Sztuczna inteligencja ogłupia? Naukowcy mają dowód

Od ponad dwóch lat narzędzia generatywnej sztucznej inteligencji wkraczają w kolejne sfery naszego życia. Z jednej strony, AI ułatwia nam codzienne zadania, automatyzując żmudne procesy. Z drugiej strony, pojawia się coraz więcej obaw, że nadmierne poleganie na AI może prowadzić do stopniowego osłabienia naszych zdolności poznawczych.

Szybka praca kosztem myślenia

Aby zbadać to ryzyko, amerykańscy i brytyjscy naukowcy z Carnegie Mellon University i Microsoft Research przeprowadzili ankietę wśród 319 pracowników umysłowych, którzy regularnie korzystają z generatywnej AI w pracy. Uczestnicy badania opisali setki przykładów zadań, w których wykorzystywali AI: ich cele, narzędzia AI i sposób ich użycia.

Badacze pytali ankietowanych o ich zaufanie do AI, zdolność do oceny jej pracy oraz pewność, czy potrafiliby wykonać dane zadanie samodzielnie. Wyniki badania wykazały, że osoby korzystające z AI w pracy często sądzą, że wysiłek poznawczy wymagany do zrealizowania danego zadania jest niższy niż w rzeczywistości. To z kolei wiąże się z ryzykiem osłabienia krytycznego myślenia i samodzielnego rozwiązywania problemów.

Chociaż generatywna sztuczna inteligencja może poprawić wydajność pracowników, może również hamować krytyczne zaangażowanie w pracę i potencjalnie prowadzić do długotrwałego nadmiernego polegania na narzędziu i zmniejszonych umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów. Większe zaufanie do zdolności generatywnej sztucznej inteligencji do wykonania zadania wiąże się z mniejszym wysiłkiem krytycznego myślenia. – czytamy w raporcie z badania.

Alternatywa dla myślenia

Naukowcy zaobserwowali, że pracownicy, którzy ufają AI, rzadziej angażują się w krytyczne myślenie. Z kolei osoby pewne siebie częściej myślały krytycznie, nawet jeśli wymagało to większego wysiłku. Badanie sugeruje, że nadmierne poleganie na AI może być przeszkodą w rozwoju krytycznego myślenia.

Co ciekawe, badanie wskazuje na zmianę w rodzaju wysiłku, jakiego podejmują się nasze umysły. Uczestnicy badania skupiają się bardziej na weryfikacji informacji i zarządzaniu zadaniami, a mniej na gromadzeniu wiedzy i rozwiązywaniu problemów.

Podczas korzystania z narzędzi GenAI wysiłek wkładany w myślenie krytyczne przenosi się ze zbierania informacji na ich weryfikację; z rozwiązywania problemów na integrację odpowiedzi AI; i z wykonywania zadań na zarządzanie nimi .– piszą autorki i autorzy badania. 

Poleganie na AI w prostych zadaniach, takich jak korekta tekstu, może wydawać się nieszkodliwe. Jednak zdaniem badaczy, "może to prowadzić do negatywnych skutków w sytuacjach wysokiego ryzyka". Naukowcy podkreślają, że "ryzykowne jest, aby użytkownicy stosowali krytyczne myślenie tylko w sytuacjach wysokiego stopnia ryzyka". Bez regularnego ćwiczenia, zdolności poznawcze mogą z czasem ulec pogorszeniu.