Dlaczego (powstał ten blog)?
Tomasz Arciszewski
21 marca 2016, 09:36·6 minut czytania
Publikacja artykułu: 21 marca 2016, 09:36Drodzy Czytelnicy, nasz dzisiejszy wpis jest ostatnim z serii 12 wpisów, poświęconych sprawom innowacyjności. Moją kolejną przygodą intelektualną będzie kwietniowo-majowo-czerwcowa podróż przez Austrię, Słowenię, Polskę i Hiszpanię z seminariami i wykładami na różne tematy, związane z innowacyjnością i jej naukowymi podstawami.
Jak wiemy, istotą naszego podejścia do innowacyjności jest systemowe zrozumienie innowacyjności w Polsce, które zakłada również bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy wiedzy z innowacyjnością. Oznacza to, że nie będzie innowacyjności w Polsce bez stworzenia całego obszaru niezbędnej wiedzy oraz budowy systemu edukacyjnego, który będzie tę wiedzę oraz związane z nią umiejętności, przekazywał na dużą skalę.
Co? (Wiedza)
Moje doświadczenia są bezpośrednio związane z sytuacją w USA na uczelniach publicznych, ale przypuszczam, że są one przynajmniej częściowo użyteczne w warunkach polskich. Niestety, na ogromnej większości publicznych uczelni amerykańskich, kształcenie inżynierów jest niekompletne i niemal całkowicie skoncentrowane na przekazywaniu wiedzy i umiejętności jedynie praktycznych i analitycznych. Używając terminologii
Teorii Inteligencji Sukcesu (o której mówiliśmy w jednym z poprzednich wpisów), większość inżynierów amerykańskich zdobywa jedynie
Inteligencję Praktyczna i
Inteligencję Analityczną. Oznacza to, że nie posiadają oni
Inteligencji Kreatywnej, która jest trzecim i absolutnie niezbędnym składnikiem
Inteligencji Sukcesu. To
Inteligencja Sukcesu jest umiejętnością konieczną do osiągnięcia sukcesu w życiu ale również w działalności kreatywnej, a szczególnie wynalazczej i przedsiębiorczej. Będąc świadom tego faktu, w latach 2014-2015 napisałem książkę
„Inventive Engineering. Knowledge and Skills for Creative Engineers”, która właśnie została opublikowana przez CRC Press i jest dostępna
na stronie internetowej wydawnictwa.
Książka ta zawiera podstawową wiedzę i umiejętności, które (moim zdaniem), powinny zostać pozyskane przez każdą ambitną osobę, marzącą o sławie i fortunie, należnych osobom kreatywnym, głównie wynalazcom. W wyniku wieloletniego nauczania Inżynierii Wynalazczości w wielu krajach odkryłem tajemnicę, która jest podstawą książki. Zdobycie Inteligencji Sukcesu to coś znacznie więcej niż tylko pozyskanie wiedzy; to również, a może nawet przede wszystkim, osobista transformacja z osoby jedynie wykształconej w osobę wykształconą i twórczą. Jest to złożony proces psychologiczny, wymagający odpowiedniego umotywowania i zrozumienia racjonalnego kontekstu Inżynierii Wynalazczości (każdy proces uczenia się jest procesem „usytuowanym”, to znaczy jest dokonywany w kontekście pewnego obszaru wiedzy). Dlatego też książka zawiera trzy rodzaje wiedzy: transdyscyplinarną wiedzę podstawową, fundamentalną wiedzę inżynierską, oraz wiedzę o charakterze metodologicznym.
Pierwszy rodzaj wiedzy przygotowuje i motywuje czytelnika do świadomego pozyskania wiedzy metodologicznej. Przedstawiona wiedza transdyscyplinarna ma swoje korzenie nie tylko w inżynierii, ale również w psychologii, historii, socjologii, itd. Przykładowo, książka zawiera szeroką dyskusję przyczyn (10), dla których każdy inżynier (i nie tylko inżynier) powinien poznać Inżynierię Wynalazczości. Następnie, książka przedstawia historyczną wiedzę na temat Renesansu i ludzi Renesansu, twórców i liderów, mówi również o Efekcie Medyceuszy i omawia siedem zasad Da Vinci, które są filozoficzną podstawą działania ludzi kreatywnych. Książka również zawiera współczesną wiedzę, która jest potrzebna ludziom kreatywnym. Wiedza ta pochodzi z socjologii (Teoria Klasy Kreatywnej Richarda Floridy), oraz z psychologii (Teoria Inteligencji Sukcesu Richarda Sternberga, Pozytywna Psychologia, oraz Teoria Dobrostanu Eda Diener, w kontekście kreatywności). Jest to prawdopodobnie pierwsza zintegrowana prezentacja tej wiedzy w kontekście inżynierskim.
Drugi rodzaj wiedzy pomaga czytelnikowi zdobyć systemowe i abstrakcyjne zrozumienie wiedzy inżynierskiej, wprowadzając przykładowo takie pojęcia jak system, dane-informacja-wiedza, integracja wiedzy, transdyscyplinarność, wyłaniające się zachowanie systemu, synteza, reprezentacja wiedzy, problem, problem projektowy i „przeklęty problem” („Wicked Problem”).
