Reklama.
Reklama.
Reklama.
Mniej kar, koniec z absurdalnymi żądaniami. Sprawdzamy 15 zasad z "konstytucji dla firm", które mają ułatwić biznes
Trwają prace nad nowym prawem działalności gospodarczej. Podczas jego tworzenia nie obyło się bez burz, przyglądamy się więc bliżej temu, co Ministerstwo Gospodarki z dumą określa jako konstytucję dla przedsiębiorców. Nowe prawo bowiem ma znacznie ułatwić prowadzenie i podejmowanie działalności gospodarczej.
Reklama.
Wprowadzić w życie jak najszybciej
Nowe przepisy mają być zbiorem podstawowych norm regulujących prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce i wzmocnić pozycję przedsiębiorców wobec organów administracji publicznej. Poprawie ma ulec proces dialogu między biznesem a przedstawicielami państwa.
Niektórym może być ciężko w to uwierzyć, ale do tej pory w Polsce nie było spisanych ogólnych zasad prawa gospodarczego. Dlatego nic dziwnego, że projekt ten został generalnie przyjęty pozytywnie przez przedstawicieli biznesu.
Nowe przepisy mają być zbiorem podstawowych norm regulujących prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce i wzmocnić pozycję przedsiębiorców wobec organów administracji publicznej. Poprawie ma ulec proces dialogu między biznesem a przedstawicielami państwa.
Niektórym może być ciężko w to uwierzyć, ale do tej pory w Polsce nie było spisanych ogólnych zasad prawa gospodarczego. Dlatego nic dziwnego, że projekt ten został generalnie przyjęty pozytywnie przez przedstawicieli biznesu.
– W konsultacjach społecznych, które trwały do 19 czerwca, oddźwięk był pozytywny, oczywiście z pewnymi propozycjami modyfikacji. Część uwag uwzględniliśmy, natomiast nie są to zmiany zasadnicze – mówi agencji Newseria Biznes Mariusz Haładyj, wiceminister gospodarki.
Nowe prawo zastąpi ustawę obowiązującą od 2004 r. Rząd chciałby, aby nowa ustawa weszła w życie jak najszybciej. Jeśli nic nie stanie na przeszkodzie podczas procesu legislacyjnego, czyli projekt zostanie zaakceptowany przez Radę Ministrów, Sejm, Senat i Prezydenta, to przepisy będą obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.
Nowy kierunek
Dotychczas obowiązująca ustawa była wielokrotnie poddawana procesowi nowelizacji. Pomimo tego nie spełnia oczekiwań przedsiębiorców, chociażby przez fakt, że nie oddaje problemów, z którymi przedsiębiorcy spotykają się w rzeczywistości dynamicznie zmieniającej się sytuacji gospodarczej.
Dotychczas obowiązująca ustawa była wielokrotnie poddawana procesowi nowelizacji. Pomimo tego nie spełnia oczekiwań przedsiębiorców, chociażby przez fakt, że nie oddaje problemów, z którymi przedsiębiorcy spotykają się w rzeczywistości dynamicznie zmieniającej się sytuacji gospodarczej.
Nowy projekt ma brać to pod uwagę. Prezentując ustawę jako "konstytucję dla przedsiębiorców", wielokrotnie mówiło się o wprowadzeniu podstawowych przejrzystych zasad prowadzenia biznesu. – Te zasady mają taki walor, że będą oddziaływać na przepisy prawa gospodarczego szerzej niż tylko na ustawę o działalności gospodarczej – podkreśla Haładyj.
15 naczelnych zasad prawa gospodarczego zawartych w projekcie ustawy ma zmniejszyć niepewność, a tym samym ryzyko gospodarcze. Efektem większej pewności w biznesie może być zwiększenie przeżywalności przedsiębiorstw oraz funkcjonowanie w bardziej przyjaznym otoczeniu prawnym.
1. Wolność podejmowania działalności gospodarczej, równość i niedyskryminacja
Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych warunkach wynikających z przepisów prawa.
