Cisi bohaterowie. Tak wygląda praca programistów w przemyśle kosmicznym

Dzisiaj Hamilton to instytucja kulturalna: za swoje osiągnięcia otrzymuje kolejne nagrody, Google jej wkład w misję Apollo celebrowało na 50. rocznicę lądowania na Księżycu, a w 2017 r. została uwieczniona w... zestawie klocków LEGO.

Nie sposób jednak nie zauważyć, że dzisiejszy rozgłos wokół Margaret Hamilton jest raczej wyjątkiem. Programista to cichy bohater kosmicznej historii – choć bez jego pracy historia ta skończyłaby się jeszcze zanim się na dobre zaczęła.

Potraficie sobie wyobrazić, żeby jakaś misja ruszyła w drogę bez odpowiedniego oprogramowania pokładowego? Bez możliwości kontaktu ze stacją naziemną, przesyłania na Ziemię danych technicznych i naukowych czy wreszcie – bez sposobu na kierowanie działaniem statku czy satelity. Nie da się ukryć, że byłoby to... trudne. A mimo to, kosmiczni programiści do bohaterów popkultury raczej nie należą.

OPS-SAT to również szczególny satelita, pełniący rolę laboratorium do testowania nowego oprogramowania w warunkach „bojowych”, na orbicie. – Dzięki temu różne podmioty w przyszłości będą mogły powiedzieć, że ich rozwiązanie zostało przetestowane w misji OPS-SAT i działało – tłumaczy w rozmowie z INNPoland.pl Krystyna Macioszek, inżynier oprogramowania pokładowego w warszawskiej firmie GMV, koordynująca udział firmy w programie OPS-SAT.

– To już jest poważny argument przemawiający za tym, żeby tej konkretnej technologii dać w przyszłości szansę polecieć w osobnych misjach jako nominalne oprogramowanie. Eksperyment na OPS-SAT ma być dla firmy dowodem na to, że jej oprogramowanie zadziałało w przestrzeni kosmicznej i nie wymaga kolejnych kosztownych testów sprawności – dodaje.

– Oczekiwania wobec oprogramowania kosmicznego znacząco różnią się od tych stawianych oprogramowaniu wykorzystywanemu w innych branżach – zaznacza moja rozmówczyni. – Oczywiście niektóre elementy mogą się powtarzać. Na przykład w bankowości wymagania, zwłaszcza w zakresie niezawodności działania, są również bardzo duże, podobnie jak w przypadku sektora wojskowego – tłumaczy.

Na pewno jednak kosmicznemu programowaniu daleko jest np. do tworzenia stron internetowych.

– Przy tworzeniu serwisu internetowego niezawodność nie jest kryterium kluczowym, sam projekt może być rozwijany i modyfikowany w czasie, a ewentualne problemy w jego funkcjonowaniu stosunkowo łatwo naprawić. Jeśli chodzi o software satelitarny, możliwości naprawy oprogramowania są wyjątkowo ograniczone. Dlatego to, nad czym pracujemy, to musi być projekt od a do z skończony i wielokrotnie przetestowany na każdym etapie jego tworzenia – podkreśla Krystyna Macioszek.

Zamiłowanie do tradycji widoczne jest też w językach programowania, w których kod jest pisany.

– Głównie używany jest język C lub ADA – obydwa te języki są bardzo dobrze sprawdzone i ustandaryzowane – tłumaczy moja rozmówczyni.

Nawet jednak w ich przypadku nie są wykorzystywane wszystkie możliwości.

– Na pewno nie ma mowy o zastosowaniu obiektowości w żadnym z nich. Dodatkowo w przypadku języka C nie korzystamy także z dynamicznej alokacji pamięci (powszechnie stosowanej w rozwiązaniach, w których niezawodność nie jest wymaganiem tak istotnym, jak w projektach kosmicznych) – dodaje .

Kod programowania satelitarnego musi być bardzo czytelny i klarowny. Do tego stopnia, że programistów obowiązują nawet konkretne wymogi dotyczące składni. – Chodzi o to, by nie używać określonych zapisów, ponieważ są nieczytelne – tłumaczy moja rozmówczyni.

– W naszej firmie (i chyba w ogóle na rynku kosmicznym) zdecydowana większość pracowników to inżynierowie po uczelniach technicznych – zauważa Krystyna Macioszek. – Wynika to z tego, że oprócz pracy nad działką software bardzo często mamy też do czynienia z różnymi rozwiązaniami hardware, w tym np. elektroniką związaną z podsystemami kosmicznymi. Myślę, że stąd może wynikać to zapotrzebowanie na inżynierów w naszej branży – twierdzi.