Antywirusowa maseczka wielokrotnego użytku. Co należy o niej wiedzieć?
Oprócz popularnych jednorazowych maseczek chirurgicznych, na rynku dostępne są również maseczki antywirusowe wielokrotnego użytku. Co powinniśmy o nich wiedzieć? Jak prawidłowo dobrać maseczkę, w jakich okolicznościach ją stosować, jak o nią prawidłowo dbać i jak po użyciu jej nie powodować zagrożenia?
W obliczu nowych wyników badań i rozwoju sytuacji związanej z profilaktyką COVID-19 w kraju wprowadzono obostrzenia względem zasłaniania ust i nosa. Od czwartku, 16 kwietnia 2020 roku, każdy w miejscu świadczenia usług medycznych będzie miał obowiązek noszenia maseczki zakrywającej zarówno usta, jak i nos. Dotyczy to także pacjentów. Nakaz obejmuje całą sferę publiczną, czyli ulice, urzędy, sklepy oraz zakłady pracy. Jednocześnie WHO podkreśla, że najskuteczniejszą metodą ochrony przed koronawirusem jest dokładne mycie rąk, również podczas używania maseczki, zarówno przed jej założeniem, jak i po zdjęciu.
Maska antywirusowa wielokrotnego użytku a maska chirurgiczna
Zakażenia wirusowe mogą być wywołane wirusami różnych grup. Drobnoustroje te są przyczyną różnych chorób – przeziębienia, grypy, opryszczki, zakaźnych chorób wieku dziecięcego, takich jak różyczka, świnka, ospa, obecnej epidemii COVID-19, a także chorób przewlekłych: wirusowego zapalenia wątroby typu B, zespołu nabytego niedoboru odporności AIDS.Do przenoszenia się wirusów dochodzić może drogą kropelkową (gdy materiałem zakaźnym jest śluz z dróg oddechowych i jamy ustnej), przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami, zainfekowanymi powierzchniami oraz w przypadku niektórych-krew oraz stosunki seksualne. Choroby wirusowe w większości przypadków mogą być leczone objawowo lub lekami antywirusowymi. Nie powinny być leczone antybiotykami, które działają jedynie na bakterie.
Pamiętajmy, że podstawą ochrony przed zakażeniami wirusowymi jest przestrzeganie zasad higieny – najważniejsze jest częste mycie rąk wodą z mydłem, dezynfekcja środkami na bazie alkoholu, niedotykanie twarzy brudnymi dłońmi oraz unikanie dużych skupisk ludzi.
Maseczka chirurgiczna
Jednorazowe maseczki chirurgiczne to obecnie najbardziej popularne, dostępne na rynku maski. Na co dzień stosowane są przez pracowników służby zdrowia między innymi na salach operacyjnych oraz przez osoby narażone na wdychanie pyłów i innego rodzaju zanieczyszczeń ze względu na charakter wykonywanej pracy.Produkty te wykonane są z włókniny polipropylenowej. Są one przeznaczone do ochrony przed drobnoustrojami (kroplami lub cząstkami) o średnicy większej niż 100 μm. Standardy w zakresie ich stopnia filtracji (współczynnik BFE) określa europejska norma 14683. Dzieli ona maski chirurgiczne na typy: I, IR, II, IIR. Najczęściej stosowane są maski typu II, których stopień filtracji BFE wynosi powyżej 98 procent. Produkty te:
- są przeznaczone do jednorazowego użytku, z koniecznością ich utylizacji po użyciu;
- zapewniają skuteczną ochronę przed drobnoustrojami zarówno dla osoby noszącej maskę (np. lekarza), jak i dla pacjenta;
- dzięki wysokiej przepuszczalności powietrza umożliwiają łatwe oddychanie;
- umożliwiają ścisłe dopasowanie do kształtu twarzy;
- zachowują swoją skuteczność przez krótki okres, należy je regularnie wymieniać.
Taką maskę należy używać ze świadomością, że po użyciu sama w sobie stanowi duże zagrożenie. W szpitalach takie maski utylizowane są w autoklawie.
