Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu nową monetę z serii "Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni". Od jutra będzie w sprzedaży nowa moneta kolekcjonerska z wizerunkiem Zygmunta Szendzielarza ps. "Łupaszka". To już kolejny – delikatnie mówiąc – kontrowersyjny bohater na polskich monetach. Poprzedni wywołał mały skandal dyplomatyczny.
To już kolejny co najmniej kontrowersyjny bohater podziemia antykomunistycznego, którego prezes Glapiński zdecydował się umieścić na monecie. Przypomnijmy: major Zygmunt Szendzielarz pseudonim "Łupaszka" – dowódca V Brygady Wileńskiej – to postać niejednoznaczna.
Z dokumentów historycznych wynika, iż w 1944 roku na jego rozkaz dokonano pacyfikacji litewskiej wsi Dubinka, gdzie zginęło 27 osób, w tym kobiety i dzieci. Do podobnej sytuacji doszło w roku 1945 na terenie Polski we wsi Potoka.
Powyższe zdania to cytat z uchwały radnych Białegostoku, którzy kilka lat temu zdecydowali o zmianie patrona jednej z miejskich ulic. Ulicę Łupaszki zastąpiła neutralna Podlaska.
"Żołnierze Wyklęci dla jednych byli bohaterami, dla innych zwykłymi bandytami w mundurach. Sam "Łupaszka" święty nie był, żołnierze którzy służyli pod jego rozkazami dokonali mordu na litewskiej ludności cywilnej w Dubinkach, zabijając dzieci, kobiety w ciąży czy 84-letniego starca. Takie były czasy, wojna prowadzi do zezwierzęcenia, akcja szwadronu "Łupaszki" była odwetem za dokonaną wcześniej zbrodnię litewskich żołnierzy na polskich cywilach" – pisał serwis naTemat.pl podczas debaty o roli Łupaszki.
Srebrna moneta z wizerunkiem Łupaszki o nominale 10 zł zostanie wyemitowana w nakładzie do 10 000 sztuk i będzie można ją nabyć we wszystkich oddziałach okręgowych NBP i w sklepie internetowym. Cena to 210 zł.
NBP w komunikacie prasowym nie wspomina o żadnych kontrowersjach dotyczących Łupaszki. Pisze jedynie, że "w 2007 r. prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył "Łupaszkę" pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej"
Seria monet NBP z żołnierzami wyklętymi budzi olbrzymie kontrowersje. W zeszłym roku nasz bank centralny wywołał potężną aferę, bijąc monetę z innym członkiem tego grona.
"Powojenne Podhale było miejscem, gdzie antyżydowska przemoc przybrała drastyczne formy. Za część dokonanych tam zbrodni odpowiadają bojowcy oddziału »Błyskawica« dowodzonego przez majora Józefa Kurasia 'Ognia'" – pisali historycy i przedstawiciele środowisk żydowskich protestujący przeciw upamiętnieniu Józefa Kurasia monetą.
Decyzja Narodowego Banku Polskiego miała zostać odebrana ze zdumieniem przez pracowników słowackiej ambasady.
– Nie można napisać, że sprawca mordów, tortur, samowolnych wyroków śmierci, nakazów wysiedlania "zachowywał się jak trzeba" – mówi historyk Ludomir Molitoris, sekretarz generalny Towarzystwa Słowaków w Polsce.
A napis "Zachowali się jak trzeba" (trawestacja słów Danuty Siedzikówny, ps. "Inka"), widnieje na rewersie monet kolekcjonerskich z serii "Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni". Tymczasem Kuraś samowolnie wydawał wyroki śmierci, ze swoim oddziałem torturował, rabował, mordował.
Dość powiedzieć, że Kurasia ścigała nawet Armia Krajowa, której dowództwo w pewnym momencie wydało na niego wyrok śmierci.
Przypomnijmy, że NBP pod wodzą Adama Glapińskiego chętnie wpuszcza na monety symbole, jakie wydają się ważne dla partii, która powołała go na stanowisko szefa banku centralnego.
Narodowy Bank Polski w 2023 roku wprowadził do obiegu monetę okolicznościową w standardzie obiegowym o nominale 5 zł z serii "Odkryj Polskę" – "Kanał Żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną".
To dość zaskakujący krok. W serii "Odkryj Polskę" znajdują się bowiem monety przedstawiające zabytki i ważne budowle. Mamy monety z zamkami w Warszawie, Szczecinie, kościołem Mariackim, poznańskim ratuszem, Pałacem Branickich, gdańską bramą Żuraw itp. Najbardziej "przemysłowe" budowle na liście monet z tej serii to Kanał Bydgoski (zbudowany ćwierć tysiąclecia temu) i XIX-wieczny łódzki Księży Młyn.
Teraz dołączyła do tego moneta przedstawiająca Kanał Żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną. Rewers monety 5 zł przedstawia Kapitanat Portu Nowy Świat oraz wejście do kanału od strony Zalewu Wiślanego.
NBP pisze, że kanał to najbardziej skomplikowana inwestycja hydrotechniczna w Polsce. W trakcie realizacji zastosowano unikatowe rozwiązania, np. innowacyjne betonowe bloki do budowy falochronów. Wcześniej użyto ich jedynie w Holandii. W Polsce – po raz pierwszy na świecie – układano je również pod wodą.