Jakie innowacje społeczne są w Polsce najbardziej potrzebne?
Redakcja INNPoland
25 stycznia 2016, 13:15·3 minuty czytania
Publikacja artykułu: 25 stycznia 2016, 13:15Pytanie do dr Agnieszki Skowrońskiej, ekspertki ds.innowacji społecznych
W Polsce potrzebujemy takich innowacji, które będą rozwiązywały te problemy, które po mimo stałego mówienia o nich i wypracowanych modeli rozwiązań, ciągle nie są rozwiązane, czy nawet złagodzone.
Głównym wyzwaniem jest oczywiście demografia, ale nie rozumiana jedynie jako załamujący się system emerytalny, konieczność zapewnienia opieki i godnego życia dla osób starych. wyzwania demograficzne to głównie zahamowanie spadku liczby obywateli, na co rozwiązaniem jest podnoszenie jakości życia. Niezależnie od tego ile jest ludzi w kraju i w jakim są wieku powinni mieć warunki do samorealizacji i odnalezienia swego miejsca w społeczeństwie.
Wyróżniam cztery główne obszary, które wymagają innowacyjnych rozwiązań:
1.Profilaktyka społeczna skierowana szczególnie do dzieci i młodzieży, obejmująca wszelkiego typu nowe sposoby na przekazywanie prawidłowych postaw prozdrowotnych (np. w zakresie odżywiania), zachowań w sytuacjach trudnych (np. nękania, agresji ze strony dorosłych i rówieśników, wykorzystywania seksualnego), przeciwdziałania uzależnieniom (od środków psychoaktywnych oraz zachowań tj. uzależnienie od komputera, zakupów itp.). Działania profilaktyczne wiążą się ze zmianami w systemie edukacji oraz podkreśleniem roli relacji międzyludzkich, które są „zastępowane” przez powierzchowne kontakty za pośrednictwem nowoczesnych sposobów komunikacji.
2.Działalność zawodowa, która powinna być źródłem samorealizacji, a nie tylko sposobem na zarabianie pieniędzy. Obecnie zaczynają się procesy zmiany modelu pracy, co będzie postępowało. Praca staje się „zarabianiem” na tym, co lubię robić i co pozwala mi realizować inne pasje (podróże) i obwiązki, np. opieka i wychowywanie dzieci. Innowacyjne rozwiązania w obszarze pracy będą polegać na rozwoju elastycznych form zatrudnienia, prowadzeniu własnej działalności gospodarczej, ułatwienie godzenia pracy zawodowej z opieką, wychowaniem i edukacją dzieci, ale też na poszukiwaniu sposobów na odnajdywanie pasji, które są często zabijane przez system edukacji, co jest potem przyczyną wielu uzależnień.
3.Role społeczne osób niesamodzielnych życiowo, ale będących w tzw. wieku produkcyjnym. Są osoby, które z powodu swojej niepełnosprawności (np. wysoki stopień upośledzenia umysłowego, osoby z porażeniem czterokończynowym) nigdy nie osiągną pełnej samodzielności oraz nie będą mogły wykonywać pracy na tzw. „normalnym” rynku pracy. Innowacje w zakresie pomocy tym osobom powinny dążyć do poszukiwania ról, które są ważne dla funkcjonowania całego społeczeństwa, tak, aby i te osoby mogły się czuć jego częścią.
4.Radzenie ze społecznymi skutkami starzenia się, które są spowodowane szybkim rozwojem medycyny. Jednocześnie wydłużająca się średnia długość życia nie idzie w parze z zadowoleniem osób starych z tego przedłużonego życia. To, co im najbardziej doskwiera to samotność i niesamodzielność (szczególnie w przypadku niepełnosprawności fizycznej oraz chorób związanych z demencją). Nowe sposoby na poradzenie sobie z tymi problemami będą obejmować różnorodne formy opieki, a także znajdowania możliwości funkcjonowania w społeczeństwie.
Stare i nowe problemy społeczne będą wymagały od nas innego spojrzenia – spojrzenia od strony potrzeb osób, które doświadczają danych problemów. Poprzednie lata pokazały, że wiedza ekspertów nie wystarcza na skuteczne rozwiązanie problemów. Dlatego konieczne jest angażowanie osób , których problemy chcemy rozwiązać w cały proces odkrywania innowacji – od identyfikowania ich potrzeb do testowania prototypowych rozwiązań. Przestrzegam również przed postrzeganiem innowacji społecznych jako zrobienia „aplikacji na…”, gdyż to rzadko rozwiązuje jakiś problem, a może generować inne problemy (np. uzależnienie się od telefonu). Innowacje społeczne są trudniejsze niż te technologiczne, bo zawsze dotykają ludzi, to swego rodzaju eksperymentowanie na ludziach i relacjach między nimi, co może mieć trudne do przewidzenia skutki.