Od 1 sierpnia 2017 r. wszystkie placówki medyczne będą miały ustawowy obowiązek przechowywać dokumentację medyczną pacjentów w formie elektronicznej. Jedną z najnowocześniejszych w Europie oraz największą w Polsce serwerownią, gdzie mogą być gromadzone tego typu informacje jest Medyczne Centrum Przetwarzania Danych (MCPD)-ItQ Data Center, wybudowane przez spółkę Data Techno Park z Wrocławia. O specyfice budowy tego typu obiektów oraz metodach ich zabezpieczenia serwis InnPoland rozmawia z dr inż Samehem Abu Mizerem, jednym z nielicznych w Polsce ekspertów w tej dziedzinie. Doktor Abu Mizer jest odpowiedzialny za powstanie MCPD. Wcześniej m. in. sprawował funkcję Głównego Specjalisty do spraw Inwestycji w Ministerstwie Finansów, gdzie pełnił nadzór nad budową Centrum Przetwarzania Danych w Radomiu, które zostało oddane do użytku w 2011 r.
Jakie wymagania techniczne musi spełnić budynek, w którym mieszczą się tak duże serwerownie, jak Medyczne Centrum Przetwarzania Danych?
Sameh Abu Mizer: Po pierwsze, kluczowym elementem jest lokalizacja, w której będzie realizowana taka inwestycja. Priorytetem jest jej ścisłe zabezpieczenie przed osobami, których obecność na terenie obiektu jest niepożądana. Po drugie równie ważne aby budynek był zlokalizowany w odległości zapewniającej dostawy energii elektrycznej , która będzie w stanie zasilić odpowiednią mocą urządzenia w nim pracujące i innych mediów niezbędnych do funkcjonowania obiektu.
Jaki jest szacunkowy koszt budowy tego typu budynków?
Zacznijmy od tego, że obiekt, w którym mieści się serwerownia, posiada swoją specyfikę. Otóż gdy powstaje budynek mieszkalny czy galeria handlowa, to koszt wykonania konstrukcji stanowi około 85 proc. środków przeznaczonych na inwestycję, a montażu instalacji znajdujących się we wnętrzu około 15 proc. Tymczasem w przypadku Medycznego Centrum Przetwarzania Danych te proporcje są dokładnie odwrotne. Dlatego, że miejsce, w którym znajduje się serwerownia, potrzebuje o wiele więcej dodatkowych instalacji potrzebnych do obsługi urządzeń elektrycznych.
Łączny koszt budowy MCPD wraz z urządzeniami i instalacjami wyniósł 220 mln zł. ok. 16 mln zł z tej kwoty zostało przeznaczonych na powstanie konstrukcji budynku, a 67 mln zł pochłonęła instalacja niezbędnych urządzeń do funkcjonowania obiektu. Pozostałą część tej sumy stanowią nakłady poniesione na infrastrukturę techniczną oraz jej odpowiednie zabezpieczenie. Składają się na nią m. in. takie elementy, jak serwery, oprogramowanie, macierze czy różnego rodzaje licencje konieczne do obsługi całego systemu.
Wspomniał Pan o konieczności odpowiedniego zabezpieczenia budynku, w którym znajduje się serwerownia. W jaki sposób Medyczne Centrum Przetwarzania Danych chroni dokumentację medyczną pacjentów?
System ochrony w MCPD to bardzo precyzyjnie połączony ze sobą szereg elementów. Po pierwsze obiekt ogrodzony jest płotem o wysokości 2,5 metra. Budynek jest również monitorowany za pomocą 169 kamer zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku. Z kolei zarejestrowany materiał w każdej chwili można przeanalizować do kilku miesięcy wstecz. Teren jest również strzeżony przez 24 godziny na dobę przez wykwalifikowaną służbę ochrony.
A jak uregulowana jest kwestia dostępu do dokumentacji medycznej np. ze strony pracowników Medycznego Centrum Przetwarzania Danych?
W MCPD panuje bardzo rygorystyczny system upoważnień. Oznacza to, że poszczególni pracownicy mają ściśle określony zakres miejsc, do których mogą wejść. Przykładowo nawet prezes spółki Data Techno Park nie ma dostępu do dokumentacji medycznej pacjentów. W MCPD jest ona wyłącznie przechowywana, a fizycznie żadna osoba zatrudniona w budynku nie ma kontroli nad zgromadzonymi informacjami, nie może nimi administrować czy przetwarzać. Serwerownia stanowi jedynie skarbiec, w którym dokumentacja medyczna jest przechowywana bez żadnego dostępu do niej nieuprawnionych ludzi.
Kto więc jest uprawniony do dostępu do dokumentacji medycznej?
Pacjent i placówka medyczna. Jednak lekarz może z niej korzystać wyłącznie w ściśle określonym przez pacjenta zakresie, który musi wyrazić na taki dostęp zgodę.
