W dobie powszechnego narzekania na tzw. umowy śmieciowe, otrzymanie propozycji etatu jest dla wielu osób spełnieniem marzeń. Jednak przed popadnięciem w euforię należy dokładnie przeczytać umowę podsuniętą przez pracodawcę. Niekiedy mogą znaleźć się w niej zapisy, które mogą mieć dla pracownika bardzo przykre konsekwencje.
Jakie elementy musi zawierać umowa o pracę?
W Polsce warunki zawierania umów o pracę w zakresie zatrudniania pracowników reguluje Kodeks pracy. Zgodnie z nim wyróżniamy 4 rodzaje takich umów. Pierwszy z nich jest na okres próbny - taka umowa może zostać zawarta na maksymalnie 3 miesiące. Kolejne to umowa zawierana na czas określony oraz nieokreślony, a także wyłącznie na okres wykonania konkretnego zadania. Dokument powinien posiadać kilka podstawowych elementów – tłumaczy Rafal Dryla z firmy GP People.
Nie podpisuj umowy, jeśli zobaczysz w niej te zapisy
Szczególnie przed podpisaniem umowy o pracę należy zwrócić uwagę, czy pracodawca nie umieścił w niej niekorzystnych dla nas zapisów, które są niezgodne z prawem. Pierwszym z nich jest klauzula o rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron ze skutkiem natychmiastowym. W takim przypadku firma może zwolnić pracownika z dnia na dzień, bez zachowania okresu wypowiedzenia czy wypłacenia odprawy. Jednak taki zapis jest niezgodny z Kodeksem pracy i pracownik może się od niego odwołać do sądu.
Kolejnym niebezpiecznym zapisem jest kara pieniężna w przypadku rezygnacji z pracy przez zatrudnionego. Jak tłumaczy Rafał Dryla, wypowiedzenie posady jest prawem, które przysługuje pracownikowi. W efekcie również tego rodzaju klauzula jest niezgodna z Kodeksem pracy.
Z kolei kobiety powinny zwrócić uwagę, czy pracodawca nie zawarł w umowie o pracę zapisu o możliwości jej rozwiązania za porozumieniem stron w przypadku zajścia w ciążę. Polskie prawo chroni panie spodziewające się dziecka. W efekcie nie tylko nie muszą one godzić się na tego rodzaju zapisy, ale mogą oczekiwać, że pracodawca przedłuży z nimi umowę do czasu porodu.
Przede wszystkim umowa o pracę powinna mieć formę pisemną i zostać sygnowana przez obie strony tuż przed rozpoczęciem wykonywania określonych zadań. Zgodnie z przepisami muszą pojawić się w niej zapisy dotyczące między innymi rodzaju umowy, daty jej nawiązania oraz wszelkie warunki związane z wynagrodzeniem, czasem pracy, a także dokładna nazwa naszego stanowiska. Jeśli w podpisywanym przez nas kontrakcie zabraknie któregoś z tych elementów, może to być podstawą do stwierdzenia jego nieważności. Dobrze też jest w nim określić dokładny zakres naszych obowiązków oraz miejsce wykonywania pracy.
Rafał Dryla
Klauzulami, które są nielegalne, a dotyczą kwestii wynagrodzenia, są również zapisy mówiące o tym, że pracownik w czasie ewentualnego przestoju w firmie zostaje pozbawiony wypłaty, a także te, według których pracodawca ma prawo potrącić z różnych przyczyn wynagrodzenie bez wiedzy i zgody osoby pracującej. Takie punkty w umowach mają chronić przede wszystkim interesy firmy, ale w ogóle nie powinny być w nich zawierane, ponieważ zgodnie z literą prawa i tak są nieważne.