Z mojego doświadczenia wynika, że wielu rozwodzących się małżonków chciałoby - z chwilą orzeczenia rozwodu - zapomnieć o byłej już żonie czy byłym mężu. Jak pokazuje życie, nie zawsze jest to możliwe, nawet jeżeli byli małżonkowie nie muszą już porozumiewać się w sprawach związanych z ich dziećmi. Czasami bowiem konsekwencją rozwiązania małżeństwa jest także obowiązek dalszego łożenia na utrzymanie byłej żony lub męża.
Kiedy możemy żądać alimentów od byłego małżonka?
Podstawą prawną do żądania alimentów od byłego małżonka jest art. 60 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z tym przepisem alimentów można żądać od małżonka, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. I to tylko w sytuacji, gdy rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, przy czym małżonek żądający alimentów nie musi znajdować się w niedostatku (tj. nie posiadać środków na pokrycie kosztów swojego życia). Jak wynika z powyższego obowiązek alimentowania byłego małżonka to w zasadzie quasi odszkodowanie za pogorszenie sytuacji majątkowej małżonka niewinnego, które nastąpiło na skutek rozwodu.
W jaki sposób żądać alimentów?
O alimenty można wystąpić już w pozwie o rozwód. Oczywiście musi być to pozew z żądaniem orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy drugiego małżonka. W przeciwnym razie (jeżeli np. wnosimy o rozwód bez orzekania o winie) uzyskanie alimentów na byłego małżonka nie będzie możliwe, bowiem sąd orzekając rozwód nie musi rozstrzygać tego która ze stron ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego (możliwe rozstrzygnięcia zależą od żądań strony przeciwnej).
Jeżeli jednak w pozwie o rozwód nie było takiego żądania nic straconego. Oczywiście, jeżeli postępowanie o rozwód zakończyło się orzeczeniem wyłącznej winy Twojego małżonka, bowiem – jak wskazano powyżej jest to warunek konieczny dla ubiegania się o przyznanie tego rodzaju świadczenia. Po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie o rozwód możesz wytoczyć oddzielne postępowanie o przyznanie Ci alimentów.
Co musisz udowodnić?
Aby otrzymać alimenty za tzw. pogorszenie stopy życiowej musisz udowodnić kilka okoliczności. Pierwszą z nich jest uznanie Twojego małżonka za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, co nie powinno być trudne z uwagi na to, że znajduje ono odzwierciedlenie w treści wyroku rozwodowego. Po drugie, musisz udowodnić, że Twoja sytuacja materialna – na skutek rozwodu – uległa pogorszeniu. Co może o tym świadczyć? Wszystko zależy od Waszej sytuacji przed rozwodem i Twojej po jego orzeczeniu. Pogorszenie stopy życiowej najbardziej widoczne jest w skrajnych przypadkach np. gdy wcześniej nie pracowałaś a po rozwodzie musiałaś podjąć pracę, jeżeli w trakcie małżeństwa mieszkałaś w dużym domu w centrum miasta a po rozstaniu wynajmujesz małe mieszkanie na jego obrzeżasz albo gdy wcześniej stać Cię było na wystawne życie na wysokim poziomie a po rozwodzie musisz oszczędzać. Oczywiście to nie są jedyne przypadki, kiedy można dochodzić alimentów od byłego małżonka. Pamiętaj jednak, że składając takie żądanie to Ty musisz udowodnić, że nastąpiły okoliczności, które są konieczne do przyznania tego świadczenia.
Jak długo trwa obowiązek alimentacyjny?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Obowiązek ten trwa tak długo jak długo nie zmienią się okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia. Jeżeli jednak do zmiany tych okoliczności dojdzie (np. małżonek zobowiązany do zapłaty alimentów straci dobrze płatną pracę i nie będzie go stać na utrzymywanie byłej żony albo zachoruje w taki sposób, że nie będzie mógł zarobkować w takim zakresie jak dotychczas) ma prawo do wystąpienia z żądaniem ustalenia, że jego obowiązek alimentacyjny wygasł. Dopóki jednak nie zostanie wydane orzeczenie potwierdzające wygaśnięcie tegoż obowiązku świadczenie jest należne i w przypadku braku zapłaty może być ściągane z pomocą komornika sądowego.