Reklama.
Poszukiwanie rozwiązania, które z jednej strony odpowie na odmienne potrzeby różnych grup w lokalnej społeczności, z drugiej będzie spełniało założenia strategii rozwoju przyjętej przez inwestora to bardzo częste wyzwanie. Stają przed nim zarówno podmioty publiczne, jak i jednostki administracji oraz firmy. Na szczeblu centralnym konsultacje często dotyczą nowych rozwiązań prawnych, które mają wpłynąć na życie obywateli, czy funkcjonowanie przedsiębiorstw. Dlatego ważne jest, aby standardy prowadzenia konsultacji kształtowane były również w sposób partycypacyjny, z uwzględnieniem perspektyw różnych grup.
Celem Forum Praktyków Konsultacji, które tym razem odbyło się w Sopocie, była wymiana wiedzy i dobrych praktyk wśród pracowników samorządów. Wzięli w nim udział pracownicy samorządów z różnych miast w Polsce, którzy uznają konsultacje za ważną część tworzenia polityk publicznych oraz narzędzie budowania wspólnoty lokalnej.
Organizatorami Forum była Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych oraz Urząd Miasta Sopot. W ramach projektu „Konsultacje z zasadami” FISE, wspólnie z Fundacją Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” organizują w różnych miastach spotkania, w których mieszkańcy i władza zastanawiają się nad tym jak podnieść standardy lokalnych konsultacji. Jednym z nich było właśnie spotkanie w Sopocie.
Postawą scenariusza spotkań są dwa opracowania dotyczące zasad prowadzenia konsultacji: 7 zasad konsultacji oraz Kanon Lokalnych Konsultacji Społecznych, które powstały w ramach projektu dzięki współpracy specjalistów z różnych środowisk: administracji centralnej, samorządów lokalnych, związków samorządowych, środowiska akademickiego oraz NGO.
Swoimi doświadczeniami dzielili się w Sopocie uczestnicy spotkania - praktycy, którzy angażują się w konsultacje społeczne na szczeblu lokalnym, zarówno jako organizatorzy, jak i uczestnicy procesów. Popołudnie zagospodarowane było na warsztaty, które miały przynieść konkluzje, jak w praktyce wdrażać 7 zasad konsultacji społecznych, opracowanych w ramach projektu „Konsultacje z zasadami”:
1. DOBRA WIARA - Konsultacje prowadzone są w duchu dialogu obywatelskiego. Strony słuchają się nawzajem, wykazując wolę zrozumienia odmiennych racji.
2. POWSZECHNOŚĆ - Każdy zainteresowany tematem powinien móc dowiedzieć się o konsultacjach i wyrazić w nich swój pogląd.
3. PRZEJRZYSTOŚĆ - Informacje o celu, regułach, przebiegu i wyniku konsultacji muszą być powszechnie dostępne. Jasne musi być, kto reprezentuje jaki pogląd.
4. RESPONSYWNOŚĆ - Każdemu, kto zgłosi opinię, należy się merytoryczna odpowiedź w rozsądnym terminie, co nie wyklucza odpowiedzi zbiorczych.
5. KOORDYNACJA - Konsultacje powinny mieć gospodarza odpowiedzialnego za konsultacje tak politycznie jak organizacyjnie. Powinny one być odpowiednio umocowane w strukturze administracji.
6. PRZEWIDYWALNOŚĆ - Konsultacje powinny być prowadzone od początku procesu legislacyjnego. Powinny być prowadzone w zaplanowany sposób i w oparciu o czytelne reguły.
7. POSZANOWANIE INTERESU OGÓLNEGO - Choć poszczególni uczestnicy konsultacji mają prawo przedstawiać swój partykularny interes, to ostateczne decyzje podejmowane w wyniku przeprowadzonych konsultacji powinny reprezentować interes publiczny i dobro ogólne.*
2. POWSZECHNOŚĆ - Każdy zainteresowany tematem powinien móc dowiedzieć się o konsultacjach i wyrazić w nich swój pogląd.
3. PRZEJRZYSTOŚĆ - Informacje o celu, regułach, przebiegu i wyniku konsultacji muszą być powszechnie dostępne. Jasne musi być, kto reprezentuje jaki pogląd.
4. RESPONSYWNOŚĆ - Każdemu, kto zgłosi opinię, należy się merytoryczna odpowiedź w rozsądnym terminie, co nie wyklucza odpowiedzi zbiorczych.
5. KOORDYNACJA - Konsultacje powinny mieć gospodarza odpowiedzialnego za konsultacje tak politycznie jak organizacyjnie. Powinny one być odpowiednio umocowane w strukturze administracji.
6. PRZEWIDYWALNOŚĆ - Konsultacje powinny być prowadzone od początku procesu legislacyjnego. Powinny być prowadzone w zaplanowany sposób i w oparciu o czytelne reguły.
7. POSZANOWANIE INTERESU OGÓLNEGO - Choć poszczególni uczestnicy konsultacji mają prawo przedstawiać swój partykularny interes, to ostateczne decyzje podejmowane w wyniku przeprowadzonych konsultacji powinny reprezentować interes publiczny i dobro ogólne.*
Dyskusja w Sopocie pokazała, że choć istnieją wypracowane kanony, wzorce i wytyczne prowadzenia konsultacji, ciągle zdarzają się sytuacje wymykające się prostym schematom. Rzeczywistość zmienia się na tyle szybko, że wypracowane rozwiązania wymagają adaptacji i aktualizacji. Na postawione w tytule pytanie w Sopocie padały różne propozycje: tak, mieszkańcy Warszawy mogą zabierać głos w sprawie Sopotu, zgodnie z zasadą powszechności konsultacji, gdzie każdy zainteresowany może wyrazić opinię. Były też głosy sceptyczne: czy turysta, który spędza tu tydzień ma mieć takie same prawo głosu, jak mieszkaniec? Kolejne Forum planowane jest już na czerwiec 2016 i zgodnie ze wstępnymi deklaracjami organizatorów ma się odbyć w Warszawie.
* „7 zasad konsultacji” Departament Analiz i Komunikacji Publicznej, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Maj 2013)