„To taki polski cud, że jakoś się leczymy”. Nie wystarczy dosypać pieniędzy, ale – dobrze je wydać

Czy tak będzie wyglądać przyszłość medycyny w Polsce? MEDIVIO pierwsza certyfikowana przychodnia telemedyczna, dająca lekarzowi dostęp do elektronicznej dokumentacji pacjentów, możliwość zarządzania jego gabinetami oraz stały kontakt ze swoimi pacjentami – wygląda, jak produkt z innej, zdecydowanie nie nadwiślańskiej bajki. Medivio daje możliwość świadczenia usług zdrowotnych lekarzom z dowolnego miejsca i zwiększa dostępność lekarzy dla pacjentów.

Niby poprawa, a wciąż w ogonie
Dlaczego? No cóż, Czesi na opiekę zdrowotną wydają 7,4 proc. PKB, nie mają też problemu z imigracją lekarzy. – Tam istnieje pełna świadomość, że zdrowie jest ważne i wymaga finansowania – mówił marszałek Senatu. W Polsce ta świadomość dopiero się rodzi. – Rozwiązania takie jak Medivio to nasza przyszłość. Teraz to taka wyspa. Musimy jednak jeszcze ocenić, czy jest to wyspa na jeziorze, morzu czy oceanie – kwitował.

Tym jeziorem – albo oceanem – jest rzeczywistość, w jakiej funkcjonuje polska służba zdrowia, tak jak zdefiniował ją zresztą sam Karczewski. Uczestnicy debaty nie mieli pod tym względem żadnych wątpliwości – system opieki zdrowotnej w Polsce potrzebuje dofinansowania. Podobnego zdania jest Marszałek Senatu. – Będę się starał, by dopływ pieniędzy do systemu był zwiększany. Nie jest takie ważne nawet, jak będziemy je wydawać – podkreślał.

Czy rzeczywiście? Inni uczestnicy bardzo mocno jednak podkreślali, jak istotne jest wybieranie najefektywniejszych sposobów wydawania pieniędzy w opiece zdrowotnej. – Wszyscy wiemy, że pieniędzy na służbę zdrowia jest mało. A kiedy mamy mało pieniędzy, musimy je mądrze wydawać – zastrzegał Andrzej Kosiniak-Kamysz, dyrektor Szpitala Specjalistycznego im. J. Dietla w Krakowie, w przeszłości pierwszy pokomunistyczny minister zdrowia.

Według niego, zawsze można wymieniać te obszary, na których odnotowano wyraźną poprawę – weźmy rosnącą długość życia, czy wykrywalność i wyleczalność chorób nowotworowych. Ale nierzadko – nawet mimo tej poprawy – wleczemy się w ogonie Europy, a na dodatek mamy do czynienia z bezprecedensowym kryzysem kadrowym. – Dogoniliśmy też świat pod względem technizacji medycyny, ale wciąż brak w tych wszystkich przypadkach koordynacji, choćby jakiegoś banku informacyjnego. Nie wierzę, że niewidzialna ręka rynku rozwiąże problemy związane z ochroną zdrowia – dodawał Kosiniak-Kamysz.

Nie ilość lecz efektywność
O tym, że nie wystarczy dosypać pieniędzy, jest również przekonana Katarzyna Głowala, podsekretarz stanu w ministerstwie zdrowia. W trakcie dyskusji przypomniała ona m.in. o tym, że w ostatnim czasie resort przeforsował przepisy tworzące ważny nowy instrument: mechanizm oceny celowości inwestycji. Również w obszarze koordynacji opieki zdrowotnej stworzono pewne przyczółki – choćby w obszarze opieki nad kobietami w ciąży czy pacjentami po zawale serca. – Chodzi nie tylko o zwiększanie puli środków, ale również o efektywność ich wykorzystania – skwitowała.

Dyrektor Banach wskazywał też na inne obiecujące szanse dla polskiej służby zdrowia. – Na pewno budżet nie jest w stanie wytrzymać wszystkich tych zmian. Są jednak inne źródła, np. w UE. Bank Światowy również oferuje środki na restrukturyzację szpitali. Daje też swoich ekspertów i know-how. Dzięki nim można by lepiej przygotowywać się do wydawania pieniędzy, jakie przeznaczyłby na opiekę zdrowotną polski rząd – podkreślał.

Na tym nie koniec, nawet w uchodzącej za państwo dobrobytu Szwecji toczą się dyskusje na temat tego, w jakim stopniu należy prywatyzować rynek usług medycznych, czy jak wydawać te pieniądze – przypomniał zebranym zagraniczny gość: Robert Sinclair, starszy doradca ds. medycznych w Zachodnim Regionie Götaland w Szwecji. Problem nie sprowadza się bowiem do sposobów wydawania pieniędzy czy technologicznych nowinek. – Gdy przyjechałem tu ze Szwecji, zauważyłem, że palicie znacznie więcej niż my. A przecież to jasne, że gdy zmieni się niezdrowe nawyki społeczeństwa, wydatki w służbie zdrowia znacząco spadną – wskazywał.

Czasu jest mało
W podobny sposób argumentował Marcin Węgrzyniak, dyrektor Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Prewencja jest szczególnie ważna, choćby w przypadkach związanych z nadwagą czy sytuacją zdrowotną dzieci. – Leczyć mądrzej to uchwycić pacjenta jak najwcześniej, bo wtedy leczenie jest tańsze – dowodził.

Niewątpliwie, czasy sprzyjają IT w medycynie. – Rozwiązania prawne, które dotychczas ograniczały rozwój w tym obszarze, już nie istnieją – mówił Jarosław Bułka, wiceprezes firmy Telemedycyna Silvermedia Sp. z o.o. – Rośnie też powszechna świadomość, akceptacja i użycie urządzeń mobilnych. Telemedycyna jest też wyjątkowym narzędziem, pozwalającym likwidować bariery geograficzne. Gdyby była bardziej dostępna, szczególnie dla osób starszych, zazwyczaj cierpiących na wielochorobowość lekarz mógłby wcześniej postawić właściwą diagnozę i podjąć leczenie. W konsekwencji chory trafiałby do szpitala mniej zaostrzony lub powikłany, co z kolei przekładałoby się wprost na mniejsze potrzeby finansowe całego systemu – stwierdził.

– Nie mówiąc już o optymalizacji czasu pracy lekarza – podkreślał Jarosław Bułka. – To wszystko ogranicza koszty: choć nie można wdrażać takich systemów bezkrytycznie. Trzeba to robić zawsze stawiając na jak najwyższą jakość i bezpieczeństwo, w końcu chodzi nie tylko o dane wrażliwe, ale przede wszystkim o zdrowie i życie, pamiętając, że chodzi o opartą na zaufaniu relację pacjent-lekarz – dodawał.

– Jeżeli nie będziemy koordynowali, to będziemy wyrzucali pieniądze – podsumował dyskusję Adam Konka, doradca ministra zdrowia w zakresie informatyzacji. Według niego, w ostatnich miesiącach proces informatyzacji systemu przyspieszył: założeniem projektów przyjętych w 2015 roku było zebranie w ciągu półtora roku informacji, na bazie których powstałyby raporty pozwalające na stworzenie efektywnej strategii IT dla systemu ochrony zdrowia – mówił. Czasu jest rzeczywiście mało, kolejny etap tego procesu zaplanowany jest już na 2018 rok.