Co trzeci Polak nie wie, że dopłaca za plastikowe opakowania. O ile więcej wydajemy?

Od 1 stycznia 2024 roku na przedsiębiorców nałożono dodatkowy obowiązek. Muszą doliczyć do paragonu 20 gr i podatek VAT za każdy wydany jednorazowy kubek z plastiku, a także 25 gr i podatek VAT za pojemnik lub pudełko na żywność, również z syntetycznego materiału.

Zmiana została potocznie określona "opłatą konsumencką". Jednak zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez austriacką markę Waterdrop, aż 34,5 proc. Polaków nie wie, że takie przepisy obowiązują.

Jak Polacy oceniają dyrektywę SUP i opłatę konsumencką?

Waterdrop ujawniło informacje na temat nastrojów społecznych związanych z opłatą konsumencką: 60 proc. respondentów uważa wysokość opłat za odpowiednią, z kolei 29,5 proc. z nich twierdzi, że stawki za duże. Co ciekawe, dla niemal 10,5 proc. ankietowanych opłaty są za niskie.

Waterdrop sprawdziło również nawyki konsumenckie. W obliczu zwiększania świadomości obywateli o problemie zanieczyszczenia środowiska plastikiem nawet 59,7 proc. ankietowanych planuje kupować mniej produktów w jednorazowych opakowaniach, a 7,8 proc. chce całkowicie zaprzestać ich wykorzystywania. Tylko 10 proc. osób nie ma zamiaru nic zmieniać w swoich nawykach, a 22,6 proc. nie podejmuje żadnej decyzji.

Jakie zmiany wprowadzono 1 stycznia 2024 roku?

Dyrektywę Single-Use Plastics w skrócie SUP przyjęto w maju 2019 roku. Rozwiązania z zakresu SUP zostały stworzone po to, aby ograniczyć stosowanie artykułów jednorazowego użytku, które wykonano z plastiku. Zgodnie z badaniami marki Waterdrop, około 35 proc. przebadanych Polaków nie zdaje sobie sprawy, że wydają więcej.

Część z przepisów zaczęła obowiązywać od 24 maja 2023 roku po uprzednim uchwaleniu przez Sejm Ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw. Kolejne wprowadzono 1 stycznia 2024 roku.

Co dyrektywa SUP zmienia w polskim prawie?

Wszystkie przepisy dyrektywy, które transponowano do polskiego prawa, mają na celu zminimalizowanie zjawiska generowania odpadów z jednorazowych, plastikowych produktów, a także ich negatywnego wpływu na środowisko. Od 24 maja 2023 roku uregulowane zostały aspekty takie jak:

• obowiązki przedsiębiorców wprowadzających do obrotu jednorazowe produkty plastikowe,
• wytyczne odnośnie postępowania z odpadami powstałymi z jednorazowych produktów plastikowych,
• zasady obliczania i pobierania opłaty produktowej.

Do najważniejszych obowiązków wynikających z ustawy zaliczał się zakaz wprowadzania do obrotu:

• wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych,
• patyczków higienicznych, sztućców, talerzy, słomek, mieszadełek do napojów, patyczków mocowanych do balonów,
• pojemników na posiłki i napoje oraz kubków na napoje ze styropianu.

Dyrektywa SUP wymogła również na przedsiębiorcach pobieranie dodatkowych opłat, a także wprowadzenia opakowań alternatywnych. Przedsiębiorcy muszą także prowadzić ewidencję liczby nabytych i wydanych produktów jednorazowych z plastiku.

Dodatkowo wdrożenie dyrektywy SUP nałożyło nowe obowiązki na producentów takich artykułów jak: chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami, filtrów, czy kubków na napoje oraz przyborów higieny osobistej dla kobiet.

Producenci są zobowiązani do oznakowania produktów tak, aby informowały konsumentów o obecności tworzyw sztucznych, niewskazanych sposobach unieszkodliwiania oraz negatywnym wpływie na środowisko w przypadku zaśmiecania.