Kilka dni temu została podpisana konstytucja firmy rodzinnej, którą miałam niezwykłą przyjemność przygotowywać. Konstytucja ta należy do rodziny Kostrzewskich z Ostrzeszowa. Rodzina w drugim pokoleniu zarządza Fabryką Ceramiki Budowlanej, która powstała pod koniec XIX wieku. Było to wydarzenie podniosłe dla rodziny, przyjaciół i uczestników konferencji "Kody Wartości", podczas której rodzina złożyła swoje podpisy pod tym dokumentem.
REKLAMA
Projekt pt. „Kody Wartości” uruchomiłam trzy lata temu specjalnie dla firm rodzinnych. W trakcie tego projektu wydałam trzy książki. Dwie ukazały się nakładem wydawnictwa Wolter Kluwer i dotyczą strategicznych dylematów firm rodzinnych („Stawka większa niż biznes” oraz „W kierunku długowieczności. Konstytucje firm rodzinnych”). Trzecia zaś książka związana jest bezpośrednio z projektem, ma więc taki sam tytuł – „Kody Wartości”. W każdej z nich odnoszę się do tego, jak wielką wagę mają wartości którymi kierują się firmy rodzinne. O jakie kody wartości chodzi? Te, które czynią człowieka poddanym lub przedsiębiorcą; krótkodystansowcem lub pragmatycznym wizjonerem. Wartości, które rozwijają harmonijnie człowieka-przedsiębiorcę. Wszystko w kontekście firmy rodzinnej, firmy, która staje się częścią życia rodzinnego. I nie dlatego, że wciąż z uporem o niej się mówi i zadręcza wszystkich dookoła. Chodzi o coś więcej, o filozofię życia, wartości, które wszystko harmonizują, sprawiają, że kapitał rodziny ten finansowy i niefinansowy buduje nową wartość i zdrowy kapitalizm.
Polskie firmy rodzinne założone pod koniec lat 80. i na początku 90. w największym stopniu są pod presją procesu sukcesyjnego. Jak wynika z badań, których wykonanie zleciałam w ramach prowadzonego przez siebie Instytut Biznesu Rodzinnego, tylko 6,3% potencjalnych sukcesorów zechce przejąć rodzinny biznes. Szansą na zwiększenie zainteresowania sukcesorów rodzinnym biznesem może być jego profesjonalizacja, rozwój produktów i rynków. To sprawia, że biznes staje się atrakcyjny z punktu widzenia młodego człowieka. Rozwój biznesu rodzinnego oznacza także podniesienie poziomu emocji, jakie temu towarzyszą. Firma staje się ważnym dobrem rodziny, który jest generatorem kapitału potrzebnego do dalszych inwestycji, podczas, gdy pewna jego część ma zaspokajać potrzeby rodziny.
Rodzina biznesowa z czasem, w miarę rozwoju firmy, wchodzi do innego kręgu wtajemniczenia - tworzy ład rodzinny. Celem jest wzmocnienie poczucia wspólnoty. Planuje się wówczas zjazdy rodzinne, które mają służyć usprawnieniu przepływu informacji w rodzinie. Powołuje się radę rodziny, która składa się z najbardziej zaangażowanych w biznes przedstawicieli rodzin. Oni zajmują się planowaniem strategicznym i wzmacnianiem więzi pomiędzy biznesem a rodziną. Ostatecznie tworzy się konstytucję firmy rodzinnej, która jest przewodnikiem po misji, wizji i wartościach, które regulują powiązania członków rodziny z biznesem. Wszystko jest procesem, życiem. Jak życie zmienia się z czasem, ale trwa. Tak całe to dzieło ma trwać, a pewne tylko elementy we wzajemnej zależności zmieniać się. To idee fixe, cel do osiągnięcia, którym jest zdrowy kapitalizm. W sensie budowania kapitału, wzmacnianiu suwerenności najpierw jednostki, potem rodziny, klanu, społeczności i dalej kolejnych kręgów rodzinnych, społeczeństwa aż naród osiąga poziom życia, który jest satysfakcjonujący. Samorealizacja osiąga swój szczyt. Rodzina biznesowa, to droga, nie cel.
Elementy ładu rodzinnego pełnią ważną funkcję w procesie sukcesji. Decyzja o formie sukcesji powinna odzwierciedlać oczekiwania rodziny wobec firmy zawarte w konstytucji rodziny, zaś w sam proces podejmowania decyzji sukcesyjnej powinna być zaangażowana rodzina podczas zjazdów rodzinnych.
Analizując konstytucję firmy rodzinnej można zauważyć, że najczęściej wyróżnia się jej trzy składowe: deklarację rodzinną, protokół rodzinny i odniesienie do struktury własności. W deklaracji rodzinnej prezentuje się wizję rodziny oraz wynikające z niej misję i wartości rodzinne. Protokół rodziny zaś, wprowadza regulacje dotyczące jej samej i mające przełożenie na biznes. W tym kontekście rodzina może sformułować politykę zatrudniania członków rodziny, dokształcania, czy udzielania innego wsparcia. W dokumencie odnoszącym się do struktury własności wyjaśnia się politykę postępowania z majątkiem. Nie jest to jednak dokument mający swoje umocowanie prawne. Służy on wyjaśnieniu koncepcji rodziny założycielskiej, co do jej funkcjonowania w przyszłości i wskazuje reguły postępowania dla młodego pokolenia. Oczywiście dokument taki powinien odsyłać do ustaw, jeśli takie istnieją.
Rozwój przedsiębiorstwa, jego profesjonalizacja, ale też ogromne emocje związane z zarządzaniem fabryką przez trójkę ambitnych sukcesorów wymagały wprowadzenia większej harmonii, reguł i zasad. To doprowadziło do powstania konstytucji rodzinnego biznesu. Konstytucje rodzin biznesowych uświadamiają ich interesariuszom wagę tego dokumentu i wpływ na rozwój biznesu, jak i stabilizację życia rodzinnego. Potem, poprzez przykład przenosi się to na całe rodziny, pracowników, na społeczeństwo. A stąd – to już niedaleka droga do harmonii i dobrobytu. Proces wyjątkowy i podejmowany przez wyjątkowych właścicieli firm rodzinnych.
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!