Dokąd powędruje 2,5 biliona dolarów?

Powodem jest deficyt po nieudanej inwestycji w kasyno(!) w wysokości blisko 1 miliarda dolarów. Dzięki odraczaniu rozliczenia straty już od 18 lat Donald Trump może żądać zwrotu podatku, a jak wynika z ujawnionych dokumentów - odbiera sobie w ten sposób nawet 50 milionów rocznie.

Pikanterii całej sprawie dodaje fakt, iż dane finansowe – mimo, że uzyskane bezprawnie - biją w jego wizerunek. Sam kandydat nie może jednak w tej sprawie wiele zrobić. Gdyby chciał pozwać gazetę za publikację nieprawdziwych informacji, musiałby przedstawić swoje faktyczne zeznania podatkowe. Prawdopodobnie pozostanie mu taktyka obrzucania obelgami NYT’a i dalsze zaprzeczanie.

Oczywiście rewelacje nowojorskiej gazety nie będą ważyć na wyniku wyborów. Przeciwnicy mają o Trumpie jak najgorsze zdanie, a zwolennicy tym bardziej będą się upierać, że tylko genialny biznesmen może tak zarządzić majątkiem, aby nie płacić podatku przez dwie dekady. Z kolei wahający się i tak bardziej skupiają się na ewentualnych korzyściach płynących z rządów jednego czy drugiego kandydata, żeby sprawy przeszłości mogły zaważyć na ich decyzji. Tym bardziej, że przeszłość Hillary Clinton też nie jest kryształowo czysta, chociażby w kontekście finansowania słynnej Fundacji Clintonów.

Jednak jest mała szansa, że z całej afery wokół podatków Trumpa wypłynie jakaś korzyść dla amerykańskich obywateli. Dowiedzą się, jak bardzo dziurawe mają prawo fiskalne, skoro dopuszcza do sytuacji, w której miliarderzy otrzymują milionowe zwroty z tytułu podatków.

Autorzy raportu szacują, że w przypadku 367 spośród 500 największych firm fiskus traci rocznie około 100 miliardów z powodu rajów podatkowych. Repatriacja wszystkich pieniędzy wygrzewających się na kontach w rajach podatkowych, kosztowała by amerykańskie spółki ponad 700 miliardów. Ogrom liczb może przyprawiać o zawrót głowy i skłaniać do fantazjowania na co rząd federalny mógłby przeznaczyć tak znaczne przychody budżetowe. Jednak autorzy wolą się skupić na uszczelnianiu prawa podatkowego. Głównymi postulatami są: ukrócenie zachęt do przenoszenia zysków i miejsc pracy, zwiększenie przejrzystości w raportowaniu przepływów finansowych pomiędzy oddziałami firm i spółkami zależnymi, zamknięcie najpoważniejszych rajów podatkowych i ograniczenie powstawania nowych, dzięki ustanowieniu globalnych podatków.

Duże spółki międzynarodowe bardzo dokładnie przyglądają się deklaracjom zarówno Donalda Trumpa, jak i Hillary Clinton, dotyczącym reformy fiskalnej. Korporacje liczą, że uda im się przenieść wszystkie środki z zagranicy do Stanów Zjednoczonych, na zasadzie jednorazowej abolicji – bez konieczności płacenia podatków. Obecna linia legislacji idzie w kierunku zmuszenia ich do wykupienia za 15% całej sumy obligacji skarbowych rządu federalnego. Donald Trump, który wie, że poparcie biznesu może mu dać upragniony fotel, głosi chęć obniżenia podatków korporacyjnych, aby zachęcić do pozostawiania gotówki w kraju. Hillary Clinton, która wydawała się do tej pory pupilką bogatszej części Ameryki, traci grunt pod nogami. W celu przekonania demokratycznych wyborców, którzy woleli na jej miejscu Sandersa, obiecywała ostrzejszy kurs wobec korporacji. Teraz to wszystko może się zmienić, bo sprawa powrotu majątku korporacyjnego może się stać przysłowiowym języczkiem u wagi wyścigu prezydenckiego.

Bardzo istotną kwestią w sprawie unikania opodatkowania jest fakt, że międzynarodowe korporacje, którym przypisuje się całe zło, działają w ramach obowiązującego prawa. Nie dokonują one niczego nielegalnego. Jak to ładnie ujął były lider brytyjskiej opozycji, Ed Milliband, tłumacząc problem doktryny neoliberalnej: „przez trzydzieści lat dominował pogląd, że należy być miłym dla super bogatych, a ich majątek spłynie na całą gospodarkę”. W świetle ujawnianych dokumentów (między innymi Panama Papers) widać wyraźnie, że „majątek nie spływa, ale zostaje schowany”.

Owe ukrywanie bogactwa wynika właśnie z budowy przepisów fiskalnych, które motywują do tego typu zachowań. Jedynym poważnym zarzutem wobec korporacji może być to, że w momencie gdy zgromadziły górę pieniędzy, z którą nie mają co zrobić, wymuszają na politykach korzystne dla siebie przepisy. Może to oburzać, ale – hej! – czy właśnie do tego nie przyzwyczaiło ich 30 lat neoliberalizmu?