Rozdział dotyczący trzeciego rodzaju wiedzy zawiera dwie części: wiedzę o charakterze metodologicznym oraz wiedzę metodyczną, związaną z rożnymi metodami projektowania wynalazczego. Pierwsza część dotyczy wiedzy ogólnej, związanej z procesem projektowania, czyli jego różne definicje i opis poszczególnych etapów, ale również wiedzy na temat identyfikacji i formułowania problemów, oraz wiedzę dotyczącą oceny i wyboru koncepcji projektowych. Druga część to metodyka, tzn. wiedza szczegółowa na temat, w tym przypadku, czterech podstawowych metod projektowania wynalazczego (Analiza Morfologiczna, Burza Mózgów, Synektyka i TRIZ). Ta cześć książki również zawiera wiedzę na temat wykorzystania wiedzy biologicznej w projektowaniu wynalazczym z fascynującymi przykładami z amerykańskich badań naukowych prowadzonych na potrzeby marynarki wojennej.
Książka jest bogato ilustrowana wieloma przykładami, głównie autora. Jest ona przeznaczona dla studentów, dla inżynierów zamierzających zostać wynalazcami, ale również dla wszystkich tych, którzy chcą się stać bardziej kreatywni.
Jak (należy przekazywać kreatywną wiedzę)?
Jest to fascynujące wyzwanie badawcze i dydaktyczne. Nawet jeżeli znamy źródło wiedzy na temat Inżynierii Wynalazczości musimy odpowiedzieć na dwa pytania:
1. Kto będzie przekazywał tę wiedzę w Polsce? Polscy znakomici profesorowie, specjaliści w zakresie analizy i optymalizacji?
2. Gdzie będzie odbywało się to kształcenie? We wnętrzach tradycyjnych uczelni technicznych, które swoim zimnem i sterylnością przypominają wojskowe frontowe szpitale?
Singapur jest maleńkim krajem, ale światowym liderem w zakresie innowacyjności. Nanjang University of Technology i the National University of Singapore to dwie znakomite uczelnie w Singapurze, zatrudniające profesorów światowej klasy i dysponujące ogromnymi środkami materialnymi. Pomimo to, gdy kilka lat temu władze podjęły decyzję o nauczaniu innowacyjności, oznaczało to stworzenie zupełnie nowej uczelni, the Singapore University of Technology and Design, która stopniowo wykształci swoją własną kadrę i będzie całkowicie niezależna od istniejących uczelni. Miałem seminarium dla administracji tej uczelni i otwarcie mówiliśmy o niszczącym działaniu wektora bezwładności psychologicznej, który praktycznie wyklucza nauczanie innowacyjności na tradycyjnych uczelniach, nawet posiadających najlepszych na świecie profesorów. Jest to oczywiście paradoks, ale profesorowie są niesłychanie konserwatywni jeżeli chodzi o zasadnicze zmiany w edukacji, które mogą zaszkodzić ich interesom (przynajmniej tak jest poza Polską, we wszystkich 24 krajach, gdzie miałem zajęcia).
Osobiście jestem przekonany, że w Polsce powinna powstać nowa uczelnia techniczna, nastawiona na kształcenie znakomitych, światowej klasy inżynierów, którzy będą również kreatywni i gotowi do tworzenia wynalazków. Uczelnia ta powinna również działać w ramach zupełnie nowego paradygmatu, który nazywam Edukacją Sukcesu.
Kilka lat temu opublikowałem książkę "Inventive Engineering. How to Educate Creative Engineers", która została również wydana w Polsce (Edukacja Sukcesu. Jak Kształcić Twórczych Inżynierów, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce, 2012) oraz w Chinach. Wydanie angielskie jest dostępne na Amazon.com, a kupno wydania polskiego wymaga email-u do wydawca@tu.kielce.pl.
Edukacja Sukcesu jest nowym paradygmatem kształcenia twórczych inżynierów, nawiązującym do epoki Renesansu, ale również wykorzystującym współczesny dorobek psychologii poznawczej, socjologii, informatyki i innych nauk. Trzonem Edukacji Sukcesu jest stworzenie Wydziału Sukcesu, tzn. jednostki akademickiej w której będzie nauczana Inżynieria Wynalazczości przez odpowiednio dobranych, umotywowanych i przygotowanych nauczycieli akademickich w otoczeniu sprzyjającym działaniom kreatywnym i nauce kreatywności. To nie są mrzonki, nie przypadkiem moja książka została wydana w Chinach, a naukowcy chińscy są ogromnie zainteresowani nauczaniem kreatywności inżynierskiej, co odkryłem w czasie moich wykładów dla profesorów na Tsinghua University w Pekinie kilka lat temu.
Dziękuję
W czasie ostatnich kilku miesięcy byliście Państwo czytelnikami moich tekstów, za co jestem oczywiście ogromnie wdzięczny. Doskonale rozumiem, że wykorzystanie moich różnych idei może być trudne w Polsce, nie tylko ze względu na wektor bezwładności psychologicznej, ale również ze względu na obecne skoncentrowanie w Polsce na sprawach przedsiębiorczości z całkowitym pominięciem całej reszty systemu innowacyjności. To się musi oczywiście zmienić, ale taka jakościowa zmiana wymaga również decyzji politycznych, a to jest zawsze niezwykle trudne. Jeżeli jednak przynajmniej jeden Czytelnik lub Czytelniczka zacznie się zastanawiać nad przyszłością Polski i rolą, jaką może w niej odegrać innowacyjność, to będzie to moje ogromne zwycięstwo. Zawsze musimy zacząć od małych kroczków, nawet gdy nasz cel jest wielki i pozornie niemożliwy do osiągnięcia. Osobiście nie wierzę jednak w niemożliwe cele; wszystko zależy od naszej motywacji, emocjonalnego zaangażowania i ciężkiej pracy.