Pisarka będzie się sądzić z Empikiem. "Autorów stawia się w pozycji żebraków"

– Zwróciłam się do mojego wydawnictwa z pytaniem, dlaczego od kilku lat widzę swoją książkę na półkach wszystkich empików w Polsce (ich obecność tam świadczy o tym, że tytuł musi się bardzo dobrze sprzedawać, jak zapewniał mój wydawca) - a mimo to przez pół roku sprzedano zaledwie 44 sztuki jednego tytułu – opowiada autorka.

– Każdemu człowiekowi, który ma jakieś pojęcie o matematyce, wydaje się to nielogiczne. Dlaczego drogocenna, empikowa półka jest w takim razie przez cały czas zajmowana przez mój tytuł, skoro sprzedaje się on w tak małym nakładzie? – pyta Kubryńska. W odpowiedzi od wydawcy usłyszała, że jak coś jej się nie podoba, to może sobie przeprowadzić audyt.

Niby może - podejrzliwy autor, który nie wierzy na słowo swojemu wydawcy, ma prawo powołać biegłego rewidenta sprawdzającego poprawność prezentowanych pisarzowi rozliczeń. Jednak niewielu autorów się na to decyduje, bo cena za prawdę zaczyna się od 8 tys. zł wzwyż. A trudno uzbierać tyle pieniędzy, skoro w ciągu pół roku sprzedało się 44 książki.

– Empik według mnie nadużywa zapisu prawnego, zasłaniając się absurdalną tajemnicą handlową. Tajemnica handlowa, na którą się powołuje, jest zasadna, gdy jej ujawnienie szkodzi przedsiębiorstwu. Jakim cudem ujawnienie mi prawdy o sprzedaniu moich książek może zaszkodzić Empikowi? Oczywiście jest taka możliwość - jeśli ktoś tu coś ukrywa – opowiada Kubryńska.

– Empik rozporządza moim dziełem (choć nigdzie nie wyraziłam na to zgody, w żadnej umowie), dostaje dużo więcej pieniędzy za moje dzieło niż ja, która je stworzyłam i odmawia mi prawa do informacji o wysokości sprzedaży. I ja mam się na to zgadzać? Autor jest twórcą tego, na czym oni wszyscy - pośrednicy i wydawcy zarabiają, a dostaje za to dwa złote, albo i nie. Mam tego serdecznie dosyć – dodaje.

Wiadomość o tajemnicy handlowej Empiku otrzymała również nasza redakcja, kiedy poprosiliśmy sieć o komentarz tej sprawy.

– Dane żądane przez Panią Kubryńską stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. 2018 r. poz. 419) i Empik może je ujawnić wyłącznie na wezwanie upoważnionego organu (sąd). Uprawnienie do otrzymania przez twórcę informacji, na które powołuję się autorka, w oparciu o przepisy prawa autorskiego dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy podmiot trzeci - korzystając z utworów - ma obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz twórcy. W naszej sytuacji Autorce przysługuje prawo do żądania określonych informacji oraz wglądu do dokumentacji jedynie od wydawcy, z którym łączy ją umowa – czytamy w oświadczeniu.

Od tego czasu minęły ponad cztery lata. Czy los pisarzy w tym czasie uległ poprawie? Niestety nie.

– Autora w Polsce traktuje się gorzej, niż maszynę drukarską, bo za druk książki płaci się więcej, niż dwa złote. Co gorsza, nikt nie wie, ile się tego drukuje – mówi Kubryńska.

– Autorów stawia się w pozycji żebraków – potwierdza dr hab. Urszula Glensk, krytyk literacki wykładająca na Uniwersytecie Wrocławskim. – Mogą wydawcom chodzić po piętach, dopytując o raporty i próbując uzyskać rzetelne informacje na temat sprzedaży. Niestety nie ma możliwości, by udało im się na wydawców wpłynąć. Mogą liczyć na ich uczciwość albo dochodzić swoich praw w sądzie, ale to tak jakby ktoś chciał strzelać z armat do kaczek pływających w zarośniętej sadzawce. – kwituje.

Zdania co do uczciwości wydawnictw są podzielone. Owszem, podkreślają niektórzy autorzy, można trafić źle i zostać oskubanym, jednak w relacji między wydawcą a pisarzem podstawą jest zaufanie. Tym ważniejsza jest jego rola, kiedy wychodzi na jaw, że autor dzieła praktycznie nie ma realnej szansy, by sprawdzić prawdomówność drugiej strony. Bo jakiekolwiek dostępne dane na temat sprzedaży książek pochodzą właśnie od wydawnictwa.

Zatem gdyby chciał, wydawca mógłby oszukać swojego autora mówiąc mu, że książki wcale nie rozchodzą się, jak świeże bułeczki, podczas gdy rzeczywistość wygląda inaczej. Tylko czy chce?

– Ja nie myślę, że takie sytuacje mają miejsce. Jestem pewna, że one mają miejsce. Zbyt wiele lat pracuję w tej branży, żeby nie wiedzieć, że takie historie są nagminne – zdradza nam polska pisarka, która woli pozostać anonimowa.

– Wydawcy są na granicy bankructwa i działają na zasadzie dostosowywania się do marnego rynku wydawniczego. Są niewolnikami dystrybucji, która narzuca reguły gry, a Empik i inni wielcy dystrybutorzy dyktują bezwzględne warunki. Aby książka była pokazywana w ich księgarniach, wydawcy muszą płacić „wejściowe”. Taka strategia powoduje, że wyłącznie tytuły najpotężniejszych komercyjnych wydawnictw mają jakąś szansę. Tylko gigantów stać na to, by wejść w takie negocjacje – opowiada.

– Bardzo mnie cieszy, że ktoś zaczyna robić raban wokół takich monopolistów, jak Empik. Może to poprawi sytuację polskich autorów – twierdzi nasza anonimowa informator.

Kubryńska jest jednak zdeterminowana, by wstrząsnąć niesprawiedliwą machiną i odkryć, z którym ogniwem łańcucha relacji pisarz-wydawca-dystrybutor jest największy problem.

– Nie chodzi mi tylko o pieniądze. Poruszam problem traktowania autorów, sposobu zawierania z nimi umów, które są bardzo niekorzystne, robienia problemów z prostej odpowiedzi na pytanie o sprzedaż książek, co jest obecnie jakąś niepojętą, nie wiadomo komu służącą tajemnicą – podsumowuje pisarka.

Nasza redakcja otrzymała również komentarz od wydawnictwa p. Kubryńskiej dotyczący całej sytuacji. Zamieszczamy go poniżej.

– Wszelkie rozliczenia pomiędzy Wydawnictwem Poznańskim Sp. z o.o. a Panią Sylwią Kubryńską są realizowane zgodnie z zaakceptowanymi przez obie strony postanowieniami zawartymi w umowie wydawniczej. Wszystkich naszych autorów, łącznie z Panią Sylwią Kubryńską, informowaliśmy i informujemy o zasadach rozliczeń finansowych na linii autor-wydawca-dystrybutor oraz o zależności między liczbą egzemplarzy zamówionych przez dystrybutora a ich sprzedażą. Zarzuty postawione przez Panią Sylwię Kubryńską na forum publicznym, które bezpośrednio podają w wątpliwość etykę biznesową oraz zastosowanie litery prawa w działalności Wydawnictwa Poznańskiego, są przedmiotem analizy działu prawnego spółki – czytamy w oświadczeniu.