Nowoczesna technologia pomoże w walce z chorobami przewlekłymi?

Choroby przewlekłe często sprawiają problemy przy diagnozowaniu, ponieważ w większości przypadków rozwijają się niezauważone. Pomimo początkowo łagodnego przebiegu powodują nieodwracalne zmiany patologiczne. Między innymi z tego powodu choroby przewlekłe są najczęstszym powodem zgonów nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie.

Do grona najbardziej śmiercionośnych chorób przewlekłych zaliczamy choroby układu krążenia, nowotwory, chroniczne choroby układu oddechowego oraz cukrzycę. Tylko te cztery schorzenia są przyczyną ponad 30 milionów zgonów rocznie na całym świecie! Jakie choroby z kolei najczęściej dotykają Polaków? Sytuacja zmienia się wraz z wiekiem - do 14. roku życia najwięcej narzekamy na alergie, astmy oraz choroby oczu, natomiast później dokuczają nam głównie bóle pleców, nadciśnienie tętnicze oraz bóle szyjne. Statystyki są alarmujące. Jak donosi Główny Urząd Statystyczny już w 2009 roku z chorobami przewlekłymi zmagała się ponad połowa naszego społeczeństwa, w tym również coraz częściej dzieci.

Z roku na rok wzrasta liczba zachorowań na choroby przewlekłe wśród dzieci. Eksperci jako największe zagrożenia wskazują cztery dolegliwości:

Jak wynika z najnowszego raportu Ministerstwa Zdrowia z poważną nadwagą boryka się 20% nastolatków i jest to o połowę wyższy odsetek niż wśród ich rodziców. Najgorzej wypadają dzieci w wieku 14-18 lat. Lekarze już teraz alarmują, że jeżeli w porę nie zdoła się odwrócić tego trendu, to już za kilka lat młodzież zasili szeregi cukrzyków i pacjentów z chorobami układu krążenia.

Kolejnym bardzo poważnym problemem wśród młodych jest próchnica - obecnie dotyka ona około 80% nastolatków! Eksperci jako przyczynę tego stanu rzeczy wskazują głównie brak gabinetów stomatologicznych w szkołach. Państwo obecnie nie posiada narzędzi pozwalających na kontrolę stanu uzębienia młodych Polaków. Niewiele lepiej wyglądają też statystyki dotyczące zapadalności na nowotwory, w przeciągu zaledwie 10 lat zaobserwowany został 40% wzrost zachorowań na choroby nowotworowe u dzieci.

Eksperci są zgodni co do faktu, że walka z chorobami przewlekłymi to jedno z największych wyzwań stojących przed ludzkością w XXI wieku. Jako kluczowe czynniki w skutecznej walce z chorobami chronicznymi wskazuje się rozbudowane programy profilaktyczne, powszechne badania przesiewowe wśród społeczeństwa oraz doraźne leczenie poprzez zapewnienie stałej opieki - łagodzenie pojawiających się objawów, hamowanie rozwoju choroby, rehabilitacje oraz ciągły nadzór. W tym miejscu z pomocą sektorowi ochrony zdrowia przychodzi nowoczesna technologia. Jakie narzędzia budzą największe nadzieje wśród specjalistów? Przyjrzyjmy się bliżej wybranym rozwiązaniom.

Świetnym narzędziem profilaktycznym mogą stać się nasze telefony. Dzięki mobilnym aplikacjom oraz dedykowanym opaskom do uprawiania fitnessu jak np. FitBit czy Jawbone obserwujemy powrót mody na aktywny tryb życia. Obecnie wszystkie informacje o uprawianych sportach są agregowane w telefonie, który na podstawie zebranych danych zaproponuje odpowiedni dla nas trening, podpowie skuteczną dietę, pokaże nasze postępy a nawet liczbę spalanych kalorii w formie czytelnych wykresów.

To wszystko sprawia, że efektywne uprawianie sportu staje się dostępne dla każdego a implementacja funkcji społecznościowych w aplikacjach sportowych wyzwoliła w ludziach ukryte pokłady rywalizacji. Któż nie chce się pochwalić przed znajomymi przebięgniętym dystansem lub prędkością pokonania długiej trasy na rowerze? Dzięki temu jesteśmy wciągani do zabawy w bicie własnych rekordów a telefon sam przypomni, że warto pójść na basen zamiast spędzić przed telewizorem kolejny wieczór.

