Od czego mam zacząć? - pytają mnie często młodzi lub aspirujący przedsiębiorcy. Wyznaczanie planu działania nie musi być tak trudne, jak się wydaje. Większość problemów bierze się z tego, że mimo długich przygotowań, często pomijamy bardzo dużo kwestii. Dlaczego tak wiele obiecujących biznesów upada? Bo ludzie często niesieni przesadnym entuzjazmem, nie zdają sobie sprawy, ile kwestii należy przemyśleć przed inwestycją. Kiedy pytam, jaki dokładnie jest ich model biznesowy - na czym dokładnie zamierzają zarabiać, a na co wydawać, nie są w stanie odpowiedzieć. Dlatego warto to podkreślić: dobrze przemyślany model biznesowy to podstawa w każdej startującej firmie.
Business Model Canvas pozwala w przejrzysty, jasny sposób określić przydatność naszego produktu czy usługi, usystematyzować działania i pochylić się nad kosztami i przychodami. BMC od business planu różni się tym, że pozwala na jednej stronie zmieścić podstawowe informacje, jakie warto na wstępie mieć o swoim biznesie. O ile business plan może rozwijać wszystkie kwestie i przydać się na kolejnych etapach działalności, to szablon BMC, opracowany przez Alexa Osterwaldera i opublikowany w książce „Tworzenie modeli biznesowych. Podręcznik wizjonera”, jest w świecie startupów wręcz synonimem opracowywania modelu biznesowego. Ja sama najczęściej pracuję w oparciu o BMC i polecam go wszystkim początkującym przedsiębiorcom.
Według Osterwaldera model biznesowy składa się z 9 kluczowych obszarów, które można wpisać w 4 podstawowe dziedziny działalności biznesowej: klienci, oferta, infrastruktura i w końcu - tak często niedopracowane - finanse. Zamknięcie wszystkich, leżących u podstaw firmy informacji w jednym prostym szablonie, pozwala spojrzeć na cały biznes z szerszej perspektywy. Daje też pewność, że o niczym się nie zapomniało.
Co dokładnie powinno się znaleźć w poszczególnych komórkach? Kluczowi partnerzy – wszystkie firmy czy osoby (pod ogólnym hasłem: podmioty), które są konieczne, aby firma mogła dostarczać klientom produkt lub usługę. Mogą to być dostawcy, podwykonawcy, kooperanci. Segmentacja klientów – osoby i organizacje, które mają być odbiorcami oferty firmy. Najlepiej podzielić je właśnie na segmenty, np. ze względu na potrzeby czy nawyki lub sposób użytkowania produktu. Unikalna propozycja wartości to wyróżnik, który odróżnienia mój produkt od oferty konkurentów. Na jakie potrzeby klienta odpowiadam? Czy przede mną nikt tego nie zrobił? A jeśli zrobił, to co sprawia, że to moja propozycja jest wyjątkowa, co mnie wyróżnia? Główne działania – działania niezbędne dla wytworzenia produktu lub świadczenia usługi oferowanej klientom. Tu warto sprecyzować kroki niezbędne, aby móc wystartować z biznesem. Może to być np. zamówienie surowców, wyprodukowanie określonej ilości produktu, przygotowanie opakowań, nawiązanie współpracy z firmą kurierską, ale też np. wynajęcie biura, magazynu, zatrudnienie ludzi itd. Sposób obsługi klientów – typ relacji z klientem, rodzaj interakcji, które firma będzie nawiązywać z klientami w toku ich obsługi. Kanały dotarcia do klientów – chodzi tu o kanały sprzedaży, ale także kanały komunikacji. Zasoby potrzebne do prowadzenia biznesu – wartości (materialne i niematerialne), niezbędne, aby dostarczyć klientom produkty lub usługi. Potrzebujesz ciężarówki? A może magazynu? Tysiąca opakowań a może oprogramowania komputerowego? Źródła przychodów – odpowiedź na to kluczowe pytanie: na czym mój biznes będzie zarabiać? Struktura kosztów – wszystkie wydatki, które firma musi ponieść, aby móc dostarczyć swój produkt do klienta. Jeśli przewyższą one źródła przychodów, już na wstępie wiesz, że biznes nie jest rentowny.