W Polsce wiele rodzin i najbliższych osób zmarłego boryka się z dylematem prawnym, co zrobić jeśli osoba, która poniosła śmierć, nie zdążyła sporządzić testamentu. Często dochodzi też do podziału spadku po osobie bezdzietnej.

Kto dziedziczy spadek po osobie bezdzietnej?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, spadek po osobie bezdzietnej, czyli kimś, kto nie miał żadnych dzieci oraz dalszych zstępnych, należy się w pierwszej kolejności małżonce lub małżonkowie i rodzicom zmarłego. W sytuacji zgonu osoby bezdzietnej rodzicom denata należy się 25 proc. całości spadku. Jeśli nie ustalono ojcostwa spadkodawcy, udział spadkowy matki wynosi połowę całości spadku.

Omawiana sytuacja dotyczy dziedziczenia ustawowego, które opisane jest szczegółowo w przepisach prawa. Dzieje się tak jedynie wówczas, gdy osoba zmarła nie sporządziła testamentu. Ostatnim beneficjentem majątku należącego do bezdzietnego denata, zgodnie z prawem, jest gmina, w której zmarły ostatni raz mieszkał oraz Skarb Państwa.

Dziedziczenie ustawowe - prawo spadkowe

Z dziedziczeniem ustawowym mamy do czynienia również wtedy, gdy osoby wskazane przez denata w testamencie odmawiają przyjęcia spadku lub z różnych przyczyn nie mogą go przyjąć. To jednak rzadkie sytuacje, ponieważ spadkobiercom prawo do przyjęcia spadku może odebrać jedynie sąd poprzez uznanie, że są one niegodne do otrzymania majątku zmarłego. Sytuacja taka jest możliwa jedynie w chwili, gdy spadkobierca dopuścił się wcześniej ciężkiego przestępstwa przeciwko i na szkodę bliskiego zmarłego.

Warto też wiedzieć, że do dziedziczenia ustawowego chodzi też wtedy, gdy autor testamentu w swojej ostatniej woli nie ujął i nie opisał całej i kompletnej masy spadkowej. Oto kolejność dziedziczenia ustawowego szczegółowo opisana w Kodeksie Cywilnym:

• pierwsza grupa: małżonek i zstępni (dzieci) spadkodawcy;  
• druga grupa: małżonek i rodzice spadkodawcy; 
• trzecia grupa: małżonek i rodzeństwo spadkodawcy; 
• czwarta grupa: dziadkowie spadkodawcy; 
• piąta grupa: pasierbowie spadkodawcy; 
• szósta grupa: gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy i Skarb Państwa. 

Bezdzietny brat lub siostra - kto dziedziczy spadek?

Sprawdziliśmy, kto dziedziczy spadek w przypadku śmierci bezdzietnego brata lub siostry. W tym wypadku prawo mówi jasno, że jeśli osoba zmarła miała żonę lub męża, to wówczas ona dziedziczy spadek, dzieląc się nim z rodzicami denata. Proces ten wynika z dziedziczenia ustawowego.

W sytuacji, gdy zmarły, który nie sporządził testamentu oraz nie posiadał żony ani męża, ale ma za to brata lub siostrę, a jeden z jego rodziców nie dożył otwarcia spadku, to wówczas jego rodzeństwo jest uprawnione do dziedziczenia części spadku w trybie ustawowym. Natomiast jeśli rodzeństwo denata również nie żyje, prawo do spadku mają bratanice i bratankowie zmarłego.

Jak uniknąć dziedziczenia długów w ramach spadku

W INNPoland odpowiadaliśmy już na pytania naszych czytelników co tego jak postąpić kiedy spadek spędza sen z powiek. Wówczas wyjaśnialiśmy jak ustrzec się dziedziczenia długów po bliskich zmarłych. Zgodnie z art. 1012 kodeksu cywilnego spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (jest to tzw. przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza). Może też spadek odrzucić – wówczas zostaje wyłączony z dziedziczenia, jakoby w ogóle nie dożył otwarcia testamentu.