Kierowca znaleziony na blablacar dowiózł Cię do centrum Warszawy, skąd Uberem jedziesz na spotkanie z zarządem spółki, w którą na beesfund.com zainwestowałeś płacąc bitcoinami. Następnie rowerem z wypożyczalni miejskiej jedziesz do makerspace stworzyć model swojego produktu na drukarce 3D. Potem wpadasz do coworkingu Sieciówka ugotować obiad z innymi i sprawdzić ile zgłoszeń spłynęło w konkursie na identyfikację wizualną Twojej firmy na corton.pl. Przychodzi wieczór, więc kończysz dzień w pokoju wynajętym za pośrednictwem airbnb.com.
Brzmi nierealnie? Uzasadniona ekonomicznie i społecznie przemiana postępuje na całym świecie i już parę lat temu dotarła także do Polski. Możesz pozyskać kapitał bez instytucji finansowych, skorzystać z samochodu, wynająć biurko i drukarkę 3D na godziny oraz przenocować w niewykorzystanym pokoju prywatnego właściciela mieszkania. Oferujący te usługi oczywiście zarabiają pieniądze, ale kreują dodatkową wartość optymalizując wykorzystanie istniejących zasobów.
Ekonomia społecznościowa – (ang. collaborative economy) dział ekonomii zajmujący się gospodarką zbudowaną na rozproszonych sieciach połączonych jednostek i społeczności, stojący w opozycji do scentralizowanych instytucji rynkowych wskazujących, jak społeczeństwa powinno produkować, konsumować, finansować i uczyć się.
Opiera się na czterech kluczowych zasadach:
1. produkcja: design, proces produkcyjny i dystrybucja dóbr następuje za pośrednictwem współpracującej społeczności (ang. collaborative network);
2. konsumpcja: maksymalne wykorzystanie zasobów poprzez efektywne modele redystrybucji i współdzielenia dostępu do zasobów;
3. finanse: bezpośrednie formy finansowania (brak pośrednika) oraz modele inwestycyjne decentralizujące proces inwestycyjny, napędzane przez społeczność;
4. uczenie się: bezpośrednie modele dzielenia się wiedzą, otwarte zasoby, które demokratyzują naukę.
Gospodarka społecznościowa to całokształt działalności gospodarczej, polegającej na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług, a oparty na zasadach ekonomii społecznościowej. Przykłady firm działających na tej zasadzie w USA pokazuje poniższa infografika:
Choć niektóre nowe modele biznesowe wyprzedzają otoczenie prawne (Prawo nie nadąża za innowacjami) lub nie są dla każdego zrozumiałe, to ich rozwój jest nieunikniony. Mają uzasadnienie biznesowe i pozytywny wpływ społeczno-ekonomiczny w perspektywie makro. Dlatego też bardzo istotne jest ich inteligentne wspieranie, także w ramach prac nad ogólną poprawą środowiska proinnowacyjnego w Polsce.
Opisana we wstępie wizja nie jest fantazją. W Polsce gospodarka społecznościowa najbardziej rozwinięta jest w zakresie finansów (finansowanie społecznościowe), transportu (przewóz osób w mieście i na odległość) oraz usług (coworking, wirtualne rynki dla freelancerów). Jej rozwój będzie z pewnością postępował, zarówno dzięki nowym startupom, jak i zaangażowaniu miast, regionów oraz uczelni. Idealnie byłoby, gdyby silną pozycję budowały podmioty zasilane polskim kapitałem i bazujące na kreatywności oraz zdolnościach rodzimych przedsiębiorców.
Fundacja Centrum Gospodarki Społecznościowej wspiera rozwój przedsiębiorczości w Polsce promując nowoczesne mechanizmy finansowania i rozwoju projektów biznesowych, społecznych i kulturalnych.