Zasada równego traktowania jest zachowana, gdy podmioty znajdujące się w podobnej sytuacji są traktowane w porównywalny sposób. Różnice w traktowaniu są dopuszczalne tylko w przypadku wystąpienia przesłanek usprawiedliwionych obiektywnymi i istotnymi okolicznościami danej sprawy.
2. Zasada „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”
Zasada, którą wszyscy wspominają z rozrzewnieniem ze słynnej "ustawy Wilczka". Przedsiębiorca w ramach wykonywanej działalności gospodarczej ma pełne prawo co do wyboru celów i środków działania, chyba, że są one zabronione albo inaczej uregulowane przepisami prawa. Nie może też podejmować takich działań, które naruszałyby prawa i wolności innych podmiotów gospodarczych. Oprócz tego - może robić wszystko, co do tej pory nie było oczywiste.
3. Przyjazna interpretacja przepisów (in dubio pro libertate)
Jeżeli w sprawie rozstrzyganej przez organ lub sąd administracyjny pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, są one rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy, na którym ciążą obowiązki wynikające z przepisów prawa.
Tego przepisu, nie stosuje się do postępowań, w których występują strony o spornych interesach, lub wynik postępowania bezpośrednio wpływa na interesy osób trzecich.
4. Zasada „domniemania uczciwości przedsiębiorcy”
Czyli rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść strony. W sytuacji, gdy mimo przeprowadzenia wszelkich możliwych dowodów pozostaną wciąż wątpliwości dotyczące oceny stanu faktycznego, organ administracji jest zobowiązany do podjęcia decyzji korzystnej dla przedsiębiorcy. Wszelkie niewyjaśnione wątpliwości mają być rozstrzygane na jego korzyść.
5. Zasada proporcjonalności
Koniec z wytaczaniem dział armatnich przeciwko wróblom. Wraz z wprowadzeniem nowych przepisów organy administracji publicznej będą mogły podejmować jedynie takie działania, i decyzje, które będą niezbędne do osiągnięcia celu. Jednocześnie będą one musiały być do niego współmierne, nie mają prawa być nadmiernie uciążliwe i muszą prowadzić bezpośrednio do osiągnięcia celu.
6. Zasada uprawnionych oczekiwań
Przedsiębiorca ma prawo oczekiwać, że działania administracji skarbowej będą przewidywalne. Nie może być takiej sytuacji, że działając w dobrej wierze i z poszanowaniem prawa narazi się na niekorzystne skutki prawne podjętych działań. Zwłaszcza tych skutków, których nie mógł przewidzieć, gdy podejmował decyzje.
W zapisach precyzuje się, że oczekiwania są uprawnione, jeżeli są zgodne z prawem oraz dotyczą wypracowanej praktyki działań w zakresie spraw tego rodzaju. Aczkolwiek dodano, że organ nie naruszy pojęcia „uprawnionych oczekiwań”, jeśli odstąpi od wypracowanej praktyki z ważnych powodów.
7. Zasada uczciwej konkurencji oraz poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów
Czyli promowanie modelu pozytywnego zachowania przedsiębiorcy w obrocie gospodarczym. Rolą państwa miałoby być stworzenie skutecznych warunków ochrony i rozwoju konkurencji. Jak miałoby to zrobić? Podejmując działania przeciwko praktykom, które naruszają zdrową konkurencję. Ten model ma być korzystny zarówno dla konsumentów, jak i podmiotów gospodarczych.
8. Zasada profesjonalizmu i odpowiednich kwalifikacji
Gdy przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej, to przedsiębiorca jest zobowiązany do zapewnienia tego, aby były one wykonywane bezpośrednio przez osobę, która takie uprawnienia ma.
W uzasadnieniu można przeczytać, że wprowadzenie takiej reguły ma istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony życia i zdrowia człowieka. Wspomina się także o interesach ekonomicznych, bo dzięki przestrzeganiu przepisów zagwarantowana ma być odpowiednio wysoka jakość produkowanych towarów oraz świadczonych usług.
