Naukowcy z Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie opracowali tanią i skuteczną technologię wytwarzania katalizatorów, które są m. in. w stanie skutecznie walczyć ze smogiem fotochemicznym oraz substancjami rakotwórczymi powstającymi w trakcie produkcji w przemyśle. Jednym z głównych składników urządzeń jest miedź, która jest o wiele tańsza od dotychczas stosowanej platyny czy palladu.
Nie każdego stać na platynę
Głównym zadaniem stworzonych katalizatorów jest usuwanie z powietrza szkodliwych lotnych związków organicznych (LZO), które są odpowiedzialne m. in. za powstawanie smogu oraz szkodliwych dla ludzkiego zdrowia substancji toksycznych. Najczęściej powstają w przemyśle, przy produkcji farb i lakierów, tworzyw sztucznych czy odtłuszczaniu powierzchni metalicznych.
Usuwanie LZO za pomocą najczęściej dotychczas stosowanego spalania nie jest do końca skuteczne. W jego wyniku następuje ponowna emisja do atmosfery szkodliwych tlenków azotu, a także występuje ryzyko skażenia dioksynami, które powstają w trakcie procesu niepełnego spalania. Z kolei stosowane dotychczas ekologiczne katalizatory są bardzo drogie. Dlatego, że jednym z głównych ich składników używanych w produkcji są metale szlachetne, takie jak platyna czy pallad.
Polska miedź zastępuje platynę
W efekcie wiele firm czy instytucji nie może sobie pozwolić na zakup kosztownych katalizatorów. W rezultacie interesującą alternatywą są efekty prac zespołu naukowców pod kierunkiem prof. Ewy Serwickiej-Bahranowskiej z Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie. Uczeni ze stolicy Małopolski zamiast platyny czy palladu, wykorzystali w zaprojektowanym przez siebie katalizatorze tlenkowym miedź, której duże złoża występują na terenie Polski.
Co ciekawe, w wyniku przeprowadzonych testów okazało się, że katalizator tlenkowy z Krakowa z wykorzystaniem miedzi usuwa zanieczyszczenia w temperaturze niższej, niż jego odpowiednik z platyny.
Realizacja projektu była możliwa dzięki otrzymaniu przez Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie dofinansowania w kwocie ponad 4 mln złotych z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG).