Trwa wyścig na superkomputery. W Warszawie za 162 mln zł ICM UW utworzyło nowe centrum Big Data

– Wygrałem, bo wziąłem mocniejsze żagle. Jak zaczynaliśmy regaty, była flauta, ale sprawdziłem prognozę na ICM-ie dla Jeziora Wulpińskiego, a tam mówili o nagłej zmianie warunków – mówi w rozmowie z INN:Poland Tomasz, zapalony żeglarz. – Mają najlepszą prognozę, a siatka ma tylko kilka kilometrów – wyjaśnia.

Od lat prognozy ICM słyną z dokładności. Symulacje oblicza superkomputer Boreasz. Maszyna, która ma szybkość tzw. 78 teraflopsów (bilionów operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę) liczy sobie już kilka lat. Najszybszy w Polsce, uruchomiony jesienią 2015 na krakowskiej AGH, Prometeusz ma ok. 35 razy większą moc obliczeniową. Niestety, superdrogie maszyny starzeją się jednak moralnie – jak mówi się w branży – bardzo szybko. Jeszcze dwadzieścia parę lat temu, pod względem mocy obliczeniowej wśród 300 najszybszych maszyn na świecie byłby iPad3, którego teraz można kupić na Allegro za kilkaset złotych.

W świecie, w którym zawrotną karierę robi termin Big Data (analiza wielkich zbiorów danych), zapotrzebowanie na moc obliczeniową komputerów nieustannie rośnie. Nie inaczej jest w Polsce. Na warszawskiej Białołęce, wiosną powstało nowe Centrum Technologii ICM UW. Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego kosztowało 162 miliony złotych, a część tej kwoty pochodziła ze środków unijnych.

– Na tę sumę składa się stworzenie całego centrum komputerowego, w tym dwóch superkomputerów i centrum wizualizacji – mówi w rozmowie z INN:Poland Paweł Prus, który odpowiada ze strony ICM za kontakt z mediami. Od 1 lipca Okeanos i Enigma będą służyć przede wszystkim polskiej nauce.

Okeanos został zaprojektowany do robienia wielkoskalowych obliczeń i modelowania (czyli np. symulacji zachowania cząsteczek w odpowiednich warunkach). Enigma jest największym w Polsce komputerem służącym analizom Big Data.

Zanim jednak oba superkomputery ruszą pełną parą, naukowcy dostali szansę, by w ramach programu Early Science kilka projektów sprawdziło możliwości nowego sprzętu ICM. Modelowano m.in. trójwymiarowy łańcuch RNA, oddziaływania van der Waalsa na powierzchni grafenu, symulowano powstawanie galaktyk i czarnych dziur. I oczywiście tworzono kolejne sposoby matematycznego prognozowania pogody.

– Okeanos już działa, już odbyła się pierwsza seria grantów w ramach Early Science. Część się już skończyła, ale coś się jeszcze liczy – mówi w rozmowie z INN:Poland Krystyna Regulska zajmująca się promocją ICM. – W tej chwili chcemy również skierować naszą ofertę do biznesu i administracji publicznej. W naszym centrum kompetencji specjaliści z różnych dziedzin będą pomagali analizować dane – dodaje.

– Jeśli chodzi o biznesowe zastosowania, to jest ich sporo, a będzie jeszcze więcej. Głównym źródłem przychodów ICM jest bowiem współpraca z biznesem – mówi Paweł Prus. – Część operacji ze starszego sprzętu została przeniesiona na Okeanosa, więc komputer już pracuje. Nie o wszystkich obliczeniach czy analizach biznesowych ICM może powiedzieć, gdyż klienci często zastrzegają tajemnicę, ale mogę podać przykład: na zlecenie międzynarodowej organizacji ICAO (największa na świecie organizacja lotnictwa cywilnego) analizujemy ruch kilku miliardów pasażerów lotniczych na całym świecie. Celem jest optymalizacja transportu lotniczego – wyjaśnia.

Z modelowania matematycznego korzysta również bloger INN:Poland Konrad Kulesza. Na podstawie dużych zbiorów danych stworzył algorytmy, które potrafią przewidzieć np. awarię systemu chłodzenia w rafinerii.