9. Zasada udzielania informacji
Organ administracji publicznej, w zakresie swojej właściwości, powinien udzielać przedsiębiorcy informacji o wymogach prowadzenia działalności gospodarczej danego rodzaju.
Wprowadzenie tej zasady argumentuje się następująco. Organy administracji publicznej powinny pomagać przedsiębiorcom w załatwianiu spraw urzędowych, w szczególności poprzez informowanie o okolicznościach mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy danego rodzaju. W tym zakresie nie wystarczy, aby organ administracji publicznej przytoczył obowiązujące przepisy, ale również – w sposób zwięzły - powinien wyjaśnić ich znaczenie.
Należy jednak pamiętać, że zasada ta nie oznacza obowiązku udzielania pomocy prawnej ani prowadzenia sprawy przedsiębiorcy, który zwraca się o informację.
10. Zakaz nakładania dodatkowych wymogów i żądania dokumentów w formie oryginałów
To normy, które zostaną utrzymane. Organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależniać swojego rozstrzygnięcia od spełnienia przez przedsiębiorcę warunków lub podania informacji nieprzewidzianych w przepisach prawa.
Do tego organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależnić swoich rozstrzygnięć od przedłożenia dokumentów w formie oryginału, poświadczonej kopii lub poświadczonego tłumaczenia, chyba że obowiązek taki jest przewidziany wprost w przepisach odrębnych z uwagi na nadrzędny interes publiczny lub wynika z bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo ratyfikowanych umów międzynarodowych.
11. Zasada identyfikacji przedsiębiorcy po numerze NIP
Kolejna zasada, która już istnieje i zostanie utrzymana. Urzędy będą miały obowiązek posługiwać się numerem NIP oraz identyfikować przedsiębiorcę na podstawie tego numeru. Uzasadnia się to w ten sposób, że NIP w końcu umożliwia uzyskanie informacji na temat spółek i osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą w rejestrach KRS i CEIDG dostępnych w Internecie.
„Przepisy ustaw szczegółowych w kontaktach przedsiębiorców z administracją nakładają na przedsiębiorców obowiązek podawania numerów np. w Krajowym Rejestrze Sądowym lub innych danych identyfikujących przedsiębiorców np. w formularzach składanych wniosków. Usunięcie tych wymogów, przede wszystkim w odniesieniu do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, uprości identyfikację przedsiębiorcy. Dodatkowo, rozwiązanie to przyczyni się do ograniczenia obowiązków informacyjnych. Przedsiębiorca we wniosku np. o wydanie zezwolenia bądź wpis do RDR będzie podawał tylko jeden numer” – czytamy w uzasadnieniu.
12. Zasada tzw. „milczącej zgody”
Jeżeli organ nie rozpatrzy wniosku w terminie uznaje się, że wydał rozstrzygniecie zgodne z wnioskiem. Po upływie terminu na wydanie decyzji, przedsiębiorca będzie mógł żądać od organu administracji publicznej zaświadczenia o wydaniu rozstrzygnięcia w drodze tzw. „milczącej zgody”. Pozwoli to usunąć przedsiębiorcy stan niepewności co do rozstrzygnięcia jego sprawy i uzyskać dokument urzędowy potwierdzający wydanie rozstrzygnięcia zgodnie z wnioskiem.
13. Zasada rozsądnych terminów dla przedsiębiorcy
Ma zostać przyjęta reguła, zgodnie z którą organ administracji publicznej, wyznaczając przedsiębiorcy termin na dokonanie określonej czynności, będzie uwzględniał czas niezbędny do jej wykonania, słuszny interes prywatny oraz interes publiczny.
W uzasadnieniu wprowadzenia tej normy słusznie zauważono, że jedną z największych barier w stosunkach z organami administracji publicznej jest wyznaczanie przez organy nieadekwatnych terminów na dokonanie określonych czynności przez przedsiębiorcę.
Dlatego wprowadzona zostanie zasada, aby terminy wyznaczane przez urzędników były realne – nie za krótkie i wystarczające dla wykonania żądanych czynności przez przedsiębiorcę.