A gdyby osoba nieuprawniona próbowała np. ukraść dyski z dokumentacją medyczną z serwerowni?
Po pierwsze jest to bardzo mało prawdopodobne, gdyż najpewniej zostałaby zauważona przez rozbudowany system monitoringu i natychmiast zatrzymana przez służbę ochrony. Po drugie jest zainstalowany system kontroli dostępu który rejestruje każdego wejścia pracownika do pomieszczeń w budynku , i każdy pracownik ma przedzielony obszar gdzie może się przebywać . W budynku jest zainstalowany system BMS „Biulding Maneger System” który jest w stanie rejestrować 1,6 tys. sygnałów związanych z budynkiem. Po trzecie, nawet jeśli jakimś cudem ktoś zdołałby wykraść dyski z serwerów, to nie będzie w stanie odczytać dokumentacji medycznej, która jest na nich zgromadzona, gdyż są one precyzyjnie szyfrowane.
Jak serwerownia jest zabezpieczona na wypadek np. pożaru?
Nawet małą zmianę zapachu czy wydobywający się dym natychmiast wykryją czujniki monitorujące wszystkie pomieszczenia w budynku, o których wspominałem wcześniej. Zwróci to uwagę osób odpowiedzialnych za monitoring, które momentalnie podejmą interwencję. Takie rozwiązanie pozwala od razu wyeliminować zagrożenie. . dodatkowo w każdym pomieszczeniu w budynku zainstalowane są czujniki, które monitorują jakość filtrowanego powietrza i informują o każdego rodzaju zmianach, jakie w nim zachodzą. Przykładowo jeżeli ktoś wyjdzie na zewnątrz zapalić papierosa, a następnie powróci do wnętrza obiektu, to czujniki wykryją zmianę zapachu jego ubrania i sygnalizują do centrali zmian w danym pomieszczeniu.
Ponadto do gaszenia pożarów w MCPD używany jest specjalistyczny gaz zainstalowany w każdym pomieszczeniu. Zakup jednej butli takiego środka kosztuje około 60 tys. zł, a w obiekcie znajduje się ich setki. Zgodnie z rygorystycznymi normami Unii Europejskiej gaz ten jest przyjazny zarówno dla środowiska, jak i człowieka. Dodatkowym jego atutem jest fakt, że jeśli zostanie wykorzystany do ugaszenia urządzeń elektrycznych, jak np. serwery, których ogień nie dotknie bezpośrednio, to mogą one pozostać w pełni sprawne. Odwrotnie, niż ma to miejsce w przypadku tradycyjnych materiałów stosowanych przez straż pożarną, jak np. woda. Budynek posiada również system szybkiego oddymiania pomieszczeń, dzięki czemu natychmiast po ugaszeniu pożaru zostaną one przewietrzone.
Kolejnym zabezpieczeniem jest fakt, że obiekt jest podłączony do systemu alarmowego wrocławskiej straży pożarnej. W efekcie jeżeli wybuchnie pożar, to odpowiednie służby automatycznie otrzymają o tym informację. Oznacza to, że nie trzeba nawet zgłaszać im telefonicznie tego typu zdarzenia, a zjawią się w MCPD w kilka minut gotowi do podjęcia odpowiedniej interwencji. Medyczne Centrum Przetwarzania Danych jest podłączone do systemu Sygnalizacji Pożarowej „SSP” z centrum odbioru alarmów pożarowych „COAP”.
Jako drugi element przy budowie serwerowni wymienił Pan konieczność posiadania odpowiednej ilości energii elektrycznej zasilającej budynek. A co, jeśli w obiekcie zabraknie prądu, który jest konieczny do pracy serwerów?
W tym celu MCPD posiada dwa niezależne, wzajemnie się uzupełniające systemy zasilania. Po pierwsze, obiekt jest wyposażony w dwie linie energetyczne o mocy 10 megawatów każda. Kiedy obie z nich ulegną awarii, dysponujemy na tę ewentualność własnym generatorem prądu o mocy 2,5 megawatów, wraz ze zbiornikiem paliwa na 10 tys. litrów , a w przyszłości w budynku będą znajdować się cztery tego typu urządzenia. Jedno z nich jest zdolne do wytworzenia energii wystarczającej do oświetlenia średniej wielkości osiedla mieszkaniowego, co w zupełności spełnia potrzeby Centrum.
Natomiast w przypadku wystąpienia mniejszych niedoborów energii elektrycznej, budynek jest wyposażony w zaawansowaną instalację UPS. Składa się z ponad 800 akumulatorów, których pojemność umożliwi podtrzymanie pracy urządzeń w serwerowni do czasu wykrycia i usunięcia przyczyny awarii ok 10 min. Z kolei kiedy zajdzie taka potrzeba, istnieje możliwość podłączenia zasilania z generatora.
