Odejście od wskaźnika WIBOR i wprowadzenie nowego – WIRON – miało być panaceum na bolączki kredytobiorców. Mamy w Polsce pierwszy kredyt oparty o WIRON. Ile kosztuje? Prawie tyle samo, co WIBOR, bo bank podniósł marżę. Na dodatek za kilka miesięcy ten kredyt będzie droższy od "wiborowego".
To prawdziwy przełom na rynku kredytów hipotecznych. Mamy pierwszy bank (ING), który oferuje kredyty zależne od wskaźnika WIRON. Problem w tym, że nie jest lepszy (czyli tańszy) od kredytu opartego o wskaźnik WIBOR. A niedługo będzie od niego wyraźnie droższy. Co poszło nie tak?
"Mimo że wskaźnik WIRON jest obecnie na niższym poziomie niż WIBOR, to ci, którzy zdecydują się na pierwszy kredyt ze wskaźnikiem WIRON, wcale nie zapłacą mniej. Powód? ING Bank Śląski podniósł marże, więc zysk na racie nie będzie aż tak imponujący. A za kilka miesięcy będzie jeszcze drożej niż z WIBOR-em" – pisze serwis Wyborcza.biz.
To niejedyny problem z nowym kredytem, którego raty wyliczane są na podstawie wskaźnika WIRON. Bo obecnie WIRON jest niższy od WIBOR-u, ale za kilka miesięcy sytuacja się odwróci. To zaś oznacza, że kredyt "wironowy" stanie się droższy od "wiborowego". Stanie się tak dlatego, że WIRON później, niż WIBOR zareaguje na obniżkę stóp procentowych.
Wyborcza.biz przypomina, że obecnie WIBOR 6M wynosi 6,95 proc. Z kolei WIRON to 5,91 proc. W przypadku banku ING i jego nowego kredytu wyliczanego na podstawie WIRON-u, mamy jednak wyższą marżę banku, niż przy kredycie "wiborowym". Różnica między tymi dwoma produktami nie jest duża.
Jak wylicza Wyborcza.biz, "stary" kredyt ma oprocentowanie na poziomie 8,54-8,59 proc. W przypadku nowej oferty z WIRON-em musimy zsumować marżę na poziomie 2,34-2,39 proc., WIRON na poziomie 5,91 proc., mamy więc oprocentowanie na poziomie 8,24-8,3 proc.
A więc pomimo faktu, że iż WIRON jest na poziomie o 1,04 p.p. niższym niż WIBOR, to oprocentowanie na nim oparte jest już niższe o zaledwie 0,3 p.p.
Przypomnijmy, że WIBOR to Warsaw Interbank Offer Rate. Oznacza wysokość oprocentowania na polskim rynku międzybankowym. Stawka stopy procentowej, po jakiej banki udzielają pożyczek innym bankom, jest zmienna i ustalana codziennie o stałej porze. Od jego wysokości zależy wysokość rat kredytów złotowych. Ma wpływ na kredyty o wartości pół biliona złotych.
WIBOR ma on odzwierciedlać koszty, jakie ponoszą banki. Jak wyjaśnia GPW Benchmark, informację o tym znajdziemy w załączniku nr 1 do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 171.
Załącznik ten przesądza, że metoda każdego wskaźnika referencyjnego musi na pierwszym poziomie kaskady danych uwzględniać rzeczywiste transakcje. Administrator w Poziomach Transakcyjności Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR podaje informację o tym, jak wygląda struktura poszczególnych danych wejściowych odnoszących się do transakcji.
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego jako organ nadzoru nad Administratorem wskaźników referencyjnych w komunikacie z dnia 6 grudnia 2022 r. wskazał, że opracowywanie stosowanego w Polsce przez banki i inne podmioty nadzorowane kluczowego dla polskiego rynku finansowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR (dalej też: WIBOR) odbywa się zgodnie z wymaganiami określonymi przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014.
