Sklepy z branży e-commerce wykorzystują zachowania klientów, by wyłudzić od nich pieniądze lub dane. Z danych UOKiK i KE wynika, że nieuczciwe praktyki stosuje aż 40 proc. z 399 zbadanych e-sklepów. Sprawdź, jak się przed tym chronić.
Kontrola Komisji Europejskiej i sieci Consumer Protection Cooperation, w tym UOKiK, wykazała, że blisko 40 proc. z 399 e-sklepów różnych branż stosowało co najmniej jedną z trzech dark patterns: fałszywy liczniki czasu, zwodniczy interfejs lub ukrywanie informacji.
Sam fakt określenia, że sklepy online stosują dark patterns i nabierają swoich klientów, by na nich zarobić, a ci – nieświadomi niczego – tracą pieniądze lub dane, to jedno. Jak się przed tym chronić? To drugie. Dlatego UOKiK przygotował tzw. nitkę na swoim profilu na Twitterze. To garść cennych porad, więc je publikujemy.
Przede wszystkim Urząd zaczyna od określenia trzech "grzechów głównych" branży e-commerce. Do najbardziej popularnych i badanych przez UOKiK i KE działań należą:
UOKiK wymienia też niektóre przykłady tzw. dark patterns. To:
"Dark patterns to praktyki wykorzystujące wiedzę o zachowaniach użytkowników do wpływania na ich decyzje. Stosowane w aplikacjach i na stronach WWW, np. w e-sklepach, wymuszają niezamierzone lub niechciane działania konsumentów" – tłumaczy UOKiK.
Jak ostrzega Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, dark patterns to techniki wpływu, które mają sprowokować Twoje niezamierzone lub niechciane działanie. Czyli po prostu wymuśić pewne zachowania, albo zmanipulować Tobą tak, by zdobyć dane lub pieniądze, albo jedno i drugie.
Przykład 1. Fałszywy licznik czasu:
Przykład 2. Zwodniczy interfejs:
Przykład 3. Ukrywanie istotnych informacji:
Wszystkie trzy wyżej wymienione metody dark patterns stosowane w e-sklepach zostały wzięte pod lupę przez odpowiednie organy. Kontrolę przeprowadziła Komisja Europejska oraz sieć Consumer Protection Cooperation (do której należy też polski UOKiK).
Jak się okazało, prawie 40 proc. zbadanych e-sklepów stosuje co najmniej jedną z trzech sprawdzanych dark patterns.
Jak nie dać się złapać na nieuczciwe praktyki? UOKiK radzi:
Pojawiły się też rady dla przedsiębiorców i apel o uczciwość:
Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, czy dany sprzedawca jest uczciwy, albo przekonanie, że zostaliśmy oszukani, zawsze możemy zwrócić się po pomoc do UOKiK.
Z urzędem można kontaktować się mailowo: porady@dlakonsumentow.pl lub poprzez infolinię konsumencką, pod numerami: 801 440 220 oraz 22 290 89 16.