Medyczne Centrum Przetwarzania Danych to jedno z najnowocześniejszych w Europie i największe w Polsce miejsce do przechowywania dokumentacji medycznej pacjentów. Jaką więc obiekt zajmuje powierzchnię?
Całkowita powierzchnia budynku wynosi ponad 6,2 tys. m2, a infrastruktura techniczna znajduje się na obszarze ponad 3,6 tys. m2. Medyczne Centrum Przetwarzania Danych posiada przestrzeń, na której może znajdować się 512 szaf serwerowych, a każda z nich może pomieścić do 42 serwerów.
Tak duża liczba urządzeń elektrycznych generuje ogromną temperaturę. Jak więc są chłodzone?
Za to odpowiada system klimatyzacji precyzyjnej. Pozwala on utrzymywać optymalną temperaturę pracy urządzeń w każdej z szaf serwerowych w przedziale od 20 do 21 stopni Celsjusza oraz utrzymanie wilgotność w pomieszczeniach ok 45 proc. co jest optymalną wartością dla pracujących urządzeń w serwerowni. Co więcej, ciepło generowane przez serwery służy również do ogrzewania budynku (m. in. podgrzewania wody), a w przyszłości jego nadmiar możemy sprzedawać innym placówkom znajdującym się w pobliżu serwerowni.
Może Pan rozwinąć ten temat.
Do optymalnej pracy urządzeń elektrycznych w serwerowni wystarczy temperatura od 20 do 21 stopni Celsjusza. Tymczasem jesteśmy w stanie wyprodukować dodatkowe 54 stopnie Celsjusza nadwyżki ciepła wytworzonego przez serwery pracujące w budynku.
Z kolei w pobliżu MCPD zlokalizowane są np. 2 szpitale. Najpierw któryś z nich musiałby dysponować odpowiednią instalacją, którą przykładowo można sfinansować z funduszy unijnych, a następnie za jej pośrednictwem pobierać nadwyżkę ciepła wytworzonego przez serwery. Takie rozwiązanie mogłoby przynieść placówkom medycznym oszczędności, m. in. w związku z wykorzystywaniem ciepła z MCPD do podgrzewania wody.
Z pewnością to, co wyróżnia budynek Medycznego Centrum Przetwarzania Danych, to tzw. zielonych dach. Skąd pomysł na takie rozwiązanie?
Otóż zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego uchwalonego przez gminę Wrocław, na działce budowlanej, na której powstało MCPD, musi znajdować się 35 proc. tzw. powierzchni biologicznej czynnej, czyli pokrytej roślinnością.
Jednak, obiekt, w którym znajduje się serwerownia, ze względów bezpieczeństwa nie może być wieżowcem. Dlatego z powodu ograniczonej przestrzeni, aby spełnić wymogi prawne, zdecydowaliśmy się stworzyć w MCPD tzw. zielony dach, który znajduje się nad powierzchnią biurową. Liczy ponad 580 m2 i doprowadzona jest do niego woda deszczowa z kanalizacji budynku, która jest głównym źródłem podlewania roślin.
Dziękuję za rozmowę.
Sylwetka eksperta:
Sameh Abu Mizer urodził się 2 marca 1959 r. w Jerozolimie, gdzie ukończył szkołę średnią. Następnie w 1978 r. podjął studia na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Łódzkiej, które ukończył w 1984 r. W latach 1984-1985 był inżynierem budowy Szpitala “Pomnika Matki Polki” w Łodzi. Z kolei w latach 1986-1991 był wykładowcą na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki w Hebronie. Od 1992 r. posiada polskie obywatelstwo.
Przez 16 lat (1991-2007) pracował jako kierownik Wydziału Budownictwa i Architektury Urzędu Miasta Pionki. W tym okresie pełnił nadzór nad powstawaniem budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz realizacją gminnych inwestycji. Następnie w 2000 r. uzyskał tytuł doktora nauk technicznych budownictwa i od tego samego roku jest biegłym sądowym przy Sądzie Okręgowym w Radomiu w tym samym zakresie.
W latach 2007-2009 był Kierownikiem Wydziału Inwestycji w Urzędzie Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna. W 2010 r. został Głównym Specjalistą do spraw Inwestycji w Ministerstwie Finansów, gdzie m. in. był inspektorem nadzoru budowy Centrum Przetwarzania Danych w Radomiu, która została oddana do użytku w styczniu 2011 r.
Od grudnia 2011 r. pełni funkcję Kierownika Projektu w Europejskim Centrum Technologii Informatycznych i Zarządzania IT-Med. Jest tam odpowiedzialny za nadzór czterech zabytkowych obiektów na terenie Mazowieckiego Centrum Zdrowia „Tworki” w Pruszkowie. Z kolei od 2012 r. w spółce Data Techno Park jest Inżynierem Kontraktu budowy budynku biurowo-szkoleniowego z centrum przetwarzania danych, serwerownią i agregatornią, w ramach którego powstało Medyczne Centrum Przetwarzania Danych (MCPD).