Przetarg na kupno helikopterów dla Airbusa. Razem z tą wygraną Francuzów zmieniają się zasady offsetów

Zakup nowych helikopterów wart jest około 10 mld złotych. Jak podkreśliło Ministerstwo Obrony Narodowej, kandydaci z Polski - czyli PZL Świdnik i konsorcjum Sikorsky-PZL Mielec - nie spełniły wymagań formalnych i technicznych przetargu. Ta pierwsza firma po ogłoszeniu decyzji wyraziła swoje rozczarowanie, twierdząc, że złożyła najlepszą ofertę. PZL Świdnik nie odniósł się jednak do kwestii wymogów formalnych i technicznych.

Ważniejsza jednak, niż sam przetarg, jest rewolucja w offsetach, jakiej dokonuje rząd. Zgodnie z nowymi przepisami, które obowiązują od tego roku, offset nie jest już obowiązkowy, ale ma być uzasadniony względami obronności.

Dotychczas offset był obowiązkowy przy zagranicznych zakupach wartych co najmniej pięć mln euro – teraz nie będzie obligatoryjny. Chodzi o to, żeby w razie zagrożenia lub wojny, armia mogła szybko i bez zbędnych formalności dokonać koniecznych zakupów.

– W założeniu offset miał spowodować rozrost firm, lokowanie kapitału w różnych gałęziach gospodarki, jednak często oferowano przestarzałe linie technologiczne, nie można było zmusić zagranicznego dostawcy do wykonania umowy – twierdzi Renata Butryn z sejmowej komisji obrony. Jako przykład podaje niekończące się spory wokół offsetu za zakup kołowego transportera opancerzonego Rosomak i technologii, które miały trafić do Huty Stalowa Wola, a skończyło się na listach intencyjnych. – Była to jedna z najgorzej przygotowanych umów – dodaje Butryn.

Chodzi między innymi o budowę przemysłowej farmy świń w Polsce w zamian za kupno samolotów.

Największe umowy offsetowe podpisane do tej pory dotyczyły samolotu F-16, samolotów transportowych CASA, kołowych transporterów opancerzonych Rosomak, przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike, radiostacji Harris czy systemów dla patrolowca Ślązak. Do 2015 r. zawarto w Polsce 23 umowy offsetowe na ponad 33 mld zł.