Programy profilaktyczne realizowane przez samorządy są niezwykle cennym narzędziem w walce z chorobami przewlekłymi. Nie tylko redukują czynniki ryzyka rozwoju chronicznych schorzeń (m.in. nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu czy zażywanie narkotyków), ale też aktywizują społeczeństwo poprzez zachęcanie ludzi do prowadzenia zdrowego trybu życia i, przede wszystkim, pozwalają na wczesne wykrywanie chorób przewlekłych. Dzięki systemowi Public Health Office koordynacja działań samorządów w jednostkach rozproszonych na terenie całego miasta, gminy czy powiatu nie sprawia już problemów administracyjnych.

Skutecznym sposobem walki z chorobami przewlekłymi są również badania przesiewowe. Są to masowe badania społeczeństwa pod kątem danej dolegliwości i pozwalają na bardzo wczesne wykrywanie konkretnych problemów zdrowotnych. Jednym ze słynniejszych badań przesiewowych w naszym kraju są powszechne badania słuchu u noworodków, które są prowadzone w szpitalach dzięki sprzętom zakupionym przez Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy.

Badania przesiewowe również doczekały się poważnego wsparcia ze strony technologii. Na rynku są już obecne systemy eHealth, które umożliwiają zarządzanie, zbieranie oraz przetwarzanie danych podczas prowadzonych badań profilaktycznych. W tym wypadku niezwykle cenne jest zmniejszenie kosztów administracyjnych obsługi takich badań, automatyzacja pracy techników i lekarzy czy łatwe udostępnianie wyników badań pacjentom. Niezwykle ciekawym przykładem wydaje się być system do realizacji Programu Badań Przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego jako jednego z zadań Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, zamówiony przez Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Pozwoli on też na losowanie uczestników badań (oczywiście z uwzględnieniem kryteriów podlegania takim badaniom), automatyczne zapraszanie i przypominanie o wizycie, przesyłanie zebranych danych do odpowiedniego lekarza specjalisty, tworzenie odpowiednich harmonogramów pracy dla szpitali a nawet generowanie raportów statystycznych z prowadzonych badań, które później mogą zostać wykorzystane w pracach naukowych.

O sukcesie prowadzonej terapii bardzo często decydują takie drobiazgi jak np. regularne przyjmowanie leków zgodnie z instrukcjami lekarza. Z tego względu powstają takie serwisy jak np. Moje-Leczenie.pl. Jest to aplikacja mobilna, która pozwala na kontrolę zażywania przepisanych leków, przypomina o zażyciu leków, zapisuje pominięte dawki a zintegrowany kalendarz informuje o zbliżającej się wizycie u specjalisty. Co ważne, system pozwala na udostępnienie kalendarza innej osobie, która dzięki zawartym w nim informacjom bez problemów będzie mogła np. pilnować przyjmowania leków przez dziecko. Moje-Leczenie.pl to oczywiście także wielkie ułatwienie dla lekarzy, którzy w prosty sposób będą się mogli zapoznać z historią przyjmowanych leków przez swoich pacjentów i porównać z efektem prowadzonej terapii.

Choroby przewlekłe stały się jednym z wyzwań cywilizacyjnych, z którymi ludzkość będzie musiała się zmierzyć u progu XXI wieku. Działania profilaktyczne zakrojone na szeroką skalę, powszechne badania przesiewowe, promowanie aktywnego trybu życia czy systemy kontroli przyjmowanych leków wydają się być najłatwiejszym do zrealizowania a zarazem najskuteczniejszym programem walki z chronicznymi schorzeniami. Z całą pewnością dysponujemy coraz większą ilością systemów informatycznych, które skutecznie nam pomogą w tych zmaganiach, ale cały czas potrzebne są nowe rozwiązania.

Jednym z najpopularniejszych trendów w opracowywaniu rozwiązań dla eHealth jest tworzenie oprogramowania w modelu SaaS (System as a Service). Co to oznacza? Model SaaS w eHealth to konkretne korzyści dla ochrony zdrowia, ponieważ koszty infrastrukturalne takiego wdrożenia są minimalnie. Aby skorzystać z aplikacji SaaS wystarczy komputer z dostępem do Internetu. Całe oprogramowanie znajduje się w chmurze i jest udostępniane użytkownikowi poprzez dowolną przeglądarkę internetową.

Skuteczna walka z chorobami przewlekłymi za pomocą nowoczesnych technologii, jak widać, jest jak najbardziej realna, jednak wymaga to synergii wielu czynników – dogłębnej wiedzy medycznej, doskonałych relacji z końcowym odbiorcą a także znajomości najnowszych rozwiązań technologicznych dostępnych na rynku.