Za kłopoty Matrasa zapłacą zwykli Polacy. Zobacz, jak upadłość firmy wpłynie na ceny książek

„Liczba księgarń systematycznie zmniejsza się w wyniku oddziaływania wielu czynników. Oprócz ogólnej tendencji spadku zainteresowania książką, decydujący wpływ mają czynniki ekonomiczne: zbyt wysokie czynsze za wynajęcie lokali, silna konkurencja ze strony dużych podmiotów detalicznych (nie tylko sieci księgarskich, ale też sieci marketów i supermarketów), a także „wojny cenowe” wywołane przez największych graczy na rynku.”

– Powoli musimy się pogodzić z tym, że nie odzyskamy kilkuset tysięcy złotych – tak w rozmowie z INN:Poland przedstawiciel małego wydawnictwa komentuje upadłość Merlina. – To spory cios. Wolę nawet nie myśleć, co by było, gdyby teraz taka sytuacja była z Matrasem – dodaje.

Kłopoty Merlina i Matrasa oznaczają, że pozycja Empiku będzie znacząco mocniejsza. Dla wydawców to znaczy jeszcze trudniejsze negocjacje z partnerem, który może dyktować jeszcze trudniejsze warunki. Wedle naszych rozmówców, tej branży i tak nikogo nie dziwią terminy płatności po 180 dni. Wydawcy akceptowali je, licząc na efekt skali.

– Od kilku lat Matras bardzo skutecznie pracował nad zbudowaniem swojego sposobu komunikacji z czytelnikami i miał bardzo duże sukcesy. U większych wydawców ich obroty rosły rok do roku – mówi w rozmowie z INN:Poland Marcin Garliński, członek prezydium rady Polskiej Izby Książki. – Dobra konkurencja pomiędzy Matrasem, a Empikiem wprowadzała zdrową sytuację na rynku. Upadek dużego gracza uderzyłby w pierwszej kolejności w wydawców. Spowodowałby zmniejszenie planów wydawniczych, okrojenie nakładów. A, że ekonomia nie znosi pustki, to rzutowałoby na podniesienie cen książek – wyjaśnia.

Nakłady spadną, bo jeśli z rynku zniknie 200 księgarni w świetnych lokalizacjach, to tylko część klientów, ta najbardziej świadoma grupa, przeniesie swoje zakupy książek do innych miejsc. Osoby, które książki kupowały bardziej impulsywnie, przestaną to robić. Od kilku lat sieć księgarni Matras prowadziła bardzo agresywną politykę cenowąc przyciągając klientów dużymi rabatami. Nawet nowości, można było znaleźć w ofercie -25 procent. Rękawicę podjął Empik i tu można upatrywać źródeł kłopotów obu firm. EMF było w na tyle szczęśliwej sytuacji, że miało jeszcze możliwość sprzedania Smyka, aby skupić się na biznesie księgarskim. Czy Matras będzie ofiarą wojny cenowej, którą rozpoczął?

– W Wielkiej Brytanii wojny cenowe wyczyściły rynek. Na jej skutek padły wszystkie duże sieci dystrybucyjne i dopiero się odradzają – opowiada Marcin Garliński. – Jednym z elementów odbudowy rynku jest wprowadzenie ujednoliconej ceny książek. Podobne rozwiązania funkcjonują na dojrzałych rynkach księgarskich, takich jak Francja, Włochy czy Niemcy – dodaje.

Ujednolicona cena książek jest rodzajem porozumienia pomiędzy wydawcami i dystrybutorami. Reguluje ona kwestie związane nie tylko z tym, ile czytelnik będzie płacił, ale też na przykład z tym, jak długo takie ograniczenie rynku będzie obowiązywać. To rodzaj regulacji, której zadaniem jest ochrona kulturotwórczej branży. W ten sposób zrównane są szanse dużych i małych graczy.