz kluczowe dane o projekcie. Wszystko po to, by lektura powstałego dokumentu mogła wzbudzić zainteresowanie u potencjalnego inwestora.
Co to jest teaser inwestycyjny?
Bywa też nazywany streszczeniem menadżerskim. Jest to rodzaj krótkiego i prostego dokumentu, przedstawiającego opis pomysłu/idei do wdrożenia, jako zwiastun przyszłej inwestycji. Sposób prezentacji informacji w nim zawartych ma być taki, aby wzbudzić zainteresowanie potencjalnego inwestora. Zainteresowanie, które może (oczywiście nie musi) otworzyć drogę do dalszej pogłębionej analizy nad projektem, na podstawie bardziej szczegółowych danych, zwłaszcza biznesplanu. Nie jest to dokument w żaden sposób sformalizowany, natomiast dane w nim zawarte muszą pozwolić zidentyfikować:
1) kto jest inicjatorem i prowadzącym prace badawcze – przedstawienie kluczowych członków zespołu projektowego, którzy realizują prace badawcze; jeśli jest to konsorcjum naukowo-przemysłowe, to wskazanie jego członków, lidera, podział praw własności intelektualnej oraz podmiotu odpowiedzialnego za komercjalizację wyników projektu,
2) jaki jest przedmiot projektu (technologia/produkt) – charakterystyka rozwiązania technicznego/technologicznego, organizacyjnego lub koncepcyjnego, mająca znaczenie dla działalności gospodarczej; krótki opis tego co ma powstać, przy czym opis ten powinien być napisany przystępnym językiem, pozbawionym żargonu właściwego dla danej dyscypliny nauki (tak jak to jest możliwe),
3) jakie jest rynkowe zastosowanie wyniku projektu – opis możliwości wykorzystania projektowanego rozwiązania w działalności gospodarczej, docelowych odbiorców oraz co otrzymają odbiorcy w wyniku wdrożenia danego rozwiązania technicznego,
4) jakie jest otoczenie konkurencyjne – przedstawienie kluczowych zalet proponowanego rozwiązania i zestawienie go z konkurencyjnymi produktami/usługami (jeśli są),
5) jaki jest etap rozwoju projektu – (i) faza i rodzaj dotychczas przeprowadzonych badań, (ii) zebrane wyniki badawcze, (iii) dane dostępne w piśmiennictwie; jest to niezwykle istotny punkt teasera, gdyż powinien on dać wstępną odpowiedź na pytanie – jaki jest etap rozwoju technologii wg skali TRL oraz przedstawić wstępną weryfikację wykonalności technologii i jej kluczowe ryzyka,
6) rodzaj i zakres prac badawczych niezbędnych do wykonania w celu komercjalizacji wyników projektu,
7) jaki jest rynek i grupa docelowa, do której adresowane jest rozwiązanie – opis rynku dla produktu/usługi oraz grupy docelowych odbiorców, z uwzględnieniem problemu, jaki ten produkt/usługa rozwiązuje,
8) prawa własności intelektualnej do wyników projektu – określenie właściciela wyniku badawczego, przedstawienie praw własności przemysłowej, autorskich praw majątkowych do rozwiązania, przedstawienie sposobu wniesienia praw własności intelektualnej do przedsięwzięcia finansowanego przez inwestora (spółka typu spin-out/off),
9) zespół projektowy – opis doświadczenia osób zaangażowanych w przedsięwzięcie, wraz z wyszczególnieniem: (i) publikacji naukowych, w szczególności związanych z przedmiotem projektu, wystąpień na konferencjach naukowych itp., (ii) doświadczenie w kierowaniu projektami B+R lub prowadzeniu działalności gospodarczej.
10) dotychczasowe finansowanie prac badawczych – jako uzupełnienie informacji z pkt 1 poprzez wskazanie wcześniejszych źródeł, z których finansowane były te prace,
11) zapotrzebowanie na środki finansowe – jako uzupełnienie informacji z pkt 6 poprzez wyszczególnienie celu i rodzaju przeznaczenia tych środków,
12) jaka jest przyszła propozycja inwestycyjna – wbrew pozorom jest to jeden z trudniejszych punktów teasera, wymagający rzeczywistej oceny posiadanej wiedzy oraz realistycznych założeń projektowych.
Dobrą praktyką jest posiadanie przez uczelniane centra transferu technologii teasera/ów w odniesieniu do portfolio prowadzonych projektów, które są przygotowywane nie tyle w związku z konkretnym zainteresowaniem, ale jako element świadomej polityki w zakresie czynności przygotowujących komercjalizację prac B+R. Pozwala to nie tylko na lepsze przygotowanie oferty dla rynku, ale też lepsze identyfikowanie możliwych źródeł finansowania dalszych prac badawczych.
Przede wszystkim jednak pozwala to na planowanie strategii komercjalizacji (w tym poprzez wykorzystanie spółek celowych do komercjalizacji pośredniej) oraz daje wiedzę o charakterystyce posiadanych zabezpieczeń praw własności intelektualnej.
Dla potencjalnego inwestora, którego chcielibyśmy zainteresować prowadzonymi pracami badawczymi pierwszorzędne znaczenie będą miały: a) zdefiniowane prawa własności intelektualnej oraz b) rynek, do którego może być zaadresowane dane rozwiązanie techniczne.
Zwracam na to uwagę dlatego, że gros prac B+R realizowanych jest w konsorcjach naukowo-przemysłowych (w związku z ubieganiem się o finansowanie prac ze środków pomocy publicznej), gdzie podział praw własności intelektualnej jest różny. Na to nakłada się określenie relacji z podmiotem odpowiedzialnym na komercjalizację wyników projektu. Są „proste” konsorcja tworzone pomiędzy uczelnią, a przedsiębiorcą, ale są też konsorcja, w których uczestniczą 3 i więcej jednostki naukowe oraz taka sama liczba przedsiębiorców; gdzie mamy do czynienia z współtwórcami istniejących rozwiązań; gdzie występują umowy o wspólności praw do patentów; gdzie są promesy przyszłych umów licencji. Wszystko to powoduje, że dla np. działającego funduszu typu venture capital będą to trudne w prezentowaniu projekty inwestycyjne. Zwłaszcza, że na etapie tworzenia konsorcjum takie sprawy jak: ogólna charakterystyka rynku zbytu (wielkość, trendy rozwoju), analiza konkurencji, czy potencjalna cena nowego produktu/usługi, nie są kwestiami priorytetowymi dla jego członków. Dlatego zawczasu przygotowanie teasera inwestycyjnego może być bardzo pomocne w praktyce. I jest to zadanie wcale niełatwe.