Święty graal technologii. Wyjaśniamy, jak zrozumieć to, czego nikt nie rozumie

Z Przemkiem spotykam się w Karmie, jednej z warszawskich kawiarni. Na rozmowę czekałem prawie miesiąc - tak, mój rozmówca na brak popularności nie narzeka. Jednocześnie, biorąc pod uwagę jego dorobek naukowy, umie prosto opowiadać o skomplikowanych sprawach.

Rozmowa składa się z dwóch wątków - działania komputera kwantowego i tego, dlaczego przy nim najlepszy nawet superkomputer to kalkulator na sterydach. Drugim wątkiem jest nie do końca inteligentna sztuczna inteligencja - kiedy maszyna zacznie sama rozumować, wciąż poza zrozumieniem człowieka.

Dr Przemysław Chojecki, Ulam.ai: Spokojnie, jestem w miarę przygotowany,

Nie, dam radę!

Dobra, to zaczynamy. W klasycznych komputerach mamy bity. Działają w systemie dwójkowym – jest zero albo jedynka, w zależności od tego, jak się układają, taką informację komputer przekazuje. Kubit, czyli kwantowy bit, jest bardziej skomplikowany. Bo oprócz tego, że może być zerem lub jedynką, mamy stany superpozycji – gdy kubit jest jednocześnie i zerem i jedynką.

Nie, spójrz na to z innej strony. Rzut monetą. Ile razy rzucisz, wypadnie ci orzeł lub reszka. A gdyby wylądowała na krawędzi? To właśnie stan superpozycji.

Tak. Ale na komputerze kwantowym nie włączysz YouTube’a, a na superkomputerze już tak. Kwantowy ma zupełnie inny cel niż szeroko rozumiana rozrywka. Chodzi o optymalizację pewnych problemów i procesów w przemyśle, szczególnie w miejscach, gdzie mamy tyle obliczeń, że komputer sobie nie radzi, trzeba zdać się na intuicję człowieka.

Szybsza, niekoniecznie lepsza. Wyobraź sobie, że prowadzisz linię lotniczą. Masz – powiedzmy - siatkę połączeń i 20 samolotów. Jeden z nich się psuje, musisz reorganizować siatkę, a masz na to wąskie okno czasowe, by nie narazić się na konieczność zapłaty odszkodowań swoim pasażerom.

Zepsuty samolot zastępujesz innym. Ale powstaje efekt domina, bo ten zastępczy samolot zostawił po sobie lukę, którą trzeba wypełnić następnym i następnym. Ścigasz się z czasem i starasz się znaleźć najbardziej optymalny sposób, ale mamy zbyt mało czasu, by komputer dokończył obliczenia. Decyduje człowiek, praktyk, i jego intuicja.

Zależnie od metody, koszt się zmniejsza lub zwiększa, coś jest prostsze lub trudniejsze, możliwe na tym etapie lub nie. Przy kilku milionach dolarów jesteś w stanie zbudować coś o mocy kilkudziesięciu kubitów.

Nie wnikając w mocno techniczne szczegóły, wzięli na warsztat pewien skomplikowany problem matematyczny i udało im się w jednym wycinku ten problem rozwiązać, co na komputerze IBM zajęłoby 15 tys. lat. IBM, oczywiście, poczuł się urażony. Jest kilkadziesiąt lat za wcześnie, by mówić o rewolucji kwantowej.

Mało tego, teraz to komputery kwantowe nie mają żadnych sensownych przewag. Klasyczne są tanie, działają niezależnie od temperatury, łatwo się skalują, są wszechstronne. W przypadku komputera kwantowego i jego skomplikowania, cokolwiek starasz się zrobić, zaraz pojawia się problem, który może zepsuć wszystko to, co już zrobiłeś.

Głównie do łamania zabezpieczeń. Współczesne zabezpieczenia, np. w bankach, opierają się na klasycznej kryptografii, która na te kwantowe sprawy jest bardzo podatna. Bo zakłada, że nie możesz zbadać X możliwości naraz. Komputer kwantowy może, teoretycznie to, co superkomputerowi zajmie wieki, ten złamie w ciągu sekund. Ale paradoksalnie większe pieniądze i można zyskać w czymś innym i niekoniecznie w odległej przyszłości.

