Oszałamiające widoki z księżyca Jowisza. NASA publikuje nowe zdjęcia

Sonda Juno zbliżyła się do tego trzeciego co do wielkości księżyca Jowisza na ledwie 11 680 kilometrów. Jego powierzchnię pokrywają setki aktywnych wulkanów i jeziora lawy. Io to najbardziej wulkanicznie aktywne miejsce w naszym Układzie Słonecznym.

Skąd wulkany na Io?

Księżyc jest odkształcany przez potężną grawitację gazowego giganta, co wywołuje wulkaniczną aktywność na całej powierzchni na skutek tarcia wewnątrz księżyca. Orbita Io wokół Jowisza jest eliptyczna, przez co to oddziaływanie jest zmienne - amplituda (największe wychylenie) może wynosić nawet 100 metrów.

Nowe zdjęcia ukazują nowe szczegóły przy północnym biegunie księżyca. Ukazują one ogromne, sześciokilometrowe góry, które nie są wulkaniczne. W nadchodzących miesiącach sonda będzie wykonywać kolejne bliskie przeloty nad powierzchnią Io.

30 grudnia 2023 roku oraz 3 lutego 2024 roku ma zbliżyć się na odległość zaledwie 1500 kilometrów od powierzchni księżyca.

Misja Juno

5 sierpnia 2011 roku, bezzałogowa sonda NASA Juno wyruszyła w pięcioletnią podróż do Jowisza, największej planety w naszym Układzie Słonecznym. Juno dotarła do Jowisza 4 lipca 2016 roku po pokonaniu odległości 1 740 milionów mil i osiedliła się na 53-dniowej orbicie biegunowej rozciągającej się od tuż nad chmurami giganta, aż po zewnętrzne obszary magnetosfery tego gazowego olbrzyma.

Podczas 35 okrążeń Jowisza w trakcie misji głównej, Juno zgromadziła ponad trzy terabajty danych naukowych i dostarczyła zachwycające widoki Jowisza i jego satelitów, wszystkie przetworzone przez naukowców obywatelskich za pomocą pierwszego aparatu NASA przeznaczonego do działalności społecznościowej. 

Odkrycia Juno pozwoliły ujawnić warstwę atmosferyczną planety, sięgającą daleko poza chmury wodne oraz głębiny z jądrem złożonym z rozrzedzonych ciężkich pierwiastków. Pod koniec misji głównej sonda zaczęła badanie całego otoczenia Jowisza.

Swoje badania będzie kontynuować do września 2025 roku lub do zakończenia swojego żywota. Praca Juno obejmuje analizę Jowisza, jego pierścieni oraz księżyców. Oprócz Io sonda sfotografowała także lodowy księżyc Europę.

Badanie gazowych gigantów

Jowisz, ogromny i trudny do przegapienia, nadal pozostaje pod wieloma względami zagadką. Nie wiemy chociażby jak dokładnie powstają takie ciała niebieskie jak on. Narodziny innego gazowego giganta mogły zaobserwować dwa teleskopy.

Jowisza juniora zauważyły zespoły dwóch radioteleskopów: VLT (dosłownie Bardzo Duży Teleskop) i ALMA. Uwaga obu została skierowana na gęsto obłok pyłowo-gazowy otaczający gwiazdę V960 Mon. Wewnątrz niego zaszły procesy prowadzące do lokalnego zagęszczenia się materii, z której może narodzić się gazowy gigant podobny do naszego Jupitera.