Crowdfunding nieruchomości jest tematem tak młodym, że prawdę na temat tego specyficznego rynku poznamy dopiero za parę lat. Znane są wyniki badania Massolution, które mówią, że wartość rynku globalnego w 2014 roku wyniosła około 1 miliarda dolarów, na 2015 r. ten sam raport przewiduje 2,5 mld USD. Jest to zaledwie niewielka część globalnej wartości rynku crowdfundingu, który w tym roku ma wynieść 34,4 mld dolarów. Eksperci jednak są zgodni, że rola crowdfundingu nieruchomości będzie rosła a wraz z nią rynek, w tempie nawet wyższym niż poziom wzrostu całej branży, który tylko w 2014 roku wyniósł aż 167%.
Real estate crowdfunding – wielkie projekty dla każdego
Crowdfunding zdemokratyzował podejście do inwestycji w nieruchomości. Sprawił, że to co było dotychczas dostępne dla niewielu, nagle, za pośrednictwem platform internetowych stało się możliwe dla mas, dla każdego kto lubi kiedy jego pieniądze pracują. Dotychczas większość projektów inwestycyjnych z branży nieruchomości była dostępna raczej dla tych co dysponują sporym kapitałem. Crowdfunding zmienił tą zależność i pozwolił internetowej społeczności inwestować w zyskowne projekty on-line, poczynając od niewielkich kwot. W USA, gdzie to wszystko się zaczęło, początkowo średnia kwota ‘wejścia’ w projekty wynosiła 10,000 USD, obecnie część platform oferuje możliwość inwestycji już od 300 USD. Oczywiście, jeżeli chcemy zainwestować większą kwotę, nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykupić większą ilość udziałów w przedsięwzięciu. Inwestycja jest prosta jak zakupy w regularnym sklepie internetowym. Kilka kliknięć, szybki przelew przy pomocy operatorów płatności internetowych i jesteśmy współudziałowcami w spółce, która realizuje założenia projektu inwestycyjnego, czyli inwestycję w nieruchomości.
Są właściwie dwa typy inwestycji w nieruchomości przez mechanizm crowdfundingu.
Wyróżniamy projekty dywidendowe, gdzie inwestor otrzymuje stałą roczną dywidendę, gwarantowaną przez spółkę oraz projekty udziałowe gdzie partycypujemy w zysku wypracowanym przez spółkę. W zależności od naszych zasobów i preferencji mamy możliwość dywersyfikacji naszych portfeli, inwestując część kapitału w bezpieczne projekty dywidendowe, lub bardziej ryzykowne ale też bardziej zyskowne projekty udziałowe. Inwestować można w różne rodzaje projektów, w USA i w krajach Europy zachodniej największą popularnością cieszą się projekty zakładające inwestycję w najlepszych lokalizacjach metropolii. I jest to chyba zasadne, biorąc pod uwagę fakt, że ceny nieruchomości w najlepszych adresach mogą tylko rosnąć i przynosić najwyższe zyski z najmu.
Projekty, w jakie możesz lokować kapitał przez crowdfunding nieruchomości
Wyróżniamy głównie inwestycje w:
• Projekty zakładające zakup mieszkań lub lokali na wynajem, które bardzo często nabywane są wraz z lokatorami, płacącymi i mającymi podpisane długoletnie kontrakty,
• projekty deweloperskie zakładające budowę obiektów mieszkaniowych lub komercyjnych, z przeznaczeniem na sprzedaż,
• projekty inwestycyjne zakładające tzw. flipping nieruchomości, czyli zakup np. kamienicy, remont i szyba sprzedaż,
• projekty długoterminowe polegające na grupowej inwestycji w zakup gruntu,
• grupowe inwestycje w elektrownie ekologiczne,
Czy crowdfunding nieruchomości wyeliminuje banki?
Więc czy to już czas aby wyeliminować banki i zacząć się posiłkować kapitałem który można pozyskać od społeczności internautów? Chyba jeszcze nie nadszedł ten moment, ale crowdfunding nieruchomości sprawił, że wiele firm deweloperskich, inwestujących w nowe nieruchomości chce się podzielić zyskiem i zwraca się do społeczności internautów z ofertą sfinansowania inwestycji. Taka sytuacja sprawia, że wszystkie strony transakcji są zadowolone – firma realizująca przedsięwzięcie pozyskuje tani kapitał, bez odsetek i bez konieczności spłacania rat a inwestorzy mają możliwość ulokowania kapitału w coś bardziej zyskownego niż lokata bankowa.
Największe dotychczas zrealizowane projekty sfinansowane przez crowdfunding nieruchomości zlokalizowane są w USA. Amerykanie, na równi z Brytyjczykami, mają największe skłonności do inwestycji i pomnażania nawet niewielkiego kapitału tą metodą. Stopy zwrotu w USA wahają się w okolicach 10-12% na projektach dywidendowych oraz są nieco wyższe w przypadku projektów udziałowych. Kilka największych projektów w USA to min:
• 17 John Street w Nowym Jorku – 25 milionów USD zebrane przez crowdfunding nieruchomości (z całkowitej kwoty inwestycji 85,3 mln USD), na zakup i renowację budynku z przeznaczeniem na hotel długoterminowy. Projekt został sfinansowany na platformie Prodigy Network, na której pozyskano już łącznie ponad 300 mln USD od ponad 6200 inwestorów.
