„Nie masz pomysłu, jak rozpocząć własne badanie? Utknąłeś w martwym punkcie swojego projektu naukowego? Czytasz publikacje w czasopismach medycznych i niewiele z nich rozumiesz?” – tak rozpoczyna się poradnik naukowy, stworzony oddolnie przez studentów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Pomysł – Badanie – Publikacja
Poradnik naukowy dla studentów to pierwsze tego typu wydawnictwo, traktujące o praktycznym wymiarze tworzenia naukowych rozwiązań. Powstało w wyniku całkowicie oddolnej inicjatywy, a jego redakcją i składem zajęli się sami zainteresowani – studenci oraz młodzi absolwenci Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Cechą charakterystyczną książki jest jej poradnikowy styl – napisana została przez profesjonalistów, badaczy i doktorów, ale językiem prostym przystępnym dla wszystkich studentów. W Poradniku znajdują się trzy rodzaje tekstów.
Pierwszy, czyli podręcznikowe informacje, podsumowujące najważniejsze wiadomości z danego tematu. Drugi, nieco bardziej dynamiczny, to wywiady wychodzące swoją formą poza ramy tradycyjnego akademickiego przekazu. Wreszcie trzecia forma, najbardziej niezależna, to eseje doświadczonych naukowców, ponieważ, jak twierdzą autorzy publikacji, do nauki potrzeba nie tylko technicznych porad, ale również inspiracji.
Tematycznie książka obejmuje szereg zagadnień od filozofii nauki, przez warsztat pisania publikacji, budowanie relacji świata naukowego z biznesem, zarządzania zespołem i projektami po specyfikę współpracy międzynarodowej.
4 najważniejsze porady dla młodych naukowców
Współpraca z biznesem
W tej części, Krystyna Kaszyńska i prof. Tomasz Bączek rozważają wady i zalety współpracy naukowców z przedsiębiorcami. Ich zdaniem, wdrożenia nowych rozwiązań i osiągnięć polskich naukowców stają się wyznacznikiem i miernikiem sukcesu przedsiębiorstwa, a same innowacje są niezwykle ważne dla polskich firm.
Eksperci zastanawiają się, dlaczego, mimo możliwości zdobycia realnej przewagi nad konkurencją, przedsiębiorcy wciąż tak rzadko podejmują współpracę z uczelniami. Współcześnie wiedza w coraz szerszym zakresie zastępuje pracę i kapitał, jako podstawowe źródło dobrobytu społecznego. Zdolność tworzenia wiedzy, a przede wszystkim jej przekształcania w nowe produkty, usługi i technologie, decyduje o sukcesie rynkowym przedsiębiorstw i całej gospodarki.
Współpraca międzynarodowa w nauce
W wywiadzie przeprowadzonym przez studentów uniwersytetu, dr Miłosz Jaguszewski, mający spore doświadczenie w pracy w zagranicznych instytucjach, opowiada o tworzeniu międzynarodowych relacji w nauce. Badacz wyjaśnia, dlaczego warto korzystać z propozycji wyjazdów:
Dr Jaguszewski podkreśla, że w Polsce funkcjonuje przekonanie, jakoby osoby aktywne naukowo były mniej wartościowe, ponieważ mniej pracy poświęcają pracy klinicznej. - Pierwszy rok studiów doktoranckich powinien odbywać się w ośrodku zagranicznym, aby zdobyć odmienne doświadczenia. Warto wyjechać chociaż na pół roku, by zobaczyć, jak wygląda praca w innym kraju. Problemem na polskich studiach doktoranckich jest zbyt mała ilość osób wyjeżdżających na staże zagraniczne – wyjaśnia.
Wystąpienia na konferencjach
Lek. Janusz Springer swój tekst poświęcił pozornie oczywistemu zagadnieniu, jakim jest sztuka prezentacji. „Pozornie”, ponieważ, jak się okazuje, wielu badaczy ma problem z jasnym i treściwym przekazywaniem na przykład wyników swoich badań. Wyjazd na konferencję naukową i możliwość wystąpienia jest jedną z namacalnych nagród za swój czas i poświęcenie w pracy badawczej- czytamy.
Springer podkreśla także, że konferencje to doskonała okazja do budowania networkingu, zaś aktywny udział w tego typu eventach stanowią wyróżniający wpis w CV. Lekarz opisuje, w jaki sposób strukturyzować prezentację, jak przygotowywać poszczególne slajdy i w jaki sposób rozgraniczyć treść mówioną od tej wyświetlanej.
Zarządzanie projektem i zespołem badawczym
Prof. dr hab. Jacek Jassem, onkolog, autor ponad 500 doniesień naukowych, odpowiedział na serię pytań związanych z kierowaniem zespołem badawczym. Profesor odwraca dotychczasową praktykę, polegającą na opieraniu przywództwa w grupie o osobę z najwyższym stopniem naukowym i proponuje, by szefem zespołu zostawał pomysłodawca.
Dr Jassem zdradził także cechy, jakie powinien posiadać naukowiec-lider zespołu. O ile badacz to po prostu osoba ciekawa świata, lider zespołu w równej mierze musi posiadać zdolności organizacyjne. Nie tylko odpowiada za osiągane wyniki, ale ciąży na nim duża odpowiedzialność prawna związana z realizacją projektu. Musi pilnować dotrzymywania terminów oraz rozliczać poniesione nakłady. Stąd połączenie pasji odkrywcy z wewnętrznym uporządkowaniem jest bardzo pożądane.
Zespoł badawczy jest zespołem o tyle specyficznym, że składa się zazwyczaj z ponadprzeciętnie uzdolnionych indywidualności. Onkolog twierdzi, że najlepszym sposobem na zarządzanie taką grupą jest demokracja. Jego zdaniem, szef przekonany o swej nieomylności działa na grupę destrukcyjnie, zabija kreatywne myślenie. – Wprowadziłem zatem zasadę partnerstwa: nie istnieje sztywna hierarchia. Dbam o to, aby szybko po wejściu do zespołu pracownik mógł się poczuć jego pełnoprawnym członkiem – wyjaśnia dr Jassem.
nawiązywanie nowych międzynarodowych kontaktów stwarza często możliwości wyjazdu do wymarzonego ośrodka zagranicznego na staż. Będąc w interesującym nas miejscu łatwiej jest się dowiedzieć, jak wygląda rekrutacja: porozmawiać z sekretarką, wziąć ulotki, obejrzeć gmach instytucji. Z doświadczenia wiem, że wysyłanie samych elektronicznych wiadomości tekstowych nie zrobi na nikim szczególnego wrażenia. Student z Polski często nie jest w stanie powołać się na swój dorobek naukowy, a tym samym trudno mu konkurować ze swoimi zagranicznymi rówieśnikami.