Ogromne koszty chaotycznej reakcji państwa na pandemię COVID-19. NIK podał kwotę

Najwyższa Izba Kontroli oceniła, że działania państwa podczas pandemii COVID-19 były "chaotyczne", "nieproporcjonalne do skali zagrożenia" i doprowadziły do zmarnotrawienia miliardów złotych środków publicznych.

Prezes NIK Marian Banaś, prezentując na konferencji prasowej wyniki zbiorczej kontroli "Epidemia COVID-19 – czas chaosu i nietrafionych decyzji", stwierdził, że odpowiedzialne organy, podmioty lecznicze i służby nie były przygotowane na wybuch epidemii.

"Reakcja podmiotów odpowiedzialnych za zdrowie obywateli, choć spójna z odpowiedzią większości państw, była nieproporcjonalna do zjawiska, z jakim faktycznie mieliśmy do czynienia" – powiedział.

Według raportu decyzje podejmowano ad hoc, na podstawie niepełnych i nierzetelnych danych, co skutkowało chaotycznym zarządzaniem kryzysem. Co więcej, według oceny NIK, obostrzenia wprowadzane w ramach tzw. ogólnej prewencji, ograniczały konstytucyjne wolności i prawa obywatelskie.

Jednym z kluczowych ustaleń NIK dotyczy zakupu szczepionek przeciw COVID-19. Izba wskazała, że potrzeby oszacowano nierzetelnie, co doprowadziło do nadmiernych zamówień.

"Bezpośrednim skutkiem było zmarnotrawienie blisko 10 mld zł publicznych środków" – podkreślono w raporcie.

Banaś zaznaczył, że specustawa covidowa uchwalona w pierwszych miesiącach pandemii zniosła standardowe mechanizmy kontroli wydatkowania pieniędzy publicznych. NIK skierowała wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności tych przepisów z konstytucją.

"Do dnia dzisiejszego ten wniosek nie został rozpatrzony" – powiedział prezes NIK.

Kontrola NIK objęła także programy pomocowe dla przedsiębiorców. Zdaniem NIK wsparcie finansowe było źle zaprojektowane, udzielane bez właściwego nadzoru i kontroli. W efekcie część środków została wykorzystana nieefektywnie, a skala nadużyć pozostaje trudna do oszacowania.

NIK zwróciła uwagę, że decyzje o wprowadzaniu ograniczeń opierano niemal wyłącznie na liczbie pozytywnych testów na SARS-CoV-2 i zgłoszonych zgonach zakwalifikowanych jako "z powodu COVID". Brakowało natomiast szerokiej analizy epidemiologicznej i rzetelnych danych pozwalających na pełniejszą ocenę sytuacji.

Według Izby prowadziło to do nadmiernych ograniczeń życia społecznego i gospodarczego, a sposób podejmowania decyzji nie sprzyjał racjonalnemu wykorzystaniu środków publicznych.

Raport NIK wskazuje, że Polska nie była wyjątkiem – działania władz wpisywały się w globalny schemat reakcji na pandemię, jednak w polskich warunkach skutkowały szczególnie wysokimi kosztami finansowymi i społecznymi.

"Reakcja podmiotów odpowiedzialnych za zdrowie obywateli, choć spójna z odpowiedzią większości państw na COVID-19, była nieproporcjonalna do zjawiska, z jakim faktycznie mieliśmy do czynienia" – stwierdziła Izba.

Źródło: PAP