• Cumberland Metro w Illinois – z crowdfundingu pozyskano 18,5 mln USD. Projekt został zrealizowany na platformie Realty Mogul, na której sfinansowano ponad 300 nieruchomości na kwotę 150 mln USD pozyskanych od 19000 inwestorów. Platforma chwali się, że aż 74% inwestorów inwestujących w nieruchomości online to osoby inwestujące wielokrotnie.
• 90-94 Fulton Street w Nowym Jorku – 8 milionów USD pozyskane przez crowdfunding z całkowitej kwoty 250 milionów USD potrzebnej na budowę dwóch apartamentowców. Kapitał został pozyskany przez platformę iFunding.
Crowdfunding nieruchomości w Polsce
Jak sytuacja wygląda na naszym rodzimym podwórku? Crowdfunding w Polsce rozgościł się już na dobre, jednak wciąż jest traktowany przez inwestorów po macoszemu. Wynika to głównie z powodu braku wiedzy o tej metodzie pomnażania kapitału jak i niskiemu zaufaniu społecznemu. Crowdfunding sam w sobie, w swojej dziewiczej formie służył do wspierania drobnymi kwotami kreatywnych pomysłów, na których może nam zależeć aby powstały. Crowdfunding inwestycyjny, do którego należy jego udziałowa forma to zupełnie inna sprawa. W przeciwieństwie do formy klasycznej, gdzie możemy wspierać dowolną kwotą w zamian za gadżety, które otrzymujemy w zamian, w crowdfundingu inwestycyjnym wpłacamy określone kwoty, będące równowartością jednostek uczestnictwa w konkretnych projektach biznesowych. Crowdfunding nieruchomości można porównać do zakupów grupowych – grupa drobnych inwestorów, razem, może dysponować kwotą odpowiednio wysoką, aby możliwy był zakup jednostki uczestnictwa w projekcje biznesowym, na którą samotnie raczej nie moglibyśmy sobie pozwolić.
Od października 2015 roku w Polsce działa rodzima platforma, shareVestors.com dedykowana tylko i wyłącznie projektom z branży nieruchomości. Serwis powoli rozwija skrzydła, w swojej krótkiej działalności na platformie zostały sfinansowane już dwa projekty. Pierwszy z nich pozyskał nieco ponad 300,000 zł i zakładał zakup (za gotówkę) oraz remont mieszkania na olsztyńskiej starówce, z przeznaczeniem nieruchomości na wynajem. Życie lekko zweryfikowało te plany. Inwestorzy, już po zawiązaniu spółki, porozumieli się, aby kapitał wykorzystać inaczej niż zakładał projekt. Przy wsparciu kredytowym zakupiono dwa mieszkania, oba z najemcami długoterminowymi, którzy faktycznie spłacają kredyt zaciągnięty na dofinansowanie zakupu mieszkań. Udziałowcy jednogłośnie przyjęli też uchwałę o niewypłacaniu dywidend przez spółkę przez okres 10 lat, co przyczyni się co najmniej do podwojenia portfolio nieruchomości w tym okresie. Drugim projektem sfinansowanym przez crowdfunding nieruchomości na platformie shareVestors.com jest projekt spółki Pracownia Finansowa, partnera serwisu, zakładający zorganizowanie grupy zakupowej drobnych inwestorów, którzy jako spółka celowa nabyli udział w przedsięwzięciu deweloperskim realizowanym przez Pracownię Finansową. Projekt ten zakłada inwestycję na dwa lata, z gwarantowaną roczną stopą zwrotu na poziomie 10%. To aż siedem razy więcej niż nasze zyski na lokacie oszczędnościowej w banku.
Inwestuj w nieruchomości z domu, przez Internet
Mimo, że wyżej wspomniany portal jako pierwszy w kraju zaoferował crowdfunding nieruchomości w swojej czystej postaci, czyli możliwość inwestycji z domu, przez Internet, bezproblemowo i w kilka sekund, to znane już były wcześniej przypadki kumulowania kapitału od drobnych inwestorów na konkretne przedsięwzięcia deweloperskie. Przykładem może tu być spółka MzuriCFI, która na początku 2015 roku pozyskała od drobnych inwestorów 1,5 miliona PLN na flipping kamienicy w Łodzi. Podobnie działających podmiotów w Polsce jest wiele, zasadniczym problemem, dla przeciętnego Kowalskiego, są wysokie kwoty wejścia w projekty, zaczynające się przeważnie od 100,000 PLN. Crowdfunding nieruchomości i oferowane rozwiązania powodują, że inwestycje i pomnażanie wolnego kapitału może trafić pod przysłowiowe strzechy, wystarczy tylko zmienić nastawienie.