W 2019 roku zmieniły się przepisy w ustawie o ochronie praw lokatorów. Wymagają one od gmin weryfikacji dochodowej najemców, nie częściej niż co 2,5 roku. Pierwsze zostały już przeprowadzone. Dlaczego możemy dostać podwyżkę czynszu i co można z nią zrobić?
Prawo ustalone w 21 kwietnia 2019 roku nie działa wstecz i nie dotyczy osób wynajmujących mieszkania socjalne. Osoby zawierające nowe umowy najmu lokum od gminy mogą mieć wysokość czynszu uzależnioną od dochodów.
Dziennik “Gazeta Wyborcza” informuje, że obecne stawki miesięczne za mieszkania komunalne średnio wynoszą poniżej 10 zł za metr kwadratowy. W marcu 2023 roku była to stawka 8 złotych. W 2019 roku nie przekraczały one 6 złotych za metr kwadratowy.
W ciągu miesiąca od zawiadomienia urzędu gminy, najemca musi złożyć weryfikację dochodową, o deklaracji wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego z poprzednich 3 miesięcy. Za jej niezłożenie grozi karne podwyższenie czynszu nawet o 8 proc. wartości odtworzeniowej mieszkania rocznie, jak informują "GW" eksperci rynkowi. Nie można jej przeprowadzić częściej niż raz na 2,5 roku, a jak czytamy, zakłada się, że wszystkie gminy do 2023 roku mają to już za sobą.
Weryfikacja służy temu, aby gmina dowiedziała się, czy dochód najemcy w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego nie jest wyższy od obecnego limitu dochodowego dla nowych najemców. Jeśli tak się stanie, czynsz zostanie podniesiony o nadwyżkę dochodów na osobę ponad wspomniane kryterium. Podwyżka nie może przekroczyć w skali roku 8 proc. wartości odtworzeniowej mieszkania.
"Jeśli podwyżka czynszu wyniesie więcej niż 50 proc., to w ciągu pierwszych 6 miesięcy obowiązuje limit wzrostu wynoszący 50 proc." - podaje dane “GW” za publikacją K. Krzekotowskiej i M. Malinowskiej-Wójcickiej., "Ochrona praw lokatorów i mieszkaniowy zasób gminy. Komentarz, wyd. II".
Po upłynięciu wspomnianych 6 miesięcy najemca ma prawo złożyć wniosek o kolejną weryfikację dochodową. Jest to furtka na wypadek, jeśli w ciągu tego okresu dochód najemcy się obniży.
Podwyżki na umowie możemy nie zaakceptować. Oznacza to jednak rozwiązanie umowy najmu po upływie trzech miesięcy. Alternatywą jest złożenie pozwu do sądu, w celu zakwestionowania podwyżki. Wtedy czynsz zostanie zamrożony na wcześniejszym poziomie, do czasu aż sąd nie rozstrzygnie sprawy.
Jest także wyjątek od weryfikacji dochodowej - jeśli najemca od 21 kwietnia 2019 roku wynajmuje mieszkanie komunalne po śmierci poprzedniego najemcy niepodlegającego weryfikacji dochodowej (na podstawie artykułu 691 kodeksu cywilnego).
Mieszkania komunalne są przeznaczone dla osób o niskich dochodach. Trzeba pamiętać, że każda jednostka samorządowa samodzielnie określa kryteria, które należy spełnić, żeby otrzymać komunalne mieszkanie. Różne gminy mają więc różne progi dochodowe oraz dodatkowe warunki. Sprawdźmy, jakie są na ogół kryteria przyznawania lokali komunalnych.