MF nie chce ruszać stawek VAT przez jeden wydatek. Ekonomiści mają inne zdanie

• Ministerstwo Finansów nie zamierza obniżać stawek VAT — argumentuje to wydatkami na obronność
• Obecne stawki obowiązują od 11 lat
• Z wyliczeń ekspertów wynika, że warunki pozwalające na systemową obniżkę podatku zostałyby spełnione

Stawki VAT bez zmian. Przez wydatki na obronność

Wiceminister finansów Artur Soboń ujawnił nowe informacje w sprawie stawek VAT w najbliższym czasie. Jak się okazuje, że resort doszedł do wniosku, że podatek powinien zostać utrzymany na dotychczasowym poziomie z powodu wydatków na obronność.

- Doszliśmy do wniosku, że dopóki wydatki na obronność będą przekraczać 3 proc. PKB, stawki VAT powinny pozostać na poziomie 8 i 23 proc. - przekazał wiceszef MF na konferencji prasowej. Dodał, że w 2023 r. wydatki na obronność osiągną poziom 3 proc. PKB.

Poza tym Soboń zwrócił uwagę, że na "dodatkowy fundusz, wynikający z ustawy o obronie ojczyzny, który oznacza dodatkowe kilkadziesiąt miliardów złotych". - W tym okresie, kiedy państwo potrzebuje wzrostu poziomu bezpieczeństwa, chcemy utrzymać stawki VAT — przyznał.

Jak tłumaczył, stawki VAT rzędu 8 i 23 proc. zostaną zapisane w ustawie na 2023 r., ale już w kolejnym roku wysokość podatku będzie powiązana z wydatkami na obronność. - Chodzi o wprowadzenie zasady, że stawki pozostaną niezmienione, jeśli suma wydatków na obronność, zapisana w budżecie oraz z planie finansowym funduszu wsparcia sił zbrojnych będą przekraczać 3 proc. PKB — wskazał wiceminister.

Resort już przygotował projekt ustawy w sprawie tego nowego mechanizmu. Z zapisów wynika, że okres obowiązywania podwyższonych stawek VAT zostanie wydłużony. "Mechanizm ten został skorelowany z poziomem wydatków przeznaczanych na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej" - czytamy w proponowanym dokumencie.

Do ostatniej podwyżki stawek VAT o 1 pkt. proc. doszło za czasu rządów koalicji PO-PSL w 2011 r. W założeniu podwyżka, która została wprowadzona w celu zapewnienia stabilności finansów publicznych, miała obowiązywać tylko przez trzy lata. Jednak do tej pory nie została zmieniona.

Eksperci wskazują, że stawki VAT można obniżyć w 2023 r.

Powrót do niższych stawek nie wcale takie prosty — w roku poprzedzającym obniżkę muszą być spełnione dwa warunki. Pierwszym z nich jest zastosowanie stabilizującej reguły wydatkowej. Drugi warunek to osiągnięcie określonych wskaźników.

W tym drugim przypadku chodzi o relację państwowego długu publicznego netto względem PKB, która nie może przekraczać 43 proc. Poza tym suma corocznych różnic między wartością relacji wyniku nominalnego do PKB i między poziomem średniookresowego celu budżetowego nie może być poniżej -6 proc.

Tymczasem z wyliczeń dr. Sławomira Dudka, ekonomisty Forum Obywatelskiego Rozwoju, w 2023 r. te warunki zostałyby spełnione. Jednak Ministerstwo Finansów nie zamierza wracać do niższych stawek VAT (7 i 22 proc.).

"Albo rząd kłamie, że sytuacja finansów publicznych jest dobra, albo od 2023 mamy VAT 22 proc." - czytamy w komentarzu specjalisty, który przed laty pracował jako dyrektor departamentu w resorcie finansów.

8 czy 23 proc.? Stawka VAT na poszczególne towary i usługi

Wysokość stawki VAT jest wyznaczana na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług. Wyższą stawką rzędu 23 proc. są objęte takie produkty jak: meble, zabawki, kosmetyki, urządzenia RTV i AGD, materiały biurowe czy przetworzona żywność. Wśród usług, od których odprowadza się wyższy podatek VAT, widnieją m.in.: szkolenia, dostarczanie usług telekomunikacyjnych, przewozy pasażerskie czy outsourcing pracowników.

Z kolei towary objęte stawką VAT w wysokości 8 proc. to wiele artykułów spożywczych, nawozy czy produkty związane z ochroną zdrowia. Taki podatek odprowadza się np. od gazet i czasopism. Usługi objęte tą stawką są związane m.in. z leśnictwem, rolnictwem, transportem i usuwaniem odpadów. Stawka 8 proc. VAT obejmuje także sprzedaż leków farmaceutycznych. Od 1 lutego 2022 r. w ramach tarczy antyinflacyjnej 2.0. niższą stawką objęto też paliwa.