Powyższa zasada znajdzie zastosowanie wszędzie tam, gdzie termin nie jest wprost określony w przepisach prawa, przyczyniając się do ograniczenia dowolności działań organów administracji publicznej. W związku z tym, że nie jest możliwe abstrakcyjne wskazanie „rozsądnych terminów”, organ każdorazowo będzie musiał ocenić jaki termin jest rozsądny.
Powyższa zasada znajdzie zastosowanie wszędzie tam, gdzie termin nie jest wprost określony w przepisach prawa, przyczyniając się do ograniczenia dowolności działań organów administracji publicznej. W związku z tym, że nie jest możliwe abstrakcyjne wskazanie „rozsądnych terminów”, organ każdorazowo będzie musiał ocenić jaki termin jest rozsądny.
14. Nakaz przyjmowania niekompletnych wniosków
To jedna z obecnie obowiązujących norm, ale wydaje się, że często jest zapominana. Urzędnik ma obowiązek przyjąć wniosek, czy pismo, nawet jeśli jest on niekompletny. Przy tym nie może żądać żadnych dokumentów, których konieczność przedstawienia nie wynika z przepisu prawa.
Ten obowiązek leżący po stronie organów podatkowych jest dogodnym rozwiązaniem dla przedsiębiorcy, bo skutkuje wszczęciem postępowania. „W tym zakresie spełnia oczekiwania przedsiębiorców oraz nie budzi zastrzeżeń” – napisano w uzasadnieniu.
Ten obowiązek leżący po stronie organów podatkowych jest dogodnym rozwiązaniem dla przedsiębiorcy, bo skutkuje wszczęciem postępowania. „W tym zakresie spełnia oczekiwania przedsiębiorców oraz nie budzi zastrzeżeń” – napisano w uzasadnieniu.
15. Nakaz potwierdzania przyjęcia wniosku
W nowych przepisach zaproponowano rozwinięcie elementów potwierdzenia przyjęcia wniosku. Wraz z wejściem nowej legislacji w życie na potwierdzeniu powinny znaleźć się:
- data wpływu i przewidywanego terminu rozpatrzenia wniosku;
- dane kontaktowe organu administracji publicznej;
- pouczenie o przysługujących przedsiębiorcy środkach odwoławczych i trybie ich wniesienia;
- informacja o tzw. „milczącej zgodzie”, o ile ma zastosowanie (jeżeli organ nie rozpatrzy wniosku w terminie, uznaje się, że wydał rozstrzygniecie zgodnie z wnioskiem przedsiębiorcy).
- dane kontaktowe organu administracji publicznej;
- pouczenie o przysługujących przedsiębiorcy środkach odwoławczych i trybie ich wniesienia;
- informacja o tzw. „milczącej zgodzie”, o ile ma zastosowanie (jeżeli organ nie rozpatrzy wniosku w terminie, uznaje się, że wydał rozstrzygniecie zgodnie z wnioskiem przedsiębiorcy).
Jakie jeszcze ułatwienia się pojawią
W przepisach ustawy wprowadzono także kolejne mniejsze, ale równie ważne rozwiązania szczegółowe. Na początku warto wymienić, że przedsiębiorca będzie mógł wydłużyć okres zawieszenia działalności gospodarczej do 36 miesięcy.
W przepisach ustawy wprowadzono także kolejne mniejsze, ale równie ważne rozwiązania szczegółowe. Na początku warto wymienić, że przedsiębiorca będzie mógł wydłużyć okres zawieszenia działalności gospodarczej do 36 miesięcy.
Istotne jest też wprowadzenie mediacji prowadzonych przez niezależnego mediatora. Przedsiębiorca będzie mógł wystąpić o taką asystę przy postępowaniach administracyjnych.
Nakładanie kar administracyjnych ma mieć też bardziej przejrzysty system. Organy administracji publicznej nakładając kary będą musiały uwzględniać stopień naruszenia prawa, ile czasu minęło, oraz czy przedsiębiorca podjął działania naprawcze. W sytuacji, gdy naruszenia będą miały mniejszą skalę, administracja ma nie karać, a pouczać.
Reklama.