W najnowszym komunikacie UKNF z dnia 29 czerwca 2023 r. Urząd opublikował także komunikat z oceny zdolności wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR do pomiaru rynku oraz realiów gospodarczych. W komunikacie tym Komisja w konkluzjach wskazała, że "(…) Uwzględniając wyniki analizy jakościowej materiałów źródłowych oraz rezultaty analizy ilościowej dotyczącej danych wejściowych organ nadzoru stwierdził, że kluczowy wskaźnik referencyjny stopy procentowej WIBOR posiada zdolność do pomiaru rynku oraz realiów gospodarczych, do których pomiaru został on powołany. Zgodnie z oceną Komisji, wskaźnik WIBOR we właściwy sposób reaguje na zmianę uwarunkowań płynnościowych, zmiany stóp banku centralnego oraz realiów gospodarczych".
Jak wskazuje GPW Benchmark, administrator przy ustalaniu wskaźnika referencyjnego stosuje, tam gdzie jest to możliwe, rzeczywiste dane wejściowe dotyczące transakcji, najpierw z rynku bazowego, a następnie z rynków powiązanych.
Dopiero w sytuacji kiedy dane dotyczące transakcji nie są wystarczające do zapewnienia rzetelności i dokładności wskaźnika referencyjnego lub są do tego celu nieodpowiednie Administrator wykorzystuje również inne dane zgodnie z Metodą Kaskady Danych, co jest zgodne z art. 11 Rozporządzenia BMR oraz Załącznikiem I do Rozporządzenia.
Na potrzeby wyznaczania wskaźnika referencyjnego Administrator stosuje metodę, która jest dostępna publicznie i stanowi Załącznik do Regulaminu Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR. Wszystkie Podmioty Przekazujące dane zobowiązane są do przestrzegania postanowień Kodeksu Postępowania, które mają na celu wdrożenie odpowiednich mechanizmów kontroli wewnętrznej zmierzających do zapewnienia zgodności realizacji postanowień Rozporządzenia BMR w zakresie przekazywania danych.
Kontrowersje wokół wyliczania stawki WIBOR sprawiły, że zostanie ona zastąpiona nową. Ma go zastąpić WIRON, lepiej odzwierciedlający rzeczywistość. WIRON to skrót od Warsaw Interest Rate Overnight, którego administratorem jest GPW Benchmark."Overnight" oznacza, że stopa procentowa będzie jednodniowa (WIBOR 3M oblicza się na 3 miesiące, a M6 na 6).
WIRON będzie z najważniejszych czynników decydujących o wysokości oprocentowania kredytów w Polsce. Znajdzie zastosowanie w umowach finansowych (np. kredytowych) oraz instrumentach finansowych (np. papierach dłużnych).
Ekonomista Marek Zuber w "Rozmowie Tygodnia" INNPoland wytłumaczył, co wprowadzenie WIRON-u oznacza dla kredytobiorców. Indeks, gdy się już pojawi, nie będzie dotyczył zaciągniętych kredytów, a dopiero tych nowych. Z tą różnicą, że w czasie trwania umowy płatnik będzie mógł zdecydować, że zmienia WIBOR na WIRON.
Teoretycznie mogłoby się wydawać, że to nowy wskaźnik będzie bardziej opłacalny, bo w ciągu miesiąca zaoszczędzi się kilkadziesiąt złotych. Natomiast w sytuacji, gdy zaciągnęliśmy kredyt na 25 czy 30 lat, możemy nie odczuć większej różnicy. Zuber stwierdził, że na WIRON dobrze będzie się zdecydować w przypadku, gdy kredyt obejmuje od pół roku do roku.
Jest to spowodowane cyklami koniunkturalnymi, które sprawiają, że inflacja naprzemiennie wznosi się i opada, tak samo jak stopy procentowe. WIRON będzie reagował na ich spadki później niż WIBOR 3M.