Te książki mogą zrujnować ci wakacje. Albo na zawsze zmienić to, jak patrzysz na świat

Wakacje to czas, kiedy wiele osób sięga po książki lekkie, relaksujące, oderwane od codzienności. Ale to również idealna pora, by z dystansu spojrzeć na świat – i zastanowić się, jak technologia, gospodarka i zmieniające się społeczne reguły wpływają na nasze życie.

W naszym zestawieniu znajdziesz książki wciągające, aktualne i nieoczywiste, które pomagają lepiej zrozumieć współczesność – od wpływu algorytmów na wybory i emocje, po przyszłość pracy, pieniędzy czy granice prywatności.

Te wątki pojawiają się również w wybranych przez nas powieściach, w których znajdziemy te same pytania o kondycje człowieka i naszego systemu ekonomicznego.

Wiktor Knowski: To opowieść o ludziach zdających się na łaskę technologii, której nie mają prawa rozumieć. 

W niedalekiej przyszłości na orbicie wokół Słońca zostaje odkryta stacja kosmiczna opuszczona przez tajemniczą rasę Heechee. Na jej pokładzie znajdują się setki statków gotowych do lotu, których jednak nie jesteśmy w stanie pilotować. Możemy polecieć tylko do wcześniej przypisanej im lokalizacji.

Dla wielu to szansa na sławę, bogactwo lub przełomowe odkrycie naukowe. Dla innych – bilet w jedną stronę. 

Pohl w tekście otwierającym jego słynny cykl opowieści o Heechee podejmuje nie tylko temat relacji człowieka z technologią czy korporacyjnego wyzysku. Amerykański pisarz łączy wielką przygodę z głębokim portretem człowieka targanego poczuciem winy i niepewnością. 

"Brama" to jednak przede wszystkim ogromnie wciągająca historia, której każdy rozdział potrafi jednocześnie zaskoczyć i tylko odrobinę uchylić rąbka tajemnicy, jaką skrywa główny bohater. Przez to trzyma nas w poczuciu ciągłej niepewności, która tym bardziej zbliża nas do podróżników w nieznane zakątki galaktyki.

Wiktor Knowski: Opowieść o Charliem Gordonie – dorosłym mężczyźnie z niepełnosprawnością intelektualną, który zostaje uczestnikiem eksperymentalnej operacji mającej na celu zwiększenie jego inteligencji. 

W miarę jak poziom inteligencji Charliego rośnie, zmienia się jego sposób postrzegania świata, ludzi i samego siebie. Ale razem z intelektem przychodzi także świadomość tego, jak bardzo był wykorzystywany i niezrozumiany. 

"Kwiaty dla Algernona" zadają pytania o definicję człowieka, sposób wartościowania innych i samego siebie, ale i granice ludzkiej empatii.

Polecam ten tekst każdemu, jednak w szczególności osobom, które nie są fanami science fiction. Choć to historia o eksperymencie naukowym, już od pierwszych stron rozumiemy, że uwaga Keyesa skupia się wyłącznie na doświadczeniach Charliego. A zmieniający się język i styl narracji stają się literackim odzwierciedleniem jego intelektualnej podróży.

Sebastian Luc-Lepianka: Ile warta jest kupa astronauty? Co ma zasięg armat do prawa kosmicznego? I jakie brzmi magiczne słowo, aby zbudować coś na Księżycu? Amerykańscy autorzy w dobie nowego kosmicznego wyścigu stawiają śmiałą tezę: kolonizacja Marsa to bardzo, bardzo głupi pomysł.

Nie jest to bynajmniej czysta szydera. Na 576 stronach znajdujemy podane w zajmujący sposób, rzetelne badania naukowe na temat obecnych możliwości kolonizacji Czerwonej Planety. Omawia też kwestie problematyki prawnej i psychologii przyszłych gwiezdnych kolonizatorów.

W INNPoland publikowaliśmy fragment "Miasta na Marsie":

Bonusem są ilustracje Zacha Weinersmitha, autora komiksu SMBC. A gdyby komuś było mało, po polsku wydano również ich książkę "Jakoś wkrótce", poświęconą nowym technologiom.

Marta Zinkiewicz: Autor opisuje system alternatywny dla doskonale znanego nam kapitalizmu. Ostrzegam jednak, bo ta książka zmienia wiele. Światopogląd, podejście do własnej pracy, gospodarki i wydarzeń istotnych dla świata. Warto jednak zyskać perspektywę, którą w doskonały sposób wyjaśnia Jasen Hickel.

Łącząc wiedzę z różnych dziedzin – historii, ekonomii, antropologii, filozofii i nauk ścisłych – kreśli błyskotliwą analizę kapitalizmu (z odświeżającym spojrzeniem na jego historię) i proponuje wizję alternatywnego systemu, zrywającego z obłędem ciągłego wzrostu.

Książka zostaje w głowie na zawsze.

Marta Zinkiewicz: Pozycja dla tych, którzy są zmęczeni kolejnymi newsami o sztucznej inteligencji i coraz częściej zastanawiają się, co będzie dalej. Ray Kurzweil snuje obietnice dotyczące świata, w którym jesteśmy na stałe połączeni z technologią. Nasze mózgi zostaną poszerzone o cyfrową chmurę, a my będziemy mogli postrzegać, rozumieć i tworzyć na nieznane dotąd sposoby.

Nadejście tzw. osobliwości ma nastąpić w 2045 roku. To pojęcie rozumie jako moment w rozwoju technologii, w którym sztuczna inteligencja przewyższy ludzką i stanie się zdolna do samodzielnego, wykładniczego doskonalenia siebie. 

Na książkę Kurzweila składają się fascynujące wizje, poparte wiedzą autora z wielu dziedzin nauki. W końcu sam Bill Gates mówi: "Ray Kurzweil najlepiej ze znanych mi osób przewiduje przyszłość sztucznej inteligencji".

Futurysta jest jednak niepokornym technooptymistą, więc warto wziąć na to poprawkę.

Sebastian Luc-Lepianka: Zapraszam, aby dać nura trzy kilometry pod Oceanem Spokojnym. Światła jest niewiele, ale widoki i przyroda niepowtarzalne: przerośnięte ryby, kominy termalne, łańcuchy instalacji oraz stacji badawczych. Lokalni ludzcy mieszkańcy to ryfterzy, cyborgi przystosowane do życia na tej głębokości.

Ciemno, zimno i ponuro, ale dla nich to i tak lepsza perspektywa niż powrót do starego życia. Nie dlatego, że na powierzchni miasta umierają od kryzysu klimatycznego, biokomputery z mózgów zabierają coraz więcej miejsc pracy, a internet jest martwy i pełny agresywnego AI.

Potrzeba bowiem bardzo specyficznej grupy ludzi do pracy w podmorskiej otchłani. Takich, których życie nie traktowało łagodnie.

Debiutancka seria kanadyjskiego pisarza Petera Wattsa zabiera nas w przyszłość roku 2050. Trylogia Ryfterów, rozpoczęta w latach 90., została w całości wydana po polsku.

To trzy grube tomy ponurego, ale wciągającego science fiction z odważnymi psychologicznymi profilami bohaterów.

A jeśli ktoś się wciągnie, polecam pozostałe książki autora, jak "Ślepowidzenie", "Echopraksja" i antologia "Odtrutka na optymizm"; w sam raz przed grudniową premierą nowego zbioru "Masa krytyczna i inne materiały rozszczepialne".