Dobre pytanie. Przyspieszą pewne procesy, które dziś są prowadzone ręcznie. Branże, które najbardziej skorzystają, to logistyka, zabezpieczenia, przyspieszanie sztucznej inteligencji, i w szczególności chemia.

Pharma jako przemysł jest jednym z największych inwestorów w komputery kwantowe. Odkrywanie nowych leków jest bardzo kosztowne. Łączymy różne molekuły i patrzymy, czy wyjdzie z tego coś ciekawego. To w samej swojej naturze jest kwantowe. Używanie narzędzia kwantowego daje większe szanse na znalezienie czegoś pożądanego.

Wydaje mi się, że jestem w stanie to zrobić.

Czyli 60 na kwartał. Bot w tym czasie już przeprowadził ich 500, kolejne 500 czeka na publikację.

Połautomatycznie. Pisze wiadomości na skrzynki kontaktowe firm, z prośbą o dostęp do maila prezesa i przeprowadzenie wywiadu.

Cóż, w żadnym momencie nie kłamie…

Nie przedstawia się jako automat, dziennikarz ani nawet człowiek. Po prostu prosi o rozmowę mailową z szefem. To najczęściej młode firmy lub startupy. Im się to podoba, bo mają ekspozycję gdzieś w sieci, a z kim rozmawiali, to w sumie drugorzędne.

Tak, jeśli mówimy o prostych, powtarzalnych czynnościach, czy nawet analizę jakiegoś źródła i streszczenie tego, bot może zastąpić człowieka. „Wychodzenia sobie” tematu, wymagającego głębszej interakcji z człowiekiem, już nie. Ostatnie padnie dziennikarstwo śledcze.

Tak, znam parę osób, które tam pracowały.

No jest, ale nie do końca.

Tak! Niesamowite, nawet gdyby robiła to dwoma rękami, a co dopiero jedną. To też jest kreatywne, ale w wąskim zakresie. Jesteś w stanie nauczyć maszynę zadania, ale ona nie przetransferuje tej wiedzy na inne zadanie. Człowiek uczy się z intuicją. Uczysz się grać w golfa, dajmy na to, i część tych umiejętności jesteś w stanie zastosować, grając w tenisa stołowego. Maszyna musiałaby się uczyć od zera. Chcemy stworzyć sztuczną inteligencję kreatywną w ten sposób, że będzie w stanie transferować swoją wiedzę między różnymi dziedzinami.

Sieci neuronowe w pewnym sensie działają jak czarne skrzynki. Widzimy, co jest na wejściu (zadanie) i wyjściu (proponowane rozwiązanie). Szybko gubimy to, co jest w środku, i jak ta sztuczna inteligencja dochodzi do rozwiązania, zwłaszcza przy skomplikowanych zadaniach jak ta ręka z kostką rubika. Dlatego właśnie teraz zaczyna się rodzić nowy nurt w technologii.

W końcu z tej nauki wyszedłem. To była świadoma decyzja, że chcę iść całkowicie w biznes. Uwielbiam prowadzić badania, ale także, gdy mają zastosowanie w rzeczywistości. Zmieniłem czystą matematykę na matematykę związaną ze sztuczną inteligencją i analizą wielkich zbiorów danych.

Tak, usługa nazywała się Bring, bazowała na dostawach towarów na terenie Warszawy w 90 minut. Taki Uber do wszystkiego, oprócz przewozów jedzenia i ludzi. I to działało, mieliśmy klientów, ale nie wiedzieliśmy niczego o pozyskiwaniu inwestorów, finansowaliśmy to z własnych pieniędzy, nie wystarczyło na zdobycie odpowiedniej zauważalności na mieście.

Umiem więcej, ale ulam.ai utrzymuje się samodzielnie, to firma badawczo-consultingowa.