Antywirusowa maseczka wielokrotnego użytku
Na rynku dostępne są także maseczki wielokrotnego użytku, które można poddawać sterylizacji. Są to między innymi maski FFP2 oraz FFP3 (oznaczenie to wskazuje na stopień filtracji – maski klasy FFP3 filtrują przynajmniej 99% cząsteczek unoszących się w powietrzu). Nie wszystkie jednak chronią przed drobnoustrojami, częściej stosowane są jako zabezpieczenie dróg oddechowych przed zanieczyszczeniami powietrza, pyłem i alergenami. Wybierając antywirusową maskę wielokrotnego użytku, należy wybierać taką, która posiada filtr klasy N99 lub N95, ponieważ zatrzymuje odpowiednio do 99% lub 95% wirusów, bakterii i pyłów. Maski te:- mają wyższą cenę niż w przypadku jednorazowych maseczek chirurgicznych;
- należy pamiętać o regularnej wymianie filtra w masce – można go używać do 28 dni lub do chwili zapchania filtra;
- maski typu FFP2 lub FFP3 można poddawać sterylizacji w autoklawie;
- dzięki filtrom i specjalnej konstrukcji oddychanie w takiej maseczce nie jest utrudnione;
- w półmaskach wielokrotnego użytku należy pamiętać o dopasowaniu odpowiedniego filtra, np. filtra typu ABEK1 lub filtra przeciwpyłowego i osłony filtra, wszystko zależy od producenta danego produktu.
Kiedy należy używać maseczki antywirusowej?
Żadna maseczka nie daje 100% bezpieczeństwa przed zakażeniem się wirusem, do zarażenie może dojść nawet przez potarcie oczu brudnymi rękoma, ponieważ wirusy przechodzą przez błony śluzowe. Maseczek nie należy używać profilaktycznie, nie ochronią nas one przez potencjalnym zakażeniem. Powinny je również stosować osoby zdrowe opiekujące się chorymi (lub osobami, u których podejrzewa się zakażenie wirusowe).
Stosowanie masek nie jest wystarczające, podstawą jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej – częste mycie rąk wodą z mydłem lub środkami dezynfekującymi z alkoholem. Eksperci są zgodni – nieodpowiednio używana maseczka może być sama w sobie źródłem groźnych drobnoustrojów. Na jej powierzchni gromadzą się wirusy i inne bakterie, przez co jednorazowa maska szybko ulega zawilgoceniu, co stanowi idealne środowisko do rozwoju drobnoustrojów. Zużyta maseczka stanowi „biologiczną bombę” i może być zagrożeniem dla innych. Aby zneutralizować zagrożenie należy poddać ją przed wyrzuceniem sterylizacji w autoklawie.
Jak dbać o maseczkę wielorazowego użytku?
Aby taka maseczka służyła nam przez długi czas, należy o nią odpowiednio zadbać. Wielorazowe maski typu FFP2 lub FFP3 można sterylizować, jednak trzeba mieć na uwadze, iż po sterylizacja spada ich barierowość. Większość wirusów, w tym koronawirus jest wrażliwych na wysoką temperaturę, która panuje w autoklawie – urządzeniu przeznaczonym do sterylizacji narzędzi kosmetycznych, ale również wielorazowych narzędzi stomatologicznych, medycznych i innych. Taki proces warto przeprowadzić nawet przed wyrzuceniem zużytej maski, ponieważ może ona stać się źródłem niebezpiecznych drobnoustrojów dla innych osób mających z nią późniejszy kontakt.Należy również pamiętać o odpowiednim zakładaniu maski – przedtem powinno się umyć dokładnie ręce wodą z mydłem lub środkiem dezynfekującym, w trakcie stosowania maseczki nie dotykać jej dłońmi, zdjąć ją, nie dotykając części przedniej, a po wyrzuceniu dokładnie umyć dłonie.
Bibliografia:
1. Andrzej Denys, Zakażenia wirusowe.
2. Marcin Lewicki, MASKI MEDYCZNE ANTYWIRUSOWE – KTÓRE SKUTECZNIE CHRONIĄ?
3. Relative Survival of Bacillus subtilis Spores Loaded on Filtering Facepiece Respirators after Five Decontamination Methods, Tzu-Hsien Lin.
4. Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public: When and